Chroniczne życie

Odin Teatret powstał w 1964 roku w Oslo w Norwegii, dwa lata później przeniósł się do Holstebro w Danii, zmieniając nazwę na Nordisk Teaterlaboratorium/Odin Teatret. Obecni członkowie grupy pochodzą z jedenastu krajów i czterech kontynentów.

Działania laboratorium obejmują: tworzenie przedstawień, prezentowanych w siedzibie, podczas objazdów po Danii, a także za granicą; bartery z różnymi środowiskami w Holstebro oraz poza nim; organizację spotkań grup teatralnych; goszczenie innych zespołów i grup teatralnych; działania pedagogiczne w Danii i za granicą; odbywający się co roku Odin Week (Tydzień Odin Teatret); publikowanie czasopism i książek; produkcję filmów dydaktycznych; badania w zakresie antropologii teatru podczas sesji ISTA (Międzynarodowej Szkoły Antropologii Teatru); przedstawienia wielokulturowego zespołu Theatrum Mundi; współpracę z Ośrodkiem Badań Laboratoriów Teatralnych Uniwersytetu Århus (CTLS); Festuge (Świąteczny Tydzień) w Holstebro; odbywający się co trzy lata festiwal Transit, poświęcony kobietom tworzącym teatr; OTA, Żywe Archiwa Pamięci Odin Teatret; przedstawienia dla dzieci, wystawy, koncerty, okrągłe stoły, inicjatywy kulturalne, a także pracę na rzecz społeczności lokalnej w Holstebro i okolicach.

Jako laboratorium Odin Teatret przez ponad pięćdziesiąt trzy lata działalności wykształcił środowisko zawodowe i badawcze, które realizuje międzydyscyplinarne projekty i nawiązuje międzynarodową współpracę. Jednym z takich obszarów poszukiwań jest Międzynarodowa Szkoła Antropologii Teatru, którą w 1979 roku przekształcono w „wioskę teatralną”, gdzie aktorzy i tancerze spotykają się z badaczami w celu porównania i analizy technicznych podstaw ich scenicznej obecności. Inny obszar działań stanowi Theatrum Mundi Ensemble, który od wczesnych lat osiemdziesiątych prezentuje przedstawienia z udziałem stałej grupy artystów wywodzących się z różnych zawodowych tradycji. Młodzi artyści i zespoły, którym bliska jest tradycja Odin Teatret w ramach Nordisk Teaterlaboratorium rozwijają swoją artystyczną niezależność w postaci rezydencji, koprodukcji lub poprzez lokalną działalność z lokalnymi społecznościami.

Odin Teatret stworzył dotychczas siedemdziesiąt siedem przedstawień, które zaprezentowano w sześćdziesięciu trzech krajach, w wielu społecznych kontekstach. W tym czasie wykształciła się szczególna kultura Odin Teatret, oparta na różnorodności kulturowej i barterze: aktorzy Odin Teatret prezentują się poprzez swoją pracę określonemu środowisku, które rewanżuje się pieśniami, muzyką i tańcami własnej, miejscowej kultury. Jest to wymiana przejawów kultury nie tylko wzbogacająca wiedzę na temat innych form ekspresji, ale w równym stopniu będąca społeczną interakcją pozwalającą pokonać uprzedzenia, trudności językowe oraz różnice w myśleniu, dokonywaniu ocen i zachowaniu.

Więcej informacji: odinteatret.dk

Eugenio Barba urodził się w 1936 we Włoszech. Dorastał w miasteczku Gallipoli. Sytuacja społeczno-ekonomiczna jego rodziny zmieniła się diametralnie, gdy jego ojciec, który był oficerem w armii, padł ofiarą II wojny światowej. Początkowo chciał pójść w ślady ojca i zostać oficerem, ale po ukończeniu szkoły średniej w akademii wojskowej w Neapolu (1954), porzucił ten plan i wyemigrował do Norwegii, gdzie pracował jako spawacz i marynarz. W tym samym czasie ukończył studia na uniwersytecie w Oslo, uzyskując dyplom z języka francuskiego, literatury i historii religii.

Do Polski przyjechał w 1961, by studiować w PWST w Warszawie, po roku przerwał jednak studia i przeniósł się do Opola, gdzie w latach 1962–1964 był asystentem Jerzego Grotowskiego. W 1963 roku wyjechał do Indii, by studiować nieznaną wówczas na Zachodzie formę teatralną kathakali. Napisał esej o kathakali, który został opublikowany we Włoszech, Francji, USA i Danii. Jego pierwsza książka o Grotowskim, Alla ricerca del teatro perduto (W poszukiwaniu teatru zaginionego) została wydana w 1965 roku we Włoszech i na Węgrzech.

W 1964 roku Eugenio Barba wrócił do Oslo, gdzie chciał zostać profesjonalnym reżyserem teatralnym, ale jako cudzoziemiec nie był w stanie znaleźć pracy. W październiku 1964 roku zebrał wokół siebie grupę młodych ludzi, którzy nie zostali przyjęci do Państwowej Szkoły Teatralnej, i utworzył Odin Teatret. Pierwszy spektakl Barby, Ornitofilene, wg tekstu norweskiego pisarza Jensa Bjørneboego, do którego próby odbywały się w schronie przeciwlotniczym, został zaprezentowany w Norwegii, Szwecji, Finlandii i Danii. Następnie Odin Teatret został zaproszony przez lokalne władze do Holstebro, miasteczka w północno-zachodniej Jutlandii (Dania) i stworzenia laboratorium teatralnego. Na początek zaproponowano artystom stare gospodarstwo i niewielką sumę pieniędzy. Barba i jego współpracownicy uczynili z Holstebro bazę swoich licznych, różnorodnych działań.

Przez ostatnie pięćdziesiąt lat Barba wyreżyserował siedemdziesiąt siedem przedstawień Odin Teatret oraz międzykulturowego projektu Theatrum Mundi Ensemble. Przygotowanie wielu z nich trwało blisko dwa lata. Do najbardziej znanych należą: Ferai (1969), Dom mego ojca (1972), Popioły Brechta (1980), Ewangelia z Oxyrhynchos (1985), Talabot (1988), Kaosmos (1993), Mythos (1998), Sen Andersena (2005), Ur-Hamlet (2006), Don Giovanni w piekle (2006), Małżeństwo Medei (2008), Chroniczne życie (2011) oraz Drzewo (2016).

W 1974 roku Eugenio Barba i Odin Teatret rozpoczęli cykl barterów, czyli wymian kulturalnych z różnorodnymi społecznością i instytucjami, organizowanymi w formie wspólnych performansów.

W 1979 roku Eugenio Barba założył Międzynarodową Szkołę Antropologii Teatralnej (ISTA), inicjując w ten sposób nową dziedzinę badawczą: antropologię teatru.

Barba jest członkiem rad naukowych czasopism: „The Drama Review”, „Performance Research”, „New Theatre Quarterly”, „Teatro e Storia” oraz „Urdimento”.

Do jego najnowszych publikacji, przełożonych na wiele języków obcych, należą: Canoe z papieru. Traktat o Antropologii Teatru (Instytut Grotowskiego, Wrocław 2007), Teatr. Samotność, rzemiosło, bunt (Instytut Kultury Polskiej, Warszawa 2003), Ziemia popiołu i diamentów. Moje terminowanie w Polsce oraz 26 listów Jerzego Grotowskiego do Eugenia Barby (Ośrodek Grotowskiego, Wrocław 2001), Arar el cielo (Casa de las Americas, Hawana), La conquista de la diferencia (Yuyachkani/San Marcos Editorial, Lima), Spalić dom. Rodowód reżysera (Instytut Grotowskiego, Wrocław 2011) oraz zredagowana z Nicolą Savaresem Sekretna sztuka aktora. Słownik Antropologii Teatru (Ośrodek Grotowskiego, Wrocław 2005).

Za swoją działalność artystyczną i naukową Eugenio Barba otrzymał doktoraty honoris causa uniwersytetów w Århus, Ayacucho, Bolonii, Brnie, Hawanie, Warszawie, Plymouth, Hongkongu, Buenos Aires, Tallinie, Klużu-Napoce, Edynburgu i Szanghaju oraz liczne wyróżnienia, m.in. nagrodę Reconnaissance de Mérite Scientifique Uniwersytetu w Montrealu, Nagrodę Sonninga Uniwersytetu Kopenhaskiego, Nagrodę Akademii Duńskiej, Nagrodę Meksykańskich Krytyków Teatralnych, Nagrodę Pirandella, a także Nagrodę Talii przyznawaną przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Krytyków Teatralnych (IATC).