Aktualnie jesteś: Projekty / Szczeliny 2025

Rapeflower

Performans Hany Umedy z tekstem Weroniki Murek | W ramach projektu „Szczeliny”

niedz. 9.03.2025, 20.00
Studio Na Grobli Instytutu Grotowskiego

Czas trwania: 45 minut
Bilety: 20/30 PLN

Od 18 lat, performans podejmuje temat gwałtu i przemocy seksualnej. Zawiera sceny z nagością, wykorzystywane są światła stroboskopowe.

Jeśli doświadczyłaś gwałtu lub innego rodzaju przemocy seksualnej, możesz skorzystać z bezpłatnej pomocy w Punkcie pomocy kobietom po gwałcie prowadzonym przez Fundację Feminoteka. Wystarczy zadzwonić pod numer 888 88 33 88.

 

Rapeflower
Fot. Pat Mic

Hana Umeda w swoim nowym wysmakowanym wizualnie performansie, zrealizowanym w Teatrze Komuna Warszawa, stawia pytanie, jak uczciwie opowiadać o gwałcie, nie idąc ani w tabuizację tematu, ani w sceniczną pornografię. Nazywa „Rapeflower” śledztwem przeprowadzanym na własnym ciele. Rozciąga przy tym doświadczenie gwałtu na stan ciągły, a nie jedno traumatyczne zdarzenie.

Artystka przywołuje tradycję japońskiej XIX-wiecznej sztuki tańca jiutamai, który wykonywany był wyłącznie przez kobiety i który nierzadko przynosił im doświadczenie przemocy. W niewielkich pomieszczeniach i w trakcie zamkniętych pokazów bywały one ofiarami nadużyć seksualnych.

Ruch, napięcie ciała, jego zamknięcie i zamrożenie – na to wszystko zwracały uwagę mistrzynie jiutamai przekazujące wiedzę kolejnym pokoleniom tancerek. Jedną z nich jest właśnie Hana Umeda przyglądająca się przemocy wpisanej w tę tradycyjną technikę.

„Rapeflower” to odważny i poruszający performans o odbudowywaniu siebie. Twórczyni mówi: „Identyfikując się jako przetrwanki, często milczymy. Nie chcemy, aby na nasze żywe ciała była projektowana figura ofiary. Stajemy się niewidzialne przez ucieczkę od bycia postrzeganymi jako obiekty litości. Unikając konfrontacji z doświadczeniem gwałtu, skazujemy się na przymus powtarzania traumatycznej sytuacji lub jej aspektów w poszukiwaniu utraconej kontroli”.

Trailer


Recenzje

„W jej performansach osobiste doświadczenia zyskują zdecydowanie szerszy, pozaosobisty wymiar i rezonans, odnosząc się do takich tematów jak: obecność artystek w przestrzeni publicznej, medialnej i wyobraźni zbiorowej, funkcjonowanie na pograniczu różnych kultur i tradycji, przemoc religijna oraz seksualna. Performerka nie tworzy więc spektakli tylko o sobie i zachęca do odbioru przekraczającego jej doświadczenie”.
Monika Kwaśniewska „Przetrwanki”, „Dialog ”

 „W Polsce nieczęsto oglądać można spektakle wbijające w fotel. Szczególnie rzadko taki efekt wywołują przedstawienia minimalistyczne. Należący do tej kategorii monodram Hany Umedy „Rapeflower” to taneczno-teatralne solo o wysmakowanej estetyce wizualnej i ruchowej, co w zestawieniu z poruszanym w nim tematem wywołuje porażające wrażenie”.
Julia Hoczyk „Kwiat mego sekretu”, „Czas Kultury”

Fot. Caroline GrzelakHana Umeda jest performerką, reżyserką, tancerką. Absolwentka SoDA MA, HZT, (Berlin University of Arts i Ernst Busch University of Theatre Arts Berlin) oraz kulturoznawstwa w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, uczennica mistrzyni Hanasaki Tokijyo, głowy szkoły Hanasaki-ryu w Tokio, natori w szkole jiutamai Hanasaki-ryu. W 2020 jako tancerka jiutamai Hanasaki-ryu przyjęła imię Sada Hanasaki. W latach 2021–2023 członkini kolektywu Centrum w Ruchu. Stypendystka programu Młoda Polska Narodowego Centrum Kultury w 2018 roku, w ramach którego zadebiutowała jako reżyserka spektaklem „SadaYakko” prezentowanym w Teatrze Komuna Warszawa. Laureatka pierwszej edycji Rezydencji Artystycznej Scena Nowe Sytuacje Teatru Współczesnego w Szczecinie w 2022 roku, w ramach której zrealizowała spektakl „Wiarołomna”. Nominowana w konkursie IDFA DocLab Competition for Immersive Non-Fiction, IDFA DocLab: Phenomenal Friction, Amsterdam, 2023 za VR „Close”. Jej prace i działania performatywne prezentowane były m.in. przez: Teatr Komuna Warszawa, Teatr Współczesny w Szczecinie, Zachętę – Narodową Galerię Sztuki, Dock 11, Uferstudios w Berlinie, Cerulean Tower Noh Gakudo w Tokio, Kunstbanken w Hamar (Norwegia) oraz na festiwalach IDFA w Amsterdamie i Boska Komedia w Krakowie. Jako performerka współpracowała m.in. z Martą Ziółek („Pamela”), Katarzyną Wolińską („Salvage”), Jadwigą Rodowicz-Czechowską („Dziady/Soreisai”), Kolektywem Małpeczki — Marią Magdaleną Kozłowską i Marią Tobołą („Głowa człowieka”), Christiane Huber („We call Wonder”).

Koncepcja, reżyseria, choreografia, tekst, performans: Hana Umeda
Dramaturgia, współpraca nad tekstem: Weronika Murek
Wideo: Martyna Miller
Muzyka: Olga Mysłowska
Reżyseria świateł: Aleksandr Prowaliński
Współpraca przy spektaklu/Outside eye: Joanna Nuckowska
Produkcja: Olga Kozińska
Research do spektaklu prowadzony był w ramach programu „SoDA” MA w ramach HZT Berlin, Univeristy of Arts Berlin & Ernst Busch Academy of Dramatic Arts Berlin oraz w ramach rezydencji „Thinking Through the Museum”, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Spektakl został wyprodukowany przy wsparciu Unii Europejskiej (grant  „Culture moves Europe”).
Premiera: 19.04.2024, Teatr Komuna Warszawa.

niedz. 9.03.2025, 20.00

Galeria zdjęć