Theatre No Theatre – kolejny krok

Spotkanie z Thomasem Richardsem, prowadzenie Dariusz Kosiński

niedz. 8.01.2023, 18:00
Instytut Grotowskiego, Sala Teatru Laboratorium

Wstęp wolny, wymagana rezerwacja wejściówki
W języku angielskim z tłumaczeniem na język polski

Theatre No Theatre – kolejny krok
Fot. Piotr Nykowski

W styczniu 2022 roku Thomas Richards, uczeń Jerzego Grotowskiego, zamknął drzwi Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards, którego przez 23 lata był dyrektorem artystycznym. Przez cały okres swojego istnienia Workcenter okrzyknięto wybitnym i unikatowym ośrodkiem badawczym w dziedzinie sztuk performatywnych, miejscem ciągłych eksperymentów i innowacji. W lutym 2022 roku kilku byłych współpracowników Workcenter powołało nowe stowarzyszenie kulturalne „Theatre No Theatre”, które odziedziczyło swój artystyczny byt bezpośrednio po Workcenter, wspierając nowe badania teatralne Thomasa Richardsa. Podczas spotkania Richards przedstawi kolejny krok w swoich badaniach nad sztukami performatywnymi w ramach stowarzyszenia „Theatre No Theatre”.

www.theatrenotheatre.com

Portrait-Richards-2015_Photo-by-I-Ling-Chang-2

Thomas Richards (USA) (licencjat Uniwersytetu Yale, magister Uniwersytetu Bolońskiego, doktor Université de Paris VIII) był dyrektorem artystycznym Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards w latach 1999–2022. W 1985 roku rozpoczął terminowanie u Jerzego Grotowskiego, a ich wspólna praca rozwijała się aż do śmierci Grotowskiego w 1999 roku. Richards przyjechał z Grotowskim do Włoch w 1986 roku z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine, gdzie brał udział w Focused Research Program in Objective Drama. We Włoszech Richards początkowo pracował jako asystent Grotowskiego, wkrótce potem został liderem jednego z zespołów roboczych, a z czasem „esencjalnym współpracownikiem” Grotowskiego. Następnie został dyrektorem programu badawczego poświęconego sztukom performatywnym. Stał się siłą napędową badań rozwijanych w Workcenter w obszarze określanym „Sztuka jako wehikuł”. W 1996 roku Grotowski zdecydował się rozszerzyć nazwę Workcenter o nazwisko Richardsa – precyzując w ten sposób kierunek pracy praktycznej, która skupiała się w rękach Richardsa. O współpracy z Richardsem pisał: „Moja praca z Thomasem Richardsem ma charakter «przekazu». Przekazuję mu to, do czego doszedłem w swym życiu: wewnętrzny aspekt w pracy”.
W Workcenter Richards był głównym twórcą i „działającym” opusu „Downstairs Action” (zarejestrowanego na taśmie filmowej przez Mercedes Gregory w 1989 roku), twórcą i głównym „działającym” „Akcji” oraz twórcą i „działającym” „Listu”, którego początkowy etap nosił nazwę „The Twin: An Action in Creation”. Współreżyser opusów „Zostało jedno tchnienie”, „Zostało jedno tchnienie – dies irae” oraz „Dies irae, Dies irae – mój niedorzeczny show theatrum interioris”, dzieła powstałego w ramach projektu „The Bridge: Developing Theatre Arts”.
Kierownik artystyczny projektu „Tracing Roads Across” (2003–2006, finansowanego w ramach programu „Kultura 2000” Unii Europejskiej) oraz programu „Horyzonty” (Wrocław 2007–2009), którego kulminację stanowił Zero Budget Festival (2009).
W 2008 roku Richards powołał nowy zespół w Workcenter – Focused Research Team in Art as Vehicle, z którym zrealizował „The Living Room” (2010), „L’heure fugitive” (2014) oraz „The Underground: A Response to Dostoevsky” (2016). Od 2016 prowadził Studio in Residence, w ramach którego wyreżyserował „Sin Fronteras” (2017) i „Gravedad” (2018). Z obydwoma zespołami Richards stworzył nowy spektakl „Songs of Tradition” (premiered in 2019). W Workcenter wyreżyserował też monodram „Han!”.
Richards jest autorem książek: „Pracując z Grotowskim nad działaniami fizycznymi” (wyd. włoskie, francuskie, angielskie, francuskie, niemieckie, greckie, hiszpańskie i polskie – Kraków 2003), „Punkt graniczny przedstawienia” (wyd. angielskie, włoskie, niemieckie i polskie – Wrocław 2004) oraz „Heart of Practice: Within the Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards” (wyd. angielskie i francuskie).
W styczniu 2022 roku Richards zamknął Workcenter, obecnie pracuje dla Teatro della Toscana – Teatro Nazionale, a jego najnowsze badania w dziedzinie sztuk performatywnych są wspierane przez stowarzyszenie Theatre No Theatre. 

Fot. Maciej Zakrzewski

Dariusz Kosiński jest profesorem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, od roku 2019 w Instytucie Glottodydaktyki Polonistycznej. Jest uczniem prof. Jana Michalika, pod którego opieką napisał pierwsze prace dotyczące historii i teorii sztuki aktorskiej XIX wieku. Główny nurt jego badań stanowi polska tradycja teatralna i performatywna („Polski teatr przemiany”, Wrocław 2007; „Teatra polskie. Historie”, Warszawa 2010 – nagroda Znaku Hestii im. ks. prof. Józefa Tischnera 2011, Nagroda Naukowa im. Jerzego Giedroycia 2012; przekłady: niemiecki, chiński, rosyjski, angielski). Podejmował też prace związane z poszczególnymi twórcami tej tradycji: Juliuszem Osterwą, Stanisławem Wyspiańskim, a przede wszystkim Jerzym Grotowskim. Jest autorem popularnej biografii artysty „Grotowski. Przewodnik” (Wrocław 2009), wydał dwie monografie poświęcone jego wczesnym przedstawieniom („Grotowski. Profanacje”, Wrocław 2015; „Farsy-misteria. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego w Teatrze 13 Rzędów (1959–1960)”, Wrocław 2018). W latach 2010–2013 był dyrektorem programowym Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Należał do zespołu redakcyjnego „Tekstów zebranych” Grotowskiego (Wrocław – Warszawa 2012). Założył portal grotowski.net oraz pismo „Performer”, którego redaktorem naczelnym jest do dziś. Badania nad polską tradycją performatywną łączy z analizami współczesnych przedstawień i dramatów społecznych („Teatra polskie. Rok katastrofy”, Warszawa 2012). Był współzałożycielem i przez kilkanaście lat pracownikiem Katedry Performatyki na Wydziale Polonistyki UJ („Performatyka. W(y)prowadzenia”, Kraków 2016). W latach 2014–2018 był zastępcą dyrektora Instytutu Teatralnego Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Stworzył projekt badań nad awangardą teatralną Europy Środkowo-Wschodniej „Odzyskana Awangarda”. W latach 2017–2020 kierował projektem badawczym „Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku”. Od 2016 stale współpracuje jako krytyk teatralny z „Tygodnikiem Powszechnym”. Od roku 2014 wraz z prof. Wojciechem Dudzikiem jest redaktorem naczelnym internetowej Encyklopedii Teatru Polskiego. Od 2016 stale współpracuje jako krytyk teatralny z „Tygodnikiem Powszechnym”. W roku 2020 założył z Katarzyną Woźniak „żywosłowie. wydawnictwo”, którego jest dyrektorem programowym i redaktorem. Ostatnią jego książką jest „Teatr, który nadchodzi?” (Gdańsk 2023).

niedz. 8.01.2023, 18:00

Galeria zdjęć