Polska – Dania. Na pograniczu dwóch kultur

Prawie pięćdziesięcioletni pobyt w Danii spowodował, że Włodzimierz Herman zapuścił głęboko korzenie w kulturze skandynawskiej, stając się swoistym pomostem między literaturą polską i duńską. Autor książki tłumaczy zarówno z, jak i na język duński. Wydobywa z zapomnienia „starych” duńskich autorów, czym wpisuje się trwale do historii literatury obu krajów, zwłaszcza, że Herman nie zerwał więzi z krajem swojego urodzenia i artystycznego startu. To godne odnotowania, co uwzględniły w obu krajach czynniki odpowiedzialne za wymianę kulturalną (…). Cieszymy się, że w osobie Włodzimierza Hermana znaleźliśmy niezwykle kompetentną osobę, która wnosi wkład w poszerzanie horyzontów polskiej i duńskiej humanistyki na wielu polach: literatury, teatrologii i filozofii, głównie za sprawą przekładów oraz opracowań scenicznych sztuk i dzieł choćby Szymona Anskiego, Sørena Kierkegaarda czy Ludviga Holberga.
Karol Toeplitz i Maria Urbańska-Bożek, „Słowo wstępne. Życia teatru trzy odsłony”

A Hans Christian Andersen? Normalne dzieciństwo w normalnych warunkach kojarzy nam się z lekturą jego baśni. Ale ja nie miałem normalnego dzieciństwa. Ten okres życia spędziłem na Syberii, dokąd moja rodzina dotarła, uciekając przed Hitlerem z Warszawy na początku II wojny światowej… Otaczający mnie wówczas świat surowej, lecz pięknej przyrody syberyjskiej sam w sobie przypominał baśń, ale na pewno nie spod pióra Hansa Christiana Andersena.

Jarosław Iwaszkiewicz w pisał w swojej książce o Danii pt. „Gniazdo łabędzi”:

„(…) dla mnie najdawniejszym wspomnieniem z dalekiego ukraińskiego dzieciństwa jest księga bajek Andersena… która mi po raz pierwszy mówiła o kraju pięciuset wysp i kazała go pokochać. Andersen sprawił, że kochałem Danię, zanim ją jeszcze poznałem (…)”.

Nie, ja takiego uczucia nie doznałem. Mój świat baśniowy roztaczał się z wierzchołków wysokich drzew syberyjskich, na które wspinaliśmy się jako chłopcy, by wykradać ptakom jajka z gniazd. Wówczas i długo jeszcze później ani o Danii, ani o Andersenie nie słyszałem. Odkryłem go dopiero jako dojrzały człowiek. Czytałem go w oryginale, po duńsku, tłumacząc się sobie samemu – dorosłemu mężczyźnie – że ten genialny pisarz tworzył swoje baśnie tylko pozornie dla dzieci. Parafrazując Iwaszkiewicza i wyrażając się nieco górnolotnie, mogę powiedzieć: poznałem i pokochałem Danię zanim poznałem i pokochałem baśnie Hansa Christiana Andersena.
Włodzimierz Herman, „Polska – Dania. Na pograniczu dwóch kultur. Punkty przecięcia”

Książka składa się z trzech części. Pierwsza to obszerny esej, którego tytuł jest zarazem tytułem książki. Druga część zawiera pierwsze tłumaczenie na język polski eseju Sørena Kierkegaarda z roku 1847 „O kryzysie i kryzys w życiu pewnej aktorki”, gdzie filozof podaje niezwykle aktualną i wnikliwą analizę problemu kobiecości i płci (seksizmu!) w ocenie sztuki aktorskiej na podstawie kariery i ról legendarnej duńskiej aktorki pochodzenia żydowskiego Johanny Louisy Heiberg. Tłumaczenie Włodzimierza Hermana opatrzone jest jego obszernym komentarzem. Na trzecią część książki składa się pierwszy przekład na język polski komedii Ludviga Holberga „Erasmus Montanus” o walce oświaty i postępu z ciemnotą i zacofaniem – również zawierający komentarz tłumacza.