Szeol | שאול

Seans teatralny Moniki Wachowicz i Jarosława Freta

śr.–czw. 1–2.03.2023, 19:00
Instytut Grotowskiego, Studio Na Grobli

Fot. Tobiasz Papuczys

„Szeol” to seans teatralny, a równocześnie na wskroś współczesna lamentacja dla umarłych i nieumarłych, urodzonych i nieurodzonych. To zstępowanie po cienkiej linii oddechu, głosu, dźwięku na samo dno ciszy, która jak mityczny Szeol zakrywa, zamyka, stając się zasłoną, przez którą nie może przebić się żadne uczucie, żaden obraz. Jedyną siłą, która może uratować zstępujących do Szeolu, jest Miłość. Zstępowaniu towarzyszy muzyka, a raczej jej niezwykła gęstość – jakby nasze ciała były „tylko” dźwiękiem czy też instrumentem i zarazem ścieżką w głąb, bez dna.

„Szeol” to opowieść o pragnieniu i gotowości do życia pełnego i rozwibrowanego jak oddychanie ogniem.

Projekt „Szeol” powstał z inspiracji i fascynacji III symfonią zwaną „Symfonią pieśni żałosnych” Henryka Góreckiego. Rozbrzmiewa w nim też „Kwartet na koniec czasu” Oliviera Messiaena oraz „Miserrere” Gregoria Allegriego. Nad wszystkim jednak góruje głos trąbki – kreśląc i przecinając zenit i nadir dźwięku, aby:

Snuć miłość, jak jedwabnik nić wnętrzem swym snuje,
Lać ją z serca, jak źródło wodę z wnętrza leje,
Rozkładać ją jak złotą blachę, gdy się kuje
Z ziarna złotego, puszczać ją w głąb, jak nurtuje
Źródło pod ziemią. – W górę wiać nią, jak wiatr wieje,
Po ziemi ją rozsypać, jak się zboże sieje.
Ludziom piastować, jako matka swych piastuje.

Stąd będzie naprzód moc twa, jak moc przyrodzenia,
A potem będzie moc twa, jako moc żywiołów,
A potem będzie moc twa, jako moc krzewienia,
Potem jak ludzi, potem jako moc aniołów,
A w końcu będzie jako moc Stwórcy stworzenia.
Adam Mickiewicz, „Snuć miłość”

Monika Wachowicz jest aktorką, pedagożką, prowadzi autorskie Studio Ciała i Emocji w Katowicach: www.wachowicz.studio. Ukończyła filozofię na Uniwersytecie Śląskim na Wydziale Nauk Społecznych. Od 2021 współpracuje z Jarosławem Fretem, twórcą Teatru ZAR. Od czerwca 2021 pracuje w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, jest kuratorką projektu „Szczeliny. Kobiety w sztukach performatywnych”. Od października 2021 współpracuje z Akademią Sztuk Teatralnych – filią we Wrocławiu. Prowadzi obecnie zajęcia aktorskie dla studentów I i II roku Ciało w przestrzeni scenicznej oraz Plastyka ruchu scenicznego. Od 2019 jest prezeską Fundacji Sztuka dla Życia im. Marty Paradeckiej. Więcej informacji: sztukadlazycia.pl.

Od 2004 r. jest związana z Teatrem A Part w Katowicach, którego dyrektorem i reżyserem jest Marcin Herich. Tam też otworzyła ścieżkę pracy nad projektami solowymi tj: „Klepsydra”, „Szkice o Ofelii”, „Przejrzystość pustki” oraz „Przepaść głębi”. Jak mówi artystka „Każdy z tych projektów wynikał z potrzeby wypowiedzenia się, otwarcia na delikatne struny mojej wyobraźni i świata w którym żyję/żyłam. Ten rodzaj współpracy szalenie cenię, rodzi się wtedy wyjątkowy dialog z reżyserem, co daje możliwość intymnego spotkania z widzem”. Ich wspólne monodramy zostały zaprezentowane na wielu festiwalach i w ważnych punktach artystycznych na całym świecie.

Od 2007 r. bierze udział w produkcji i organizacji Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Sztuk Performatywnych A PART w Katowicach oraz prowadzi Studio Aktorskie A PART przy Teatrze (2016-2023). Więcej informacji: apart.art.pl.

Jest absolwentką Lart Studio w Krakowie – wydział aktorski (2003-04). W 2010 uzyskała dyplom dla aktora dramatu wydany przez Związek Artystów Scen Polskich w Warszawie.

2011 ukończyła Kurs Pedagogiczny dla Instruktorów ARA organizowany przez Regionalny Instytut Kultury w Katowicach. W 2011 otrzymała Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stypendium Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury (2011, 2014, 2020). Koordynowała międzynarodowy projekt „Ostatnie Dni Ludzkości” w Katowicach podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Performatywnych A Part – Local Project Manager (2019). W 2020 ukończyła kurs „Ewolucja w kulturze”, Emocje: Ujęcie Interdyscyplinarne w Wydziale Antropologii w Copernicus College w Krakowie oraz kurs „Historia sztuki w praktyce” organizowanego przez Galerie Sztuki Współczesnej w Opolu. Od 2020 roku gra gościnie z Teatrem Biuro Podróży z Poznania w spektaklu „Carmen Funebre”.

W 2021 latem wspólnie z Jarosławem Fretem przygotowała seans teatralny „Szeol / שאול”. Premiera odbyła się w grudniu 2021 w Sali Laboratorium w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu oraz w Teatrze Śląskim w Katowicach.

W 2020 przygotowała performans/instalację „Okruchy” (instalacja, scenariusz, reżyseria, ruch sceniczny, kostium, tekst oraz wykonanie) prezentowany w Galerii Teatru Korez w Katowicach. Podczas performansu w 2021 odbyła się wystawa zdjęć Artura Turka ze spektaklu V również w jej reżyserii. Wiosną 2021 zaprosiła do współpracy przy Okruchach Jarosława Freta. Ich podróż z tym projektem trwa. W 2019 przygotowała wspólnie z Artim Grabowskim projekt solowy „W Zawieszeniu” w reżyserii Artiego.

W 2017 została zaproszona do projektu fotograficznego Joanny Nowickiej, efektem była wystawa zdjęć „Cząstki” prezentowana w Galerii Teatru Korez w Katowicach podczas 23. Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Performatywnych A Part. W 2021 artystki wróciły do pracy nad cyklem w Brzezince, leśnej bazie Instytutu Grotowskiego, powstało kilka nowych obrazów w czego efektem była wystawa w Piekarni w ramach cyklu „Szczeliny. Kobiety w sztukach performatywnych” we Wrocławiu. W 2022 roku Joanna Nowicka zaprosiła Wachowicz do następnego projektu „Piękni ludzie”. Wystawa fotografii odbyła się w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie. W 2015 zrealizowała wspólnie z siostrą Małgorzatą Wachowicz wieczór poetycki, instalacje „Ciało”, rok później była autorką scenariusza, choreografii, kostiumu oraz reżyserii swojego projektu solowego „V”.

W latach 1998–2002 związana była z będzińskim Teatrem Treści Przenośnych, w 2004 r. występowała w spektaklach katowickiego Teatru Cogitatur. W ramach działalności w Teatrze A PART współpracowała jako aktorka także z Gliwickim Teatrem Muzycznym i Teatrem Lalek Banialuka w Bielsku-Białej (przedstawienie „Tsunami”), teatrem Cantabile 2 w Vordingborg w Danii i Theaterlabor Bielefeld z Niemiec (spektakl „Labirynt Wenus”, „Haiku” „Kunstlerspiele” oraz „W dżungli historii. Variete”), Teatrem Amareya (spektakl „Cztery”), oraz koprodukcji z Theaterlabor Bielefeld z Niemiec i Leith Theatre w Edynburgu w Szkocji (spektakl „The Last Days of Mankind” („Ostatnie dni ludzkości”).

W 2009 r. założyła wraz z dwoma aktorkami, Karoliną Pietrzykowska z Krakowa i Ewą Balzer z Berlina Kobiecą Grupę Teatralną KoME. W ramach tej współpracy podczas kilkumiesięcznej rezydencji w teatrze Cantabile 2 w Danii powstał międzynarodowy projekt „DNA”, który uzyskał wsparcie finansowe z Ministerstwa Kultury Danii (program „Diva” – „W kierunku doświadczenia teatru międzykulturowego i autobiograficznego”).

W 2022 jesienią zrealizowała performans/instalację „Kairos” (gr. καιρός), do współpracy zaprosiła m.in Jarosława Freta oraz fotografkę Joannę Nowicką. Premiera odbyła się w grudnia 2022 w Katowicach w Teatrze Ateneum oraz we Wrocław w Instytucie Grotowskiego (Sala Teatru Laboratorium).

Więcej informacji:
www.wachowicz.studio
www.apart.art.pl
www.sztukadlazycia.pl

Jarosław Fret to założyciel i lider Teatru ZAR, reżyser, aktor, dyrektor Instytutu Grotowskiego. Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Kuratorów i kuratora ds. teatru Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. W latach 1999–2002 zrealizował szereg wypraw do Gruzji, Armenii i Iranu, prowadząc poszukiwania w obrębie najstarszych form muzyki chrześcijańskich kościołów wschodnich. W kolejnych latach wspólnie z członkami Teatru ZAR organizował wyprawy badawcze na grecką górę Atos, Sardynię i Korsykę, do Armenii, Turcji i Izraela. Reżyser pięciu spektakli zespołu. Tryptyk „Ewangelie dzieciństwa” był pokazywany m.in. w Chicago, Los Angeles, San Francisco, Atenach, Belgradzie, Edynburgu, Florencji, Madrycie, Paryżu, Sybinie oraz Kairze, Nowym Delhi i Seulu. W 2013 roku ukończył pracę nad spektaklem „Armine, Sister”, dedykowanym historii, kulturze i ludobójstwu Ormian, do którego oprócz reżyserii opracował oryginalną dramaturgię muzyczną i specjalną architekturę. W 2016 roku zrealizował spektakl „Medee. O przekraczaniu” z udziałem śpiewaczek z Kairu, Teheranu i Stambułu. Wykłada i prowadzi warsztaty w Polsce i za granicą, był wykładowcą m.in. w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie Filii we Wrocławiu. Uhonorowany przyznawanym przez magazyn „Los Angeles Times” tytułem Best New Music Theater (2009) i Wrocławską Nagrodą Teatralną za tryptyk „Ewangelie dzieciństwa” (2010). Spektakl „Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie” w jego reżyserii zdobył Total Theatre Award w kategorii Physical/Visual Theatre oraz Herald Angel Award podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w 2012 roku. Pomysłodawca i koordynator licznych projektów realizowanych w Polsce i za granicą w ramach działalności Instytutu Grotowskiego, m.in. Roku Grotowskiego UNESCO 2009, programu „Masters in Residence”, Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Świat miejscem prawdy”, a także Olimpiady Teatralnej Wrocław 2016. Dzięki jego staraniom w 2010 roku została otwarta nowa siedziba Instytutu Grotowskiego, Studio Na Grobli, a w 2019 roku Piekarnia | Centrum Sztuk Performatywnych.

Marcin „Cozer” Markiewicz – trębacz, wokalista, autor tekstów, związany ze sceną reggae. Współzałożyciel i lider zespołu Konopians. Animator kultury, fotograf. Aktualnie współtworzy poetycki Brzoska Kolektyw oraz zespół Piksele. Improwizacja i spontaniczność to charakter jego działań. Współpracuje koncertowo i studyjnie w wielu muzyczno-artystycznych projektach.

Koncept: Monika Wachowicz i Jarosław Fret

Ruch sceniczny, kostiumy, teksty i wykonanie: Monika Wachowicz

Opracowanie muzyczne fragmentów jazzowych: Marcin „Cozer” Markiewicz

Wykonanie „Kwartetu na koniec czasu” Oliviera Messiaena: Jan Skopowski, Kamil Grabowski

Scenografia wykonana przez zespół Instytutu Grotowskiego pod kierownictwem Piotra Jacyka

Produkcja: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, TEATROGRANTY 2021, Katowice Miasto Ogrodów

Premiera: 3 grudnia 2021, Instytut im. Jerzego Grotowskiego (Wrocław), 8 grudnia 2021, Teatr Śląski (Katowice)

Czas trwania: 75 min

Projekt finansowany przez: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu oraz TEATROGRANTY 2021, Katowice Miasto Ogrodów.

Premierowe spektakle były prezentowane w ramach projektu „Szczeliny” organizowanego przez Instytut im. Jerzego Grotowskiego.

śr. 1.03.2023, 19.00

czw. 2.03.2023, 19.00

Jeśli są Państwo osobami ze specjalnymi potrzebami i planują wziąć udział w wydarzeniu, prosimy o kontakt mejlowy lub telefoniczny minimum 3 dni wcześniej: sekretariat@grotowski-institute.pl, tel. 71 34 45 320. Taka informacja pozwoli nam wdrożyć rozwiązania, które sprawią, że wydarzenie będzie dla Państwa dostępne.

Szeol | שאול

Galeria zdjęć