Rekwizyty Wyspiańskiego – scenografia ruchomych znaczeń

W sławnej szafirowej pracowni Stanisława Wyspiańskiego przy ulicy Krowoderskiej oprócz intensywnych kolorów ścian, uderzał brak zbędnych przedmiotów. Wyspiańskiemu wystarczało minimum wyposażenia: stół, krzesło, przyrządy malarskie. Do tego wyczyszczonego z dodatków wnętrza można porównać też pustą scenę – w której od podstaw, to jest od wymierzonej krokami podłogi – artysta tworzy na nowo odrębną przestrzeń spektaklu. Wprowadza do niej między innymi specyficzne przedmioty.

Na scenograficzne koncepty Wyspiańskiego wpływał fakt, że malarz był tu równocześnie dramatopisarzem, kreującym cały świat sztuki. Nie krępował się pod tym względem żadnymi regułami, poza logiką artystyczną konkretnego utworu, eksponowaną poprzez barwę, formę, konstrukcję, płaszczyznę. Jednocześnie od strony technicznej, jako scenograf Wyspiański stosował rozwiązania sprawdzone przez starych majstrów teatralnych, środki malarstwa dekoracyjnego, zasady planowania odsłon zgodnie z uwarunkowaniami przestrzeni (kulisy, zapadnie, poziom podłogi). Scena była więc z początku pusta, a zarazem osaczona przez gąszcz gotowych znaków i sposobów operowania materią.

Oba te bieguny działania: wyobraźni i pragmatyzmu można zaobserwować w tym, w jaki sposób Wyspiański używa rekwizytów, zwłaszcza przedmiotów o kluczowym znaczeniu, jak tron i korona w „Bolesławie Śmiałym”, stos pogrzebowy w „Legendzie”, czy klawikord w „Warszawiance”. Rekwizytom w obrębie scenograficznej wizji Wyspiańskiego, ich dynamice znaczeniowej i formie plastycznej, funkcji i ruchliwości, szkicom i przekształceniom będzie poświęcony ten wykład.

9 października odbędą się warsztaty Roberta Rumasa dla grupy roboczej.