Aktualnie jesteś: Aktualności

Matei Brunul

Premiera spektaklu Jerzego Bielunasa i Anety Głuch-Klucznik na podstawie powieści Luciana Dana Teodorovicia

sob. 8.11.2025, 19:00
niedz. 9.11.2025, 18:00
Wrocławski Teatr Lalek (pl. Teatralny 4)

Czas trwania: 75 min
Bilety: 40/50 PLN, dostępne na stronie Wrocławskiego Teatru Lalek

Treści wrażliwe i bodźce sensoryczne: przemoc, wojna domowa, stalinizm
Od lat 16

Sceniczna adaptacja książki „Matei Brunul” (2011) rumuńskiego pisarza Luciana Dana Teodorovicia. Powieści przyznano w Rumunii najważniejsze nagrody i uznano ją za „Książkę Roku”. Została przetłumaczona m.in. na język angielski, francuski, niemiecki, węgierski i polski. Ukazała się w Stanach Zjednoczonych oraz w wielu krajach Europy, wszędzie spotykając się z uznaniem. W 2015 roku utwór został nominowany do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus i otrzymał Nagrodę Czytelników im. Natalii Gorbaniewskiej.

Akcja powieści rozgrywa się w Rumunii w czasach reżimu stalinowskiego. To dramatyczne studium niszczenia człowieka przez system totalitarny. Tytułowy bohater – rumuński marionetkarz włoskiego pochodzenia – zostaje niesłusznie oskarżony i trafia do stalinowskiego obozu pracy. Więziony w nieludzkich warunkach, poddawany torturom, traci pamięć. Po wyjściu na wolność, wciąż cierpiąc na amnezję, Brunul zaczyna pracować w Państwowym Teatrze Lalek. Świadkiem jego rozpaczy i samotności, słuchaczem i powiernikiem staje się marionetka o imieniu Bazylek. 

Brunul, nieświadomy paradoksalnych analogii między brutalną rzeczywistością a światem sztuki, zgłębia tajniki technik lalkarskich, ucząc się na pamięć fragmentów instrukcji:

 „Życie marionetki jest w rękach marionetkarza. Nigdy nie będziesz mógł poruszać lalką i sprawić, aby żyła tak, jak chcesz, jeżeli nie nauczysz się kontrolować dogłębnie jej duszy, niezależnie od miejsca, w którym się ona znajduje”*.

Po wyjściu z obozu Brunul jest tylko pozornie wolny. System nie opuszcza swej ofiary. Każda chwila życia lalkarza jest nadal nadzorowana. Staje się on dla reżimu poletkiem doświadczalnym. Agenci służb bezpieczeństwa poddają go „obróbce”, próbując uformować z niego nowego człowieka, który ma tworzyć „ziemski raj dla dobra ogółu”. Dzieło Luciana Dana Teodorovicia kreśli przerażającą wizję ubezwłasnowolnionego społeczeństwa, która jest niepokojąco aktualna.

Spektakl „Matei Brunul” jest poświęcony pamięci zmarłego przed rokiem profesora Wiesława Hejny – wieloletniego dyrektora Wrocławskiego Teatru Lalek, twórcy słynnej Małej Sceny dla Dorosłych, reżysera przełomowych przedstawień polskiego teatru lalek, w tym tzw. „tryptyku władzy” – trzech przedstawień Wrocławskiego Teatru Lalek, zrealizowanych na podstawie: „Procesu” Franza Kafki (1985), „Gyubala Wahazara” Witkacego (1987) oraz „Fausta” Johanna Wolfganga Goethego (1989). Wszystkie trzy spektakle podejmowały temat wpływu władzy na jednostkę.

*Lucian Dan Teodorovici, „Matei Brunul”, Wydawnictwo Amaltea, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2014, s. 18.


Lucian Dan Teodorovici jest rumuńskim pisarzem, scenarzystą i reżyserem teatralnym. Pełni funkcję dyrektora generalnego Narodowego Muzeum Literatury Rumuńskiej w Jassach oraz dyrektora Międzynarodowego Festiwalu Literatury i Przekładu (FILIT) – najważniejszego festiwalu literackiego w Rumunii. W latach 2005–2008 przez siedem sezonów był scenarzystą programu „Animal Planet Show”, emitowanego przez rumuńską stację telewizyjną Antena 1. Jest także autorem scenariuszy do pełnometrażowych adaptacji filmowych i filmów krótkometrażowych.  Reżyserował w Teatrze Narodowym w Jassach. Jego książki zostały przetłumaczone i wydane w ponad 10 krajach na całym świecie, m.in. w USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Hiszpanii, Bułgarii, Turcji, Macedonii Północnej i we Włoszech. W Polsce ukazały się dwie jego powieści – „Matei Brunul” (Wydawnictwo Amaltea, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2014) oraz „Inne historie miłosne” (Wydawnictwo Amaltea, 2018), obie w przekładzie Radosławy Janowskiej-Lascar.

Fot. Cezary ChrzanowskiJerzy Bielunas jest reżyserem teatralnym i telewizyjnym, profesorem wykładającym we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Zrealizował kilkadziesiąt spektakli teatralnych. W czasie studiów był związany z Teatrem „Kalambur” we Wrocławiu. Przez szereg lat współpracował z Przeglądem Piosenki Aktorskiej (PPA) we Wrocławiu. W ramach PPA zrealizował m.in. spektakl „Ballady Morderców” (1998) oparty na piosenkach zespołu Nick Cave and The Bad Seeds, a także koncert ,„Nick Cave i przyjaciele” (1999). Jest również twórcą widowisk telewizyjnych, m.in. koncertu galowego z okazji wejścia Polski do Unii Europejskiej (2004), koncertów z okazji rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego (2003, 2009, 2014), koncertu z okazji 25. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność” ( 2005) czy koncertu poświęconego Markowi Grechucie – „Świat w obłokach” – prezentowanego na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu (2006). Zrealizował również „Częstochowską Victorię” – plenerowe widowisko w ramach obchodów jubileuszu 350-lecia obrony Jasnej Góry, inscenizowane na wałach klasztoru (2005). We Wrocławiu przygotowywał koncerty z okazji wręczenia Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus (2008 i 2009) oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius (2013, 2015, 2016). Na Międzynarodowym Festiwalu Mozartowskim „Mozartiana” w Gdańsku reżyserował widowiska: „Operowe fascynacje Chopina” (2010), „Fantazja na oliwskie organy” (2017) i „Muzyka nocy” (2022). Interesuje się też teatrem dla dzieci. Jego przedstawienia dla młodych widzów były wielokrotnie nagradzane. Członek ZAiKS-u. Tłumacz piosenek francuskich, autor sztuk teatralnych, scenariuszy i tekstów piosenek dla dzieci, m.in. utworów, które ukazały się na płycie „Małe WuWu”.

Aneta-Głuch-Klucznik, fot. Natalia Kabanow Aneta Głuch-Klucznik jest absolwentką wrocławskiego Wydziału Lalkarskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego) w Krakowie. W zespole Wrocławskiego Teatru Lalek od 1992 roku. 

Fot. ze zbiorów prywatnych

Mirosław Chudy jest ekspertem Galerii 66P i członkiem ciała doradczego tworzącego program miejsca. W latach 80. studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta) we Wrocławiu wraz z innymi przedstawicielami nurtu Nowej ekspresji, m.in. Wojciechem Urlichem, Mają Godlewską i Władysławem Zaporowskim. Był związany z pracownią Konrada Jarodzkiego. Jeszcze podczas studiów współtworzył legendarny Klub Linda. W 1987, tuż przed dyplomem, wyjechał do Aten, gdzie do 1990 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Atenach (ASFA) w pracowni firmowanej przez Jannisa Kounnellisa, jednego z czołowych przedstawicieli nurtu Arte Povera. W latach 1990–2007 mieszkał w Toronto i w Chicago. Obecnie mieszka i pracuje w Miami w USA, łącząc indywidualną praktykę artystyczną ze zleceniami na projekty wnętrz i oprawę wydarzeń. 

Fot. ze zbiorów prywatnychSambor Dudziński (właśc. Damian Dudziński–Dymek), ur. 3 czerwca 1974 w Bytomiu, jest artystą totalnym: performerem, multiinstrumentalistą, kompozytorem, autorem tekstów, wokalistą, aktorem, lalkarzem, wynalazcą i showmanem. Jego sceniczna działalność łączy teatr, muzykę i elementy transowego rytuału, tworząc unikalne widowiska live. Wielokrotnie występował za granicą, m.in. w USA, Japonii, Niemczech, Finlandii, Francji, Danii, Rosji, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, na Węgrzech i w Rumunii. Na scenie posługuje się kilkunastoma instrumentami, łącząc live looping i improwizację. Gra na instrumentach klawiszowych (piano elektryczne, rhodes, organy, key-bass, melodyka), dętych (saksofony, klarnety), perkusyjnych, a także na licznych instrumentach etnicznych (duduk, sopiłka, didgeridoo, drumle, kalimba, berimbao, lira korbowa, ligawki, flety). Jego wokal obejmuje szerokie spektrum stylistyk – od jazzu i belcanto po śpiew etniczny i eksperymentalny. Tworzy muzykę teatralną, filmową, współczesna i wokalną, a także w nurcie jazzu, bluesa, popu i progresywnego rocka.

Elżbieta Terlikowska-Misiak jest kostiumografką i scenografką. Absolwentka Wydziału Projektowania Form Przemysłowych Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu (obecnie Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta). Dyplom z malarstwa uzyskała w pracowni prof. Józefa Hałasa. Jako scenografka i kostiumografka zadebiutowała w 1986 roku w Operze Wrocławskiej, pracując przy spektaklu „Nowe Wyzwolenie” według Witkacego, w reżyserii Jerzego Bielunasa. Scenografię i kostiumy projektuje nie tylko dla teatru. Pracuje również przy produkcjach filmowych i telewizyjnych, m.in. jest autorką kostiumów do filmu „Odlotowe wakacje” Marka Piestraka oraz seriali „Życie jak poker” i „Warto kochać”. Zajmuje się także grafiką użytkową oraz małą formą graficzną.

Monika Polak-Luścińska jest projektantką biżuterii, kostiumografką, producentką spektakli. Studiowała kulturoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim i teatrologię na Uniwersytecie Łódzkim. Pasjonatka teatru lalek i masek. Tajniki budowy masek poznała we Włoszech w Centro Strutture e Gestuali w Abano oraz w Atelier Ca’Macana w Wenecji. Przez dwadzieścia pięć lat współpracowała jako kostiumografka z Baletem Cracovia Danza specjalizującym się w tańcach dawnych, dla którego stworzyła ponad czterysta kostiumów do widowisk muzyczno-teatralnych i rekonstrukcji dawnych baletów renesansowych i barokowych. Z Wrocławskim Teatrem Lalek związana od dzieciństwa – najpierw jako widzka, potem plastyczka w pracowni, a obecnie jako producentka spektakli.

Krzysztof Grębski, fot. Natalia Kabanow Krzysztof Grębski ukończył studia w 1997 roku na wrocławskim Wydziale Lalkarskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego). Prof. dr hab. tej uczelni i wykładowca. Od 30 lat prowadzi zajęcia na Podyplomowych Studiach Reżyserii Teatru Dzieci i Młodzieży.  Reżyser, lektor telewizyjny i radiowy. Od 20 lat jest aktorem Wrocławskiego Teatru Komedia. Wieloletni współpracownik Narodowego Forum Muzyki, w którym wraz ze studentami przygotował kilka muzycznych widowisk dla dzieci. Reżyser spektakli teatralnych, dubbingu i słuchowisk radiowych. Laureat szeregu nagród teatralnych, w roku 2021 odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W zespole Wrocławskiego Teatru Lalek od 1987 roku.

Sławomir Przepiórka, fot. Natalia Kabanow Sławomir Przepiórka jest aktorem i pedagogiem. Absolwent Studium Nauczycielskiego w Jeleniej Górze (1991) oraz wrocławskiej filii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie (1996, obecnie Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego). We Wrocławskim Teatrze Lalek od 1999 roku. W latach 2006–2019 był nauczycielem Teatru Dziecięcego i Kultury Żywego Słowa w Pomaturalnym Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy „SkiBA” we Wrocławiu (od 2012 roku nauczyciel mianowany). Wykładał również Reżyserię teatru dramatycznego w Akademii Sztuk Teatralnych we Wrocławiu (2016–2020) oraz Autoprezentację – według autorskiego programu nauczania – w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu (2018–2021). Laureat Nagrody dla Młodego Aktora przyznanej przez Wrocławską Kapitułę Przyjaciół Teatru (2001) oraz I nagrody za kreację aktorską na XX Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalkowych w Opolu (2001).

Tomasz Szczygielski jest aktorem. Absolwent wrocławskiego Wydziału Lalkarskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych im. St. Wyspiańskiego, 1999). W zespole Opolskiego Teatru Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki od 1999. Laureat nagrody POLUNIMY oraz Sekcji Lalek ZASP za rolę Chłopca w „Białym statku” w reż. Aleksieja Leliawskiego, a także Nagrody Jury za rolę Wuja Edwarda w przedstawieniu „Jak Matołusz poszedł szukać olbrzyma” w reż. Krystiana Kobyłki (XXII Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek, 2003). W 2004 za rolę Wuja Edwarda uhonorowany także Złotą Maską. W 2009 otrzymał wyróżnienie za udział w spektaklu „O mniejszych braciszkach Św. Franciszka” w reż. Petra Nosálka.

Piotr Starczak, fot. Natalia Kabanow Piotr Starczak jest aktorem. Absolwent Wydziału Lalkarskiego wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Od stycznia 2023 roku związany z Wrocławskim Teatrem Lalek. Współpracuje z Instytutem im. Jerzego Grotowskiego, biorąc udział w projektach Teatru na Faktach („Historja” w reżyserii Doroty Bator, 2020; „Matki Wyklęte” w reżyserii Ady Tabisz, 2021). Wystąpił w spektaklach wystawianych w Teatrze Trzy Krzesła: „Czas umierania os” Przemysława Wojcieszka ( 2020) oraz „Influencer szuka żony” Roberta Traczyka (2021). W Teatrze Lalek Banialuka zagrał w przedstawieniu „Smoki” w reżyserii Anny Nowickiej. We Wrocławskim Teatrze Lalek znalazł się w obsadzie spektakli: „Opowieść z Wielkich Bloków” w reżyserii Marty Streker (2022), „Sen nocy letniej” w reżyserii Jakuba Krofty i Michała Wojtyszki (2022) oraz „Pinokio” w reżyserii Agaty Kucińskiej (2023).

Marek Tatko, fot. Natalia Kabanow Marek Tatko jest aktorem. Absolwent wrocławskiego Wydziału Lalkarskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie (obecnie Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego, 1987). Pedagog wrocławskiego Wydziału Lalkarskiego tej uczelni, w latach 2016–2020 pełnił funkcję prodziekana. W jego dorobku artystycznym znajdują się liczne role w spektaklach Wrocławskiego Teatru Lalek, z którym jest nieprzerwanie związany od 1987 roku, m.in.: Kłapouchy w „Kubusiu Puchatku” w reżyserii Aleksandra Maksymiaka (1998), Roztargniony Król w „Amelce, Bobrze i Królu na dachu” w reżyserii Petra Nosálka (2006), Wojna/Herkules w „Statku błaznów” w reżyserii Piotra Tomaszuka (2010), Wroniec, Członek i Bubek w spektaklu „Wroniec” w reżyserii Jana Peszka (2011), Pacan w „Pacanie – historii o miłości” w reżyserii Jakuba Krofty (2012), Pimko i Bladaczka w „Ferdydurke” w reżyserii Radosława Kasiukiewicza (2013), Bałwan w „Może morze” w reżyserii Michała Derlatki (2015), Mistrz Ziba w „Locie przez tęczę” w reżyserii Radosława Kasiukiewicza (2021) oraz Filostrates w „Śnie nocy letniej” w reżyserii Jakuba Krofty i Michała Wojtyszki (2022). Uhonorowany licznymi odznaczeniami, m.in. tytułem „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2006, 2025) oraz Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę (2016).

Spektakl powstał na podstawie powieści Luciana Dana Teodorovicia pt. „Matei Brunul” w przekładzie Radosławy Janowskiej-Lascar (Wydawnictwo Amaltea, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2014).

Adaptacja powieści: Jerzy Bielunas
Reżyseria: Jerzy Bielunas, Aneta Głuch-Klucznik
Reżyseria światła: Alicja Pietrucka
Scenografia: Mirosław Chudy
Kostiumy: Monika Polak-Luścińska, Elżbieta Terlikowska-Misiak
Marionetka: Maciej Luściński
Muzyka: Sambor Dudziński
Produkcja: Monika Polak-Luścińska, Wiktoria Palczewska
Występują: Sambor Dudziński (gościnnie), Aneta Głuch-Klucznik, Krzysztof Grębski, Sławomir Przepiórka, Piotr Starczak, Tomasz  Szczygielski (gościnnie), Marek Tatko

Producent: Instytut im. Jerzego Grotowskiego
Partner: Wrocławski Teatr Lalek

 

Bilety: 40/50 PLN, dostępne na stronie Wrocławskiego Teatru Lalek

Wydarzenie zorganizowane w ramach Sezonu Kulturalnego Rumunia–Polska 2024–2025

Belka logotypów do spektaklu „Matei Brunul”

Galeria zdjęć