Hantio

„Hantio” to monodram, który opracowałem na podstawie trzech tekstów: „Zbyt głośnej samotności” Bohumila Hrabala, „Malte” Rainera M. Rilkego i „Księgi niepokoju” Fernanda Pessoi. Praca nad nim jest sumą poszukiwań, a także zdarzeń „magicznych”, jakie przytrafiły mi się w procesie tworzenia scenariusza. Stanowi próbę ukazania wizerunku samotnika, którego nazwałem bohaterem „frasobliwym”, czyli wnikliwego obserwatora, zadumanego i przejętego światem. Myśl go budzi, ale i przeraża. Samotność Hantia, bohatera Hrabala, jest tu rdzeniem, kręgosłupem całej konstrukcji. „Malte” Rilkego wnosi do niej baczną obserwację, a bohater „Księgi niepokoju” – totalną samoświadomość. Wszystkie trzy postaci posiadają wiele punktów stycznych zarówno w sensie dosłownym, jak i symbolicznym – wierzą, że za oknem lub włazem, metaforycznym „oknem na świat” (u Hrabala), w tym całym ubóstwie przemijania można znaleźć jeszcze coś własnego.

„Malte” jest w moim scenopisie bazą nie tylko literacką. Książka powstała w 1910 roku i nazywana „matką” egzystencjalizmu ma wymiar szalenie autobiograficzny. Jak wiadomo, Rilke był zafascynowany Augustem Rodinem. Stąd też „Myśliciel” Rodina i zamyślony Hrabal na okładce „Zbyt głośnej samotności” mają wspólny mianownik. Chciałem, aby aktor stał się w jakimś stopniu rzeźbą Rodina. W sensie scenicznym przypomina myśliciela – to ktoś, kto odgrywa swoje własne myśli. („Jestem jak dzban pełen żywej wody i wystarczy, abym się lekko nachylił, a cieką ze mnie same pełne myśli” – Hrabal). W sensie archetypicznym pierwowzorem tych trzech samotników jest Chrystus Frasobliwy – najbardziej zatroskany i najbardziej opuszczony.
Jacek Zawadzki