Spektakl w reżyserii Roberta Talarczyka i Szczepana Twardocha
W spektaklu pojawiają się wątki związane z używaniem przemocy i środków psychoaktywnych.
wt.–śr. 9–10.04.2024, 19.00
Sala Teatru Laboratorium Instytutu Grotowskiego
Czas trwania: 90 min
W językach polskim i śląskim
Bilety: 40/50 PLN
„Roboczku, pōdź sam yno do ōpy, dej licko. Robert, powiedz księdzu wierszyk. Taki zdolny, ale leniwy. Panie Robercie, mistrzu, zapraszamy! Panie Robercie, czy to pan jest na tych zdjęciach? Czy pan jest pod wpływem narkotyków? A teraz przed państwem Robert Mamok, skandalista i prowokator! Panie Robercie, może pan coś powie po śląsku…? Robert, musisz mówić o swoich emocjach. Nie możesz się bać swoich emocji, Robert. Tato, jesteś tam? Tato! Robert, skurwysynu, jak mogłeś mi to zrobić? Robert, myślisz, że oni nas widzieli razem? Taki stary, a taki głupi. Tak bardzo się na panu zawiedliśmy, panie Robercie”.
„Byk” to drugi po „Pokorze” tekst dramatyczny Szczepana Twardocha, autora bestsellerowych powieści m.in „Króla”, „Morfiny” i „Dracha”. Bohaterem monodramu jest Robert Mamok, który w dwóch językach, po polsku i po śląsku zmaga się z własną tożsamością klasową i etniczną. Oto mężczyzna w kryzysie: mocuje się ze swoją winą i słabościami, waży sukcesy i klęski, konfrontuje się z wagą rodzinnej tajemnicy, z brzemieniem surowego, śląskiego wychowania, z rozpaczą, gniewem i goryczą.
W spektaklu pojawiają się wątki związane z używaniem przemocy i środków psychoaktywnych.
Robert Talarczyk jest reżyserem, dramaturgiem, aktorem. Ślązakiem. W latach 2005–2013 dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Polskiego w Bielsku-Białej, od września 2013 dyrektor Teatru Śląskiego w Katowicach. Od 2018 roku jest także dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu „OPEN THE DOOR”, poświęconego szeroko pojętemu wykluczeniu. W 2021 roku został uhonorowany Nagrodą im. Zygmunta Hübnera „Człowiek Teatru”.
Wyreżyserował ponad 60 przedstawień, wśród których niezwykle istotne miejsce zajmują te o tematyce śląskiej: „Cholonek” Janoscha, „Piąta strona świata” Kazimierza Kutza, „Wujek.81. Czarna ballada” jego autorstwa, „Drach” i „Pokora” Szczepana Twardocha czy „Nikaj” Zbigniewa Rokity. W interpretacji Talarczyka historie lokalne i dramaty jednostki uwikłanej w tryby historii nabierają ponadczasowej uniwersalności. Chętnie sięga po teksty twórców kanonicznych, takich jak np. Isaac Singer, William Wharton, Jarosław Hašek, Michaił Bułkahow czy Juliusz Verne, ale też nie obawia się debiutów – jako pierwszy współpracował teatralnie z Arturem Pałygą, Weroniką Murek, Zbigniewem Rokitą czy Szczepanem Twardochem.
Realizował spektakle na kilkunastu scenach w kraju, m.in. w Teatrze im. H. Modrzejewskiej w Legnicy, Teatrze Ludowym w Krakowie, STUDIO teatrgalerii w Warszawie, Operze Śląskiej w Bytomiu, Teatrze Zagłębia w Sosnowcu, Teatrze Nowym w Łodzi czy Teatrze Żydowskim w Warszawie. Kilkakrotnie reżyserował też sztuki na scenach Teatro Astra i Fondazione Teatro Piemonte Europa w Turynie.
Występuje w monodramie „Byk”, który reżyserował wspólnie ze Szczepanem Twardochem, autorem tekstu. Spektakl jest graną w całej Polsce koprodukcją STUDIO Teatrgalerii, Fundacji Teatru Śląskiego „Wyspiański”, Teatru Łaźnia Nowa w Krakowie i Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu.
Wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość. Jest laureatem m.in. Specjalnej Złotej Maski za kreatywność i wszechstronność umiejętności adaptatorskich, aktorskich i reżyserskich, trzech Złotych Masek za najlepsze spektakle oraz Złotej Maski za reżyserię. Jego spektakle były doceniane na międzynarodowych festiwalach: Teatrów Moraw i Śląska, Sąsiedzi oraz Zderzenie. Jego „Piąta strona świata” zdobyła nagrodę za najlepsze przedstawienie XIX edycji Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej, zaś „Żyd” zwyciężył na festiwalu R@Port. Na XIV Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” – Sopot 2014 uhonorowano go nagrodami za reżyserię telewizyjnej wersji „Piątej strony świata” oraz za adaptację powieści Kazimierza Kutza.
Szczepan Twardoch jest pisarzem, autorem powieści „Morfina”(2012), „Drach” (2014), „Król” (2016), „Królestwo” (2018) czy „Pokora” (2020), przełożonych na kilkanaście języków. W jego literackim dorobku znajdują się również „Wieczny Grunwald” (2010), „Wieloryby i ćmy” (2015), zbiór opowiadań „Ballada o pewnej panience” (2017) oraz felietonów „Wielkie Księstwo Groteski”(2021). Nagrodzony między innymi Paszportem „Polityki”, Brücke Berlin-Preis, Nagrodą Czytelników Nike, Nagrodą Fundacji im. Kościelskich czy ostatnio literacką nagrodą EBRD za tłumaczenie „Króla” w przekładzie Seana Gaspera Bye’a. Na podstawie tej ostatniej powieści powstał serial, który miał premierę w telewizji Canal+, a którego Twardoch był współscenarzystą i współtwórcą formatu. Przygotował również adaptację „Pokory” dla Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, gdzie powstał spektakl w reżyserii Roberta Talarczyka (2021). Mieszka w Pilchowicach na Górnym Śląsku.
Marcel Sławiński pracuje dla teatru, filmu i telewizji. W swoim dorobku ma wiele różnorodnych, znaczących i prestiżowych obrazów filmowych, które odniosły sukces międzynarodowy. Od wielu lat pracuje z Katarzyną Sobańską w najbardziej rozpoznawalnym duecie scenograficznym, mając na koncie wiele wspólnych realizacji filmowych i teatralnych nagradzanych na wielu prestiżowych festiwalach w Polsce i za granicą. Sukcesem duetu jest Oscar (w kategorii najlepszy film obcojęzyczny) „IDA” Pawła Pawlikowskiego (Jednocześnie za scenografię otrzymał nagrodę na Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni nagrodą główną za scenografię, Nagrodę Indywidualną za scenografię na Festiwalu Filmów Fabularnych Gijon). Realizacje filmowe, m. in.: „Młyn i Krzyż” Lecha Majewskiego (Nagroda Główna za scenografię oraz Polską Nagrodę Filmową – „Orzeł” za scenografię), „W Ciemności” Agnieszki Holland (Nagroda Główna za scenografię na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni), „Jesteś Bogiem” w reż. Leszka Dawida, „Zjednoczone Stany Miłości” w reż. Tomasza Wasilewskiego (Srebrne Lwy 2016 w Berlinie). Nagroda za scenografię na festiwalu filmowym Ostenda), „Zimna Wojna” reżyseria Paweł Pawlikowski (film nagrodzony Złotą Palmą, Cannes 2018). Współpracuje również z licznymi teatrami oraz ma na swoim koncie wiele realizacji telewizyjnych („Olivier” reż. Magdalena Piekorz, musicalowy spektakl zrealizowany na deskach Teatru Rozrywki w Chorzowie, „Pod Presją” reż. Maja Kleczewska, „Skutki uboczne” Zelenki w reż. Leszka Dawida – spektakl otrzymał nagrodę główną Grand Prix w tym również za scenografię na Festiwalu Dwa Teatry w Sopocie 2014). Jest członkiem Amerykańskiej Akademii Filmowej. Wykładowca na Wydziale Scenografii w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie oraz na Wydziale Malarstwa (Pracownia Scenografii) Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.
Aleksander Nowak komponuje muzykę instrumentalną i wokalno-instrumentalną, sporadycznie sięgając także po środki elektroniczne. Istotne miejsce w jego twórczości zajmują opera i dramat pisane we współpracy z współczesnymi pisarzami. Jest autorem takich kompozycji jak „Space Opera” (libretto: Georgi Gospodinov), „Spoon River” (na podstawie poezji Edgara Lee Mastersa, we współpracy z Adamem Dudkiem), „ahat ilī – Siostra bogów” (libretto: Olga Tokarczuk), „Drach. Dramma per musica”, „Syrena. Melodrama aeterna, „Pokora. Dramma giocoso” (libretta: Szczepan Twardoch) oraz „lo firgai” – (libretto własne na podstawie opowiadania „Maska” Stanisława Lema). Otrzymał wyróżnienia t.j. „Koryfeusz Muzyki Polskiej” (w kategorii Osobowość Roku 2021 oraz Wydarzenie Roku 2020), Nagroda Fonograficzna „Fryderyk” 2021, Doroczna Nagroda Związku Kompozytorów Polskich 2021, Nagroda Kulturalna Miasta Krakowa i Onetu „O!lśnienia” 2021, „Paszport Polityki” 2018 czy „Gwarancja Kultury” 2011. Studiował kompozycję w Akademii Muzycznej w Katowicach oraz University of Louisville, USA. Obecnie jest profesorem katowickiej Akademii Muzycznej, gdzie prowadzi zajęcia m.in. z zakresu kompozycji, instrumentacji i współczesnej notacji muzycznej. Od września 2020 jest kierownikiem Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki. Partytury jego utworów publikuje Polskie Wydawnictwo Muzyczne
Tekst: Szczepan Twardoch
Reżyseria: Robert Talarczyk i Szczepan Twardoch
Scenografia: Marcel Sławiński
Muzyka: Aleksander Nowak
Obsada: Robert Talarczyk
Kierowniczka produkcji: Justyna Pankiewicz (STUDIO)
Współpraca produkcyjna: Małgorzata Długowska-Błach (Teatr Śląski)
Asystentka reżysera: Dorota Damec (Teatr Śląski)
Koordynacja: Małgorzata Rapacz (Teatr Łaźnia Nowa)
Producentka: Dominika Nestorowska (Instytut Grotowskiego)
Współpraca produkcyjna: Dorota Chałaczkiewicz (STUDIO)
Asystentka produkcji: Katarzyna Pawlonka
Główny producent: STUDIO teatrgaleria
Koproducenci: Fundacja Teatru Śląskiego „Wyspiański”, Teatr Łaźnia Nowa, Instytut im. Jerzego Grotowskiego
Partner: Teatr Korez
Budowa dekoracji: Stanisław Gał – SKT Construction
Prapremiera: 19 marca 2022, STUDIO teatrgaleria w Warszawie
Czas trwania: 90 min
Poprzednie grania: 23–25.11.2023 (100. granie)
wt. 9.04, 19.00
śr. 10.04, 19.00
Jeśli są Państwo osobami ze specjalnymi potrzebami i planują wziąć udział w wydarzeniu, prosimy o kontakt mejlowy lub telefoniczny minimum 3 dni wcześniej: sekretariat@grotowski-institute.pl, tel. 71 34 45 320. Taka informacja pozwoli nam wdrożyć rozwiązania, które sprawią, że wydarzenie będzie dla Państwa dostępne.