Japońska premiera spektaklu na podstawie „Kosmosu” Witolda Gombrowicza w reżyserii Hiroshiego Koike
czw.–niedz. 21–24.03.2024
Tokyo Metropolitan Theatre
Spektakl „Kosmos”, który powstawał w styczniu i lutym 2023 roku w ramach rezydencji w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego, zostanie ponownie wystawiony jako „N/Kosmos” w Tokio w 120. rocznicę urodzin Witolda Gombrowicza. Spektakl bierze udział w Tokyo Metropolitan Performing Arts Festival 2024.
Podczas ubiegłorocznej rezydencji teatralnej, japoński reżyser Hiroshi Koike zaprosił do współpracy polskich i japońskich performerów wywodzących się z różnych tradycji ruchowych. Na scenie widzowie mogli zobaczyć elementy tradycyjnego japońskiego teatru No oraz współczesne formy choreografii i tańca improwizowanego. Aktorzy z Polski zostali wyłonieni podczas dwudniowego przesłuchania, które odbyło się we wrześniu w Instytucie Grotowskiego. Językiem dialogu jest język ojczysty każdego wykonawcy. W spektaklu aktorzy mówią więc po polsku, ormiańsku i japońsku. Muzyka stanowi połączenie nowoczesnego jazzu, elektronicznych bitów z wykorzystaniem różnych instrumentów z Azji i Europy, na żywo wykonają ją Wacław Zimpel i Jinya Imai.
W spektaklu oprócz pięciorga aktorów pracujących w Polsce: Davita Baroyana, Alicji Czerniewicz, Kaśki Dudek, Marka Gluzińskiego, Sylwii Hefczyńskiej-Lewandowskiej bierze udział pięcioro aktorów japońskich: Makoto Matsushima, Jinya Imai, Ayako Araki, Tara Nakashima, Yosuke Nomura.
Przedsięwzięcie zainicjowane zostało w ramach InlanDimensions International Arts Festival, który łączy tradycję teatralną i filmową Dalekiego Wschodu z Europą. Festiwal od 2019 roku współrealizują Instytut im. Jerzego Grotowskiego i Fundacja Pomosty.
Hiroshi Koike jest cenionym japońskim reżyserem znanym z monumentalnego projektu Hiroshi Koike Bridge Project (HKBP), obejmującego inscenizację klasycznych dzieł wielu kultur w międzynarodowej i międzykulturowej obsadzie. Koike jest wielbicielem polskiej sztuki, od wielu lat interesuje się twórczością Jerzego Grotowskiego, zwłaszcza jego podejściem do teatru. Na swojej drodze twórczej zajmował się także twórczością Brunona Schulza, a pokazanie Gombrowicza na scenie planował od lat dziewięćdziesiątych.
Premiera „Kosmosu” odbyła się w lutym 2023 r. we Wrocławiu i była wymieniana przez wielu krytyków w gronie najciekawszych wrocławskich produkcji teatralnych.
Spektakle w Japonii są możliwe między innymi dzięki wsparciu Ambasady RP w Tokio oraz Instytutu Adama Mickiewicza ( Kultura polska na Świecie), Shusaku Minoda, Polish Institute in Tokyo, EU-Japan Fest Japan Committee, Tokyo Performing Arts Festival: Tokyo Metropolitan Government/Tokyo, Metropolitan Foundation for History and Culture.
Hiroshi Koike jest założycielem zespołu Pappa TARAHUMARA, z którym w latach 1982–2012 zrealizował 55 spektakli jako reżyser i choreograf, nieustannie przekraczając granice gatunków w aktorstwie, tańcu, sztuce i muzyce. W 2012 roku zainicjował projekt Hiroshi Koike Bridge Project (HKBP), którego misją jest realizacja we współpracy z innymi artystami przedsięwzięć edukacyjnych, artystycznych i popularyzatorskich. W ramach HKBP Hiroshi Koike zrealizował w Azji 21 spektakli. Reżyser tworzył w 10 krajach, a jego spektakle zostały zaprezentowane w ponad 40. Był zapraszany do współpracy z artystami z całego świata. W jego warsztatach uczestniczyli zarówno zawodowi artyści, jak i widzowie. Pełnił funkcję dyrektora artystycznego Fundacji Kulturalnej w Tsukubie, przewodniczącego Azjatyckiego Forum Sztuk Performatywnych oraz członka Komitetu Fundacji Japońskiej (2005–2011). Związany z Uniwersytetem Sztuki Musashino, jako pierwszy reżyser teatralny wykłada na Wydziale Scenografii, Wystawiennictwa i Projektowania Ubioru. Jest również dyrektorem i założycielem Instytutu Sztuk Performatywnych, instytucji edukacyjnej kształcącej artystów oraz autorem dwóch książek. Jedna z nich to zbiór esejów z pogranicza sztuki i socjologii „Słuchaj głosu ciała” („Listen to the Voice of the Body”), a druga „Teoria sztuk performatywnych – «Fūshi Kaden» XXI wieku” („Performing Arts Theory – “Fūshi Kaden” for the 21st Century”) przedstawia jego teorię reżyserii.
Davit Baroyan urodził się w 1992 roku w Armenii. Jest absolwentem dwóch edycji Akademii Teatru Alternatywnego (2012 i 2016) oraz dziennikarstwa i animacji kultury. Prowadzi zajęcia z Kultury Ciała na Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie filia we Wrocławiu. Od 2014 roku jest aktorem Teatru ZAR; występuje w spektaklach „Armine, Sister”; „Medee. O przekraczaniu”, „Mojry”, „Anhelli. Skowyt”, „Złowiony”. Wraz z Teatrem ZAR występował na międzynarodowych festiwalach teatralnych m.in. w Tokio, Rzymie, Sankt-Petersburgu, Oslo, Madrycie, Sybinie czy San Francisco. W 2019 zrealizował monodram „Trociny” na podstawie książki Krzysztofa Vargi. Współpracował z reżyserami filmowymi m.in. Janem Holoubkiem i Pawłem Maśloną oraz teatralnymi, np. z Leszkiem Mądzikiem, Danielem Jacewiczem i Darkiem Kowcunem. Prowadzi warsztaty teatralne dla amatorów i dla aktorów zawodowych z Polski i zza zagranicy. W 2020 roku hobbistycznie wydał rapowy album „Balans”.
Alicja Czerniewicz jest aktorką teatralną i filmową, absolwentką Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, aktorką Teatru Układ Formalny we Wrocławiu. Współpracuje z Teatrem Lalka w Warszawie, Teatrem Banialuka w Bielsku-Białej, Wrocławskim Teatrem Lalek i Ave Teatrem w Rzeszowie.
Katarzyna Dudek jest aktorką teatralną, filmową i dubbingową, absolwentką Szkoły Aktorskiej Teatru Śląskiego. Freelancerka związana głównie z teatrami na Śląsku, m.in. Teatrem Śląskim w Katowicach, Teatrem Czwarta Scena, Teatrem Gry i Ludzie oraz Teatrem Polskim w Podziemiu we Wrocławiu. Spektakl „Pod presją” w reżyserii Mai Kleczewskiej, w którym grała rolę Tiny, zdobył Grand Prix 11. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Boska Komedia” (2018). Wraz z zespołem spektaklu „Rozczarowanie” w reżyserii Marii Baładżanow oraz zespołem spektaklu „Dzikość serca” w reżyserii Michała Piotrowskiego znalazła się w 2. i 3. finale Konkursu na Najlepszy Spektakl Teatru Niezależnego „The Best Off”. Za rolę Haliny w spektaklu „Nasza Pani” otrzymała główną nagrodę aktorską na Katowickiej Rundzie Teatralnej. Współpracuje z młodymi reżyserami ze Szkoły Filmowej w Katowicach przy realizacji etiud oraz warsztatów. Pracuje również jako kostiumografka.
Marek Gluziński jest performerem związanym przez lata z laboratorium teatru fizycznego Studio Matejka (m.in. „Harmonia Przeciwstawień. Polska”, 2014; „Wściekły człowiek. Wariacje w obronie gniewu”, 2018). Ma na koncie udział w niezależnych produkcjach teatralnych, m.in. w „Kosmosie” według Witolda Gombrowicza (Hiroshi Koike, premiera polska: 2023, premiera japońska: 2024 Tokio), „Lucidity” (Arnis Aleinikovas, premiera litewska: 2023 Kowno), „Eksploracja sztucznej duszy” (Robert Traczyk, premiera:2023). W 2015 roku zrealizował samodzielnie cykl trzech performansów-rytuałów pod tytułem „Parakletos. Jaⁿ” w przestrzeniach publicznych Wrocławia.
Jest również kuratorem, producentem i managerem kultury, m.in. współtwórcą Wrocławskiej Inicjatywy Tanecznej, był dyrektorem artystycznym kultowego Klubu Puzzle. Jako aktywista jest współzałożycielem Akcji Kultura, społecznym asystentem posłanki Małgorzaty Tracz. Był członkiem społecznym pierwszej kadencji Wrocławskiej Rady Kultury.
www.kryzyswiekumeskiego.com
Sylwia Hefczyńska-Lewandowska jest tancerką, choreografką i nauczycielem akademickim. W latach 1995–2013 tancerka i kierownik artystyczny Śląskiego Teatru Tańca w Bytomiu. Tańczyła w choreografiach uznanych twórców świata tanecznego, m.in. Jacka Łumińskiego, Conrada Drzewieckiego, Henrietty Horn, Jaya Hirabayashiego, Diane Elshout, Idana Cohena, Sigridur Soffii Nielsdottir, Swee Boona Kuiki. Jako tancerka, pedagożka i choreografka współpracowała z teatrami, instytucjami kultury, fundacjami na całym świecie (m.in. Rosja, Łotwa, USA, Kanada, Chiny, Indie, Wietnam, Korea Południowa, Niemcy, Holandia, Islandia, Norwegia, Wielka Brytania). Od 2008 roku adiunkt na Wydziale Teatru Tańca w Bytomiu Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Przygotowuje i przeprowadza projekty badawcze w obszarze tańca współczesnego angażujące studentów uczelni artystycznych, m.in. z Polski i z Chin. Jest autorką spektakli teatru tańca, tańczy w spektaklach niezależnych twórców.
Makoto Matsushima jest absolwentem Wydziału Sztuki Uniwersytetu Nihon. Wykładowca na Uniwersytecie Artystycznym Musashino. W 1982 został członkiem Teatru Pappa Tarahumara, projektował scenografię i występował w większości spektakli zespołu do 2006 roku. W 2006 roku rozpoczął pracę jako reżyser i choreograf. Występował jako solista oraz w duecie i tercecie w Tokio, Hongkongu, Makau, Tajwanie, Kantonie, Berlinie, Amsterdamie i Nowym Jorku. W 2010 roku jako profesor wizytujący na National University of Korea współpracował z młodymi rezydentami – tancerzami i artystami z Nowego Jorku.
Jinya Imai kieruje zespołem teatralnym Silk Road Noh Gakukai. Jako dziecko czył się teatru nō od swojego dziadka i debiutował na scenie jako nastolatek. Później studiował nō na Narodowym Wydziale Teatru i Muzyki Nō na Uniwersytecie Sztuk Pięknych i Muzyki w Tokio. Po ukończeniu studiów przeniósł się do Francji i występował w produkcjach Jerome’a Bela oraz innych współczesnych produkcjach teatralnych i tanecznych. Po powrocie do Japonii założył zespół Silk Road Noh Gakuka, wyreżyserował wszystkie jego spektakle. Występuje jako solowy wykonawca kotsuzumi oraz aktor gościnny w różnych przedstawieniach teatralnych, współpracuje też z grupami muzycznymi. Uczy teatru młodzież z niepełnosprawnością oraz uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i liceów. Jego oryginalne prace oparte na baśniach i mitach prezentowane były w Japonii i za granicą. W 2021 zagrał w spektaklu „Mahabharata” w reżyserii Hiroshiego Koike.
Wacław Zimpel jest klasycznie wykształconym klarnecistą, producentem muzycznym i kompozytorem. Zdobył rozgłos, grając free jazz z absolutną czołówką tej sceny. Wszechstronność i kompozytorska kreatywność sprawiły, że Zimpel bardzo szybko zaczął zgłębiać inne stylistyki i tradycje muzyczne: minimalizm, indyjską muzykę klasyczną czy marokańską gnawę. Wydana w 2016 roku solowa płyta „Lines” okazała się przełomowa w karierze artysty ze względu na wykorzystanie analogowych instrumentów elektronicznych, które stały się jego nową fascynacją. Niespodziewanie Zimpel zamienił jazzowe kluby na najważniejsze festiwale muzyki elektronicznej na świecie i wspólne projekty z wizjonerami współczesnej elektroniki, taki jak James Holden, Shackleton czy Forest Swords.