Ogród
Spotkanie poświęcone książce „Ogród. Rzecz o pracy parateatralnej Jerzego Grotowskiego w latach 1973–1985”, z udziałem autora François Kahna oraz tłumaczki Ewy Sudoł-Kozłowskiej, prowadzenie: Beata Baczyńska
pon. 25.11.2024, 18.00
Czytelnia im. Ludwika Flaszena Instytutu Grotowskiego
W języku francuskim, z tłumaczeniem na język polski
Czas trwania: 120 minut
„Ogród. Rzecz o pracy parateatralnej Jerzego Grotowskiego w latach 1973–1985” François Kahna to opowieść aktora i reżysera, który w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia związał się z Teatrem Laboratorium, współpracując z Jerzym Grotowskim i Jackiem Zmysłowskim nad projektami parateatralnymi. Działania, takie jak „Przedsięwzięcie Góra” czy „Czuwania”, opisywane często fragmentarycznie i bez głębokiego zrozumienia, w książce Kahna zostają opisane precyzyjnie i subtelnie, z perspektywy ich współtwórcy i wielokrotnego uczestnika. Zostają też osadzone w kontekście prac Teatru Laboratorium i relacji autora z dwoma wybitnymi polskimi artystami: cieszącym się światową sławą Grotowskim i przygotowywanym na jego następcę Zmysłowskim, którego życie twórcze przerwała przedwcześnie choroba.
Jako reżyser świadomy sztuki kompozycji, Kahn ułożył swoją książkę w taki sposób, by na wrażenia czytelnika oddziaływały nie tylko słowa, ale także to, co pomiędzy nimi. Będąc cenną relacją na temat poszukiwań parateatralnych, zawierającą wiele cennych informacji i materiałów źródłowych, „Ogród” jest zarazem historią wrażliwego człowieka, który po katastrofach XX wieku, poszukuje nieskażonych źródeł duchowości.
Książkę z francuskiego oryginału przełożyła zaprzyjaźniona z autorem Ewa Sudoł-Kozłowska, zaś jej merytorycznym konsultantem był dawny współpracownik Grotowskiego, Zmysłowskiego i Kahna – Zbigniew Kozłowski. Dzięki temu polska edycja zyskuje szczególną wartość.
Wydawcy: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, żywosłowie
————————————
Fragmenty recenzji wydawniczych
„Kahn patrzy na pracę Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium oczyma cudzoziemca, co ma wartość dodatkową, zważywszy, że Teatr Źródeł był przedsięwzięciem programowo transkulturowym. Przy okazji autor daje ciekawe świadectwo swojego doświadczenia polskich realiów końca lat siedemdziesiątych: takich świadectw, opartych na doświadczeniu codziennego bytowania, nie mamy zbyt wiele. Aktorzy nie zawsze obdarzeni są darem opowiadania. Jednak Kahn, który para się dramaturgią, jest narratorem wybornym: jego książka nie jest opasłym tomem – przeciwnie, to rezultat redukcji opowiadania do faktów i niezbędnych interpretacji. Ale w tych ograniczeniach można poznać mistrza. To jedna z najważniejszych publikacji na temat tej fazy pracy artystycznej Grotowskiego. A także niezrównany portret Mistrza”.
Fragment recenzji wydawniczej prof. Leszka Kolankiewicza
„Niewielkie dziełko Kahna stanowi znakomity wstęp do zrozumienia okresu parateatralnego w działalności Grotowskiego. Żywy język i barwne opisy nadają książce dodatkowy walor. Lektura nie wymaga głębokiego wtajemniczenia w prace Teatru Laboratorium. Książka z pewnością zafascynuje też ludzi młodych, a nawet osoby, które nigdy wcześniej nie słyszały nazwiska «Grotowski»”.
Fragment recenzji wydawniczej prof. Mirosława Kocura
François Kahn urodził się we Francji w 1949 roku. Absolwent Uniwersytetu w Nantes, w latach 1972–1975 członek paryskiego zespołu Théâtre de l’Expérience. W 1970 roku spotkał Jerzego Grotowskiego. Następnie, do 1981 roku, współpracował z Teatrem Laboratorium jako lider działań parateatralnych. Od 1982 do 1985 roku należał do zespołu Gruppo Internazionale l’Avventura z Volterry (Włochy) i był liderem warsztatów „Viae”, „Actions dans la ville” i „L’atelier”. W 1986 roku powrócił do teatru w ścisłym tego słowa znaczeniu: w latach 1986–1996 uczestniczył jako aktor i dramaturg w spektaklach Roberta Bacciego z Centro per la Sperimentazione e la Ricerca Teatrale w Pontederze; jednocześnie sam reżyserował spektakle. W 1995 zainicjował projekt TEATROdaCAMERA, w ramach którego występuje w monologach opartych na tekstach nieteatralnych (na podstawie m.in. Marcela Prousta, Gerarda de Nervala, Franza Kafki). W 1998 roku na zaproszenie Centro Teatrale Bresciano wyreżyserował „Il sogno e la vita” (według E.T.A. Hoffmanna) oraz „Il Marinaio” (według Fernanda Pessoi). W 1999 roku osiedlił się w Cremonie, gdzie rozwijał działalność TEATROdaCAMERA, realizując przedstawienia „Moloch – Témoin: Allen Ginsberg”, „La Marchesa von O.”, „Voyage à Izu” oraz „Musique lointaine”. W 2009 roku, w ramach Festiwalu Fabbrica Europa we Florencji, stworzył „I Dormienti” w oparciu o poezję Walta Whitmana. W kolejnych latach rozwijał TEATROdaCAMERA, realizując w 2014 roku „La Dame au petit chien” według Antona Czechowa, a w 2023 roku „Le Chien” na podstawie Franza Kafki.
Od 1988 roku, równolegle do twórczości artystycznej, prowadzi działalność pedagogiczną skierowaną do studentów i aktorów we Włoszech (współpracuje z Civica Scuola di Teatro Paolo Grass w Mediolanie, Civica Accademia d’Arte Drammatica Nico Pepe w Udine, Centro per la Sperimentazione e la Ricerca Teatrale w Pontederze i Accademia dei Filodrammatici w Mediolanie) oraz w Brazylii (na uniwersytetach w Belo Horizonte, Londrinie, São Paulo i Rio de Janeiro).
Jest autorem książki „Ogród. Rzecz o pracy parateatralnej Jerzego Grotowskiego w latach 1973–1985” (wyd. francuskie: „Le Jardin. Récits et réflexions sur le travail para-théâtral de Jerzy Grotowski entre 1973 et 1985”, Turyn 2016; wyd. brazylijskie: „O Jardim. Relatos e reflexoes sobre o trabalho parateatral de Jerzy Grotowski de 1973 a 1985”, São Paulo 2019).
Ewa Sudoł-Kozłowska w 1975 roku uzyskała tytuł technika sztuk plastycznych w zakresie dekoratorstwa, odbyła praktykę zawodową we Wrocławskiej Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu (w sztukatorni i charakteryzatorni). W 1975 roku poślubiła Zbigniewa Kozłowskiego, aktora Teatru Laboratorium w latach 1970–1984. Pracowała w szkołach podstawowych jako nauczycielka plastyki i muzyki. W latach 1990–1992 współpracowała z Ośrodkiem Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, wykonując różne prace plastyczne. Przetłumaczyła z języka francuskiego książkę François Kahna „Ogród. Rzecz o pracy parateatralnej Jerzego Grotowskiego w latach 1973–1985”.
Beata Baczyńska (prof. dr hab.) jest hispanistką i teatrolożką. Autorka prac poświęconych teatrowi hiszpańskiemu i polskiemu, w szczególności obecności hiszpańskiej dramaturgii Złotego Wieku w polskiej tradycji teatralnej, stąd jej bliska współpraca z Instytutem im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, której owocem jest dwujęzyczne wydanie „Księcia Niezłomnego” Juliusza Słowackiego/„El príncipe constante” Pedro Calderóna de la Barca (2009). Twórczości Calderóna poświęciła dwie monografie: „«Książę Niezłomny». Hiszpański pierwowzór i polski przekład” (2002) oraz „Dramaturg w wielkim teatrze historii. Pedro Calderón de la Barca” (2005). Ta ostatnia, podobnie jak wydanie dwujęzyczne „Księcia Niezłomnego”, od 2016 roku jest dostępna w wersji hiszpańskiej w największej wirtualnej bibliotece języka hiszpańskiego – Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes. Beata Baczyńska brała udział w pracach międzynarodowego konsorcjum TC/12. Patrimonio Teatral Clásico Español. Textos e Instrumentos de Investigación, jest członkiem grupy badawczej PROTEO (Universidad de Burgos).
Beata Baczyńska pracuje w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie wykłada literaturę hiszpańską. Jest autorką syntezy akademickiej „Historia literatury hiszpańskiej” wydanej przez Wydawnictwo Naukowe PWN w 2014 roku.
pn. 25.11.2014, 18.00
Jeśli są Państwo osobami z niepełnosprawnościami i planują wziąć udział w wydarzeniu, prosimy o kontakt mejlowy lub telefoniczny minimum 3 dni wcześniej: sekretariat@grotowski-institute.pl, tel. 71 34 45 320. Taka informacja pozwoli nam wdrożyć rozwiązania, które sprawią, że wydarzenie będzie dla Państwa dostępne.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Galeria zdjęć
