Aktualnie jesteś: Teatr ZAR

Taniec Tradycja Transgresja

Spotkanie z członkami Pina Bausch Zentrum, Source Material i Teatru ZAR

sob. 18.11.2023, 17.00
Instytut Grotowskiego, Studio Na Grobli
W języku angielskim

Wstęp wolny, wymagana rezerwacja bezpłatnej wejściówki

Taniec Tradycja Transgresja
„Nelken” Piny Bausch, fot. Clau Damaso

Spotkanie z udziałem artystów z dwóch znaczących tradycji teatralnych: Pina Bausch Zentrum, Source Material i Teatru ZAR będzie wyjątkową okazją do inspirującej dyskusji. Goście, w tym Julie Anne Stanzak i Julie Shanahan – tancerki Tanztheater Wuppertal Pina Bausch, Jarosław Fret – Dyrektor Instytutu im. Jerzego Grotowskiego, Samanta Shay – reżyserka w Source Material, oraz  Kamila Klamut i Mertcan Semerci – aktorzy Teatru ZAR, zgromadzili się, aby omówić kwestie związane z poszukiwaniami twórczymi i ich relacją z tradycją w sztuce teatru i tańca.

Spotkanie będzie oparte na doświadczeniach artystów w kontekście przygotowywanego spektaklu „I Should Have a Party for All the Thoughts I Didn’t Say – processes”, a także na dziedzictwie dwóch wybitnych mistrzów: Piny Bausch i Jerzego Grotowskiego. Spotkanie będzie okazją do zgłębienia kwestii, jak tradycja wpływa na proces twórczy oraz jakie możliwości przekształceń i reinterpretacji kryje w sobie ta tradycja.

Spotkanie oraz pokaz  spektaklu „I Should Have a Party for All the Thoughts I Didn’t Say – processes” są realizowane w ramach projektu Teatru ZAR „Taniec Tradycja Transgresja”. Dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Taniec”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Fot. Natalia KapsaJarosław Fret to założyciel i lider Teatru ZAR, reżyser, aktor, dyrektor Instytutu Grotowskiego. Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Kuratorów i kuratora ds. teatru Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. W latach 1999–2002 zrealizował szereg wypraw do Gruzji, Armenii i Iranu, prowadząc poszukiwania w obrębie najstarszych form muzyki chrześcijańskich kościołów wschodnich. W kolejnych latach wspólnie z członkami Teatru ZAR organizował wyprawy badawcze na grecką górę Atos, Sardynię i Korsykę, do Armenii, Turcji i Izraela. Reżyser pięciu spektakli zespołu. Tryptyk „Ewangelie dzieciństwa” był pokazywany m.in. w Chicago, Los Angeles, San Francisco, Atenach, Belgradzie, Edynburgu, Florencji, Madrycie, Paryżu, Sybinie oraz Kairze, Nowym Delhi i Seulu. W 2013 roku ukończył pracę nad spektaklem „Armine, Sister, dedykowanym historii, kulturze i ludobójstwu Ormian, do którego oprócz reżyserii opracował oryginalną dramaturgię muzyczną i specjalną architekturę. W 2016 roku zrealizował spektakl „Medee. O przekraczaniu” z udziałem śpiewaczek z Kairu, Teheranu i Stambułu. Wykłada i prowadzi warsztaty w Polsce i za granicą, był wykładowcą m.in. w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie Filii we Wrocławiu. Uhonorowany przyznawanym przez magazyn „Los Angeles Times” tytułem Best New Music Theater (2009) i Wrocławską Nagrodą Teatralną za tryptyk „Ewangelie dzieciństwa” (2010). Spektakl „Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie” w jego reżyserii zdobył Total Theatre Award w kategorii Physical/Visual Theatre oraz Herald Angel Award podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w 2012 roku. Pomysłodawca i koordynator licznych projektów realizowanych w Polsce i za granicą w ramach działalności Instytutu Grotowskiego, m.in. Roku Grotowskiego UNESCO 2009, programu „Masters in Residence”, Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Świat miejscem prawdy”, a także Olimpiady Teatralnej Wrocław 2016. Dzięki jego staraniom w 2010 roku została otwarta nowa siedziba Instytutu Grotowskiego, Studio Na Grobli, a w 2019 roku Centrum Sztuk Performatywnych.

Julie Shanahan urodziła się w Adelajdzie w Australii w 1962 roku. Ukończyła wszystkie egzaminy z baletu klasycznego RAD oraz studia licencjackie z tańca współczesnego i choreografii.
Przez dwa lata pracowała w One Extra Dance Company z siedzibą w Sydney i Darwin Dance Mob, a następnie w 1984 roku przeniosła się do Niemiec, gdzie do 1988 roku pracowała jako tancerka solowa w Bremen Dance Theater Reinholda Hoffmanna i Schauspielhaus Bochum.
W 1988 roku dołączyła do Tanztheater Wuppertal jako tancerka solistka. Poza rolą tancerki jest także reżyserem prób do wielu repertuarowych spektakli Piny Bausch.

Julie Anne Stanzak urodziła się w Charlotte w Karolinie Północnej, ale jej dorastanie i rozwój artystyczny miały miejsce w Nowym Orleanie. Tam uczęszczała na lekcje baletu i letnie szkoły w Nowym Jorku i Waszyngtonie, gdzie spotykała znanych tancerzy i choreografów. Następnie przeprowadziła się do Minneapolis, gdzie kontynuowała naukę baletu i aktorstwa. W 1976 roku dołączyła do Chicago Lyric Opera Ballet pod kierunkiem Marii Tallchief. Po trzech latach wyjechała do Amsterdamu, gdzie dołączyła do Het National Ballet. Tam miała okazję współpracować z Tanztheater Piny Bausch, ktróego jest członkiem od 1986 roku i wystąpiła w ponad 30 spektaklach. Obecnie Julie Anne Stanzak tworzy i ponownie wystawia utwory Piny Bausch, pracuje z różnymi instytucjami i teatrami tańca w Europie i Japonii oraz prowadzi projekty z osobami niepełnosprawnymi. Jest również zaangażowana w tworzenie własnych choreografii i wystawianie ich w różnych miejscach na świecie.

Samantha Shay jest uznaną multidyscyplinarną artystką o szerokim spektrum działań, w tym jako performerka, reżyserka teatralna, artystka ruchu i filmowa. Jej prace artystyczne przekraczają tradycyjne granice, tworząc nowe połączenia i eksplorując różne dyscypliny. Obecnie jest specjalnym pracownikiem naukowym na Yale i dyrektorem artystycznym Source Material. W latach 2021–2023 była gościnną artystką i badaczką w Tanztheater Wuppertal Pina Bausch. Jej prace teatralne zostały wystawione na wielu międzynarodowych festiwalach, a jej filmy zdobyły uznanie na festiwalach filmowych. Samantha otrzymała stypendium Fulbrighta na badania nad twórczością Piny Bausch i stworzyła wiele projektów w ramach tej współpracy. Jej ostatnie projekty to film taneczny „Mother Melancholia”, który został opublikowany na festiwalu Cinedans w Holandii i „Romance”, który miał premierę na tym samym festiwalu. Samantha otrzymała również nagrodę za wybitne osiągnięcia w dziedzinie filmu tanecznego na festiwalu Choreoscope w Barcelonie. Obecnie pracuje nad nowymi projektami scenicznymi i filmowymi.

Kamila Klamut, fot. Tobiasz PapuczysKamila Klamut jest związana z Instytutem im. Jerzego Grotowskiego od połowy lat 90. (do 2006 – Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych). Na zaproszenie Grzegorza Brala i Anny Zubrzycki w 1996 roku uczestniczyła w pracach nad powołaniem Teatru Pieśń Kozła. Od 1999 roku współpracuje z Jarosławem Fretem, z którym wyprawiała się do różnych zakątków świata w poszukiwaniu najstarszych zachowanych form muzyki. Jest współtwórczynią i współinicjatorką powstania Teatru ZAR i grała w prawie wszystkich spektaklach Teatru. Razem z Marianą Sadovską stworzyła autorski spektakl „Camille”, którego inspiracją stało się życie i twórczość francuskiej rzeźbiarki Camille Claudel. Ściśle współpracuje z Instytutem Grotowskiego w ramach programu BodyConstitution realizowanego w domenie research in practice. Obecnie bierze udział w projekcie „I Should Have a Party for All the Thoughts I Didn’t Say”, zainicjowanym i reżyserowanym przez Samanthę Shay (Source Material), który łączy światy Teatru Tańca Piny Bausch i Teatru ZAR.
kamilaklamut.pl

Fot. Karol JarekMertcan Semerci urodził się w Stambule. Ukończył aktorstwo na Uniwersytecie Bilkent na Wydziale Muzyki, Sztuk Scenicznych i Teatru. Pracował w Narodowych Teatrach w Ankarze i w Stambule, współpracował również z Tatbikat Sachnesi w Ankarze jako menadżer sceny i operator świateł. Jako aktor wystąpił w ponad dwudziestu sztukach teatralnych i tanecznych. Pasjonuje się ruchem i treningiem. Trenuje brazylijskie Ju Jitsu. Uczestnik programu edukacyjnego Bojowy Partnering. Mieszka w Polsce, od 2016 roku na stałe współpracuje ze Studiem Matejka, aktywnie uczestniczy w projektach i warsztatach zespołu. Brał udział w projektach i warsztatach pod kierownictwem lidera grupy Mateja Matejkę oraz współtworzył projekt zatytułowany „Wściekły człowiek. Wariacje w obronie gniewu” (2017-2018). Wziął również udział w projekcie „Suffering: On Our Perception of Pain” (2017) zespołu Alkemisterna z siedzibą w Geoteborgu pod kierownictwem Cecilii Lagerström. Nawiązał również współpracę z Teatrem Chorea z Łodzi, gdzie wystąpił w spektaklu „2.0.4.5. Metaphysical mini-opera” (2018) w reżyserii Tomasza Rodowicza. Od 2018 roku Mertcan Semerci pracuje jako aktor w Teatrze ZAR, gdzie brał udział w przedstawieniach takich jak „Medee”, „Anhelli: Skowyt”, i współtworzył spektakl zatytułowany „Nobody Meets Nobody”. W 2022 roku został uhonorowany nagrodą „Super Diament” przez Prezydenta Miasta Wrocławia.

 

Teatr ZAR, kultywując etos pracy zespołowej, realizuje projekty artystyczne w trakcie długoletnich poszukiwań źródłowych, którym każdorazowo towarzyszy proces kształtowania opartego na śpiewie nowego języka teatralnego. Międzynarodowy skład zespołu formował się w trakcie cyklicznych wypraw badawczych do Gruzji w latach 1999–2003. Podczas tych podróży grupa zebrała materiał muzyczny, którego esencją są wielowiekowe pieśni polifoniczne sięgające korzeniami początków naszej ery i stanowiące prawdopodobnie najstarszą formę wielogłosu. „Zar”, od którego grupa wzięła swą nazwę, to nazwa pieśni pogrzebowych wykonywanych przez Swanów zamieszkujących wysokie rejony Kaukazu w północno-zachodniej Gruzji. Praca zespołu karmi się przekonaniem, że teatr, wbrew greckiemu thea – widzenie, nie powinien być wyłącznie oglądany, lecz przede wszystkim słuchany.
ZAR przynosi teatr sprzed podziału na gatunki i style, działając w przekonaniu, które płynie z polskiej myśli romantycznej, że zadania sztuki potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją. Juliusz Osterwa, który jako jeden z nielicznych starał się zrealizować praktycznie te idee, i z którego myśli czerpał m.in. Jerzy Grotowski, zapisał w swoich notatkach zdanie o tym, że „Bóg stworzył teatr dla tych, którym nie wystarcza Kościół”.¹
Zrealizowany w latach 2003–2009 pierwszy tryptyk zespołu, Ewangelie dzieciństwa stał się kulminacją trwających ponad dziesięć lat poszukiwań i rozwoju Teatru ZAR. Na tryptyk składały się trzy spektakle, grane także jako osobne części: Uwertura, Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie oraz Anhelli. Wołanie. Ewangelie dzieciństwa miały swoją premierę w Barbican Centre w Londynie, następnie były prezentowane w Los Angeles, we Wrocławiu, Florencji, w San Francisco, Chicago, Sibiu w Rumunii oraz w Legnicy, Szczecinie i Bydgoszczy. Poszczególne części tryptyku pokazywano w Atenach, Edynburgu, Madrycie, Belgradzie, Budapeszcie, Paryżu, Kairze, Seulu, Nowym Delhi i Bostonie. W 2009 roku tryptyk zajął pierwsze miejsce w rankingu „Los Angeles Times” w kategorii na “Najlepszy nowy teatr muzyczny na świecie”. W październiku 2010 roku tryptyk uhonorowany został Wrocławską Nagrodą Teatralną. Druga część, Cesarskie cięcie, prezentowana podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w sierpniu 2012 roku zdobyła prestiżowe nagrody: Total Theatre w kategorii teatr fizyczny oraz Herald Angel.
Od 2011 roku zespół pracował nad projektem Armine, Sister, poświęconym tragicznej historii narodu ormiańskiego. Spektakl o tym samym tytule miał premierę 28 listopada 2013 roku w Studiu Na Grobli Instytutu Grotowskiego. Od tamtej pory przedstawienie prezentowane było we Wrocławiu, Warszawie, Londynie, Oslo, Rzymie, Paryżu, Madrycie, Lizbonie, Salonikach Szczecinie oraz podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego w Sybinie w Rumunii, we Florencji i w San Francisco.
W 2016 roku podczas Olimpiady Teatralnej miał swoją premierę spektakl Medee. O przekraczaniu będący swoistym requiem, lamentacją dla wszystkich tych, którzy zmierzają do Europy w poszukiwaniu lepszego życia. Późniejsza wersja tego spektaklu w 2018 roku prezentowana była w Paryżu w teatrze Petera Brooka, Bouffes du Nord.
W 2019 zespół przygotował Anhellego. Skowyt, który zaprezentowany został podczas Olimpiady Teatralnej w Todze w siedzibie zespołu Tadashiego Suzuki oraz Sankt Petersburgu na zaproszenie Valerego Fokina, dyrektora Teatru Aleksandryjskiego.
Jednym z ostatnich premier Teatru ZAR jest spektakl Złowione, w który za punkt wyjścia zespół obrał “niespełnione” spotkanie Tadeusza Różewicza i Jerzego Grotowskiego z roku 1968, momentu, kiedy pierwszy pisał Złowionego, a drugi pracował nad Apocalypsis cum figuris.
Teatr ZAR regularnie prowadzi warsztaty, podczas których dzieli się unikalnym językiem pracy aktorskie, którego podstawę stanowi integracja treningu fizycznego i praktyk wokalnych, śpiewu solowego oraz polifonicznego połączonego z improwizacją odwołującą się do ekspresji ciała aktora, umiejętność słuchania, z którą nierozerwalnie wiąże się głęboka fizyczna oraz wokalna koncentracja.
O swojej praktyce zespół opowiada na specjalnie przygotowanej stronie teatrzar.net.

TanzTheater Wuppertal w 1968 roku Pina Bausch zaczęła tworzyć swoje własne spektakle, a po przybyciu do Wuppertalu w 1973 roku, zmieniła nazwę Baletu Wuppertalskiego na „Tanztheater”. Jej połączenie tańca i teatru zrewolucjonizowało taniec i uczyniło ją ikoną nowego stylu ekspresji. Tanztheater Wuppertal Pina Bausch ma znaczący repertuar, który jest znany na całym świecie.
Od sezonu 2022/2023 Boris Charmatz, francuski tancerz i choreograf, przejął stanowisko dyrektora w Tanztheater Wuppertal. Charmatz ma za zadanie wspierać pamięć kulturową poprzez odtwarzanie utworów Piny Bausch i ich porównywanie z teraźniejszością. Tworzy trzy nowe obsady do produkcji „Café Müller”, co stanowi odkrycie dla 18 młodych tancerzy i przeniesienie archaicznych postaci do teraźniejszości. Boris Charmatz dąży także do stworzenia domu tańca bez dachu i ścian, gdzie ciała tworzą mobilną architekturę na zielonym podłożu. Ostrzega również przed koniecznością dostosowania naszego życia do zmieniających się warunków ekologicznych. Boris Charmatz rozpoczął francusko-niemiecki projekt przyszłości, który obejmuje dialog z miastem i jego mieszkańcami. Wraz z wielodniowym programem WUNDERTAL(2023), rozpoczyna sezon 2023-24, w którym wspólnie z Terrain opracuje nowe kreacje. Projekt zostanie otwarty spektaklem „Liberté Cathédrale (2023)” w Mariendom w Neviges.

www.pina-bausch.de

sob. 18.11.2023, 17.00

Jeśli są Państwo osobami ze specjalnymi potrzebami i planują wziąć udział w wydarzeniu, prosimy o kontakt e-mailowy lub telefoniczny minimum 3 dni wcześniej: sekretariat@grotowski-institute.pl, 71 34 45 320. Taka informacja pozwoli nam wdrożyć rozwiązania, które sprawią, że wydarzenie będzie dla Państwa dostępne.

ISHAP_logoPL