Teatr poza teatr

Na spotkanie składają się referaty uczestników kursu wiodącego „Teatr poza teatr” na tematy zaproponowane przez opiekuna naukowego OUP dr. Piotra Olkusza w tekście Teatr nie tylko ubogi. Po każdym wystąpieniu odbędzie się dyskusja. Wstęp dla słuchaczy jest wolny.

Teatr nie tylko ubogi

W wielu tekstach Sławomira Świontka powraca definicja teatru silnie inspirowana ideami Jerzego Grotowskiego, zwracająca uwagę, że obligatoryjnymi tworzywami teatru są przestrzeń, czas i aktor. Nawet jeśli dziś aktora zastąpilibyśmy widzem, to wciąż nie oddalilibyśmy się od tej bardzo podstawowej definicji ceniącej prostotę ubóstwa teatralnej relacji. A przecież wiemy, że w ostatnich dekadach pojawiło się wiele działań, które koncertowały się nie na ukazaniu doskonałości podstawowej zasady teatru, ale na jej poszerzaniu. Teatr grał osadzeniem siebie w konkretnym kontekście, interesował się wykorzystaniem własnego medium dla relacji szerszych niż aktor–widz, sugerował, że jego naturą nie jest wcale dążenie do teoretycznej wersji minimum, ale ciągłe anektowanie nowych tworzyw.

Zadajmy sobie pytanie, po co teatr wykraczał poza swoją podstawową zasadę? Co uzyskiwał w ten sposób? Czemu te wykroczenia służyły? Jak z ubogiego stawał się mniej ubogi? Czy w ostatnich latach albo podczas Olimpiady Teatralnej zdarzyło nam się zobaczyć spektakl, który zadowoliłby się tylko wyabstrahowaną relacją między przestrzenią, czasem, aktorem a widzem? Chyba nie. Ale skoro się taką relacją nie zadowalał, to jak ją przekraczał i czemu te przekroczenia służyły?

Zastanówmy się, jak teatr staje się interdyscyplinarny i jak interdyscyplinarnie można o nim mówić?

I choć będziemy analizować teatr zachłanny, wciąż wkraczający na nowe terytoria, to przecież nie musimy zajmować się tymi docelowymi terytoriami czy wymarzonymi przez ten teatr formami. Nie bójmy się analizować pojedynczych spektakli, pojedynczych rozwiązań, pojedynczych problemów. Kameralnie o bogactwie. Realna impresja zamiast niemożliwej summy.

Dr Piotr Olkusz
Opiekun naukowy OUP