W labiryncie

Theodoros Terzopoulos urodził się w wiosce Makrygialos (Grecja). Studiował w Szkole Teatralnej K. Michailidisa w Atenach (1965–1967) i pracował jako asystent reżysera w Berliner Ensemble (1972–1976). W latach 1981–1983 był dyrektorem Szkoły Teatralnej Narodowego Teatru Północnej Grecji w Salonikach, a w latach 1985–1988 dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Spotkania ze Starożytnym Dramatem Greckim w Delfach – festiwalu, w którym uczestniczyły wybitne osobistości świata teatru, m.in. Heiner Müller, Tadashi Suzuki, Min Tanaka, Anatolij Wasiljew, Andrzej Wajda. W 1985 roku założył Teatr Attis. Od 1990 roku jest jednym z członków-założycieli Międzynarodowego Instytutu Teatru Obszaru Morza Śródziemnomorskiego, zrzeszającego dwadzieścia dwa kraje, a od 1991 roku kieruje jego pracami. Od 1993 roku pełni rolę przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Olimpiady Teatralnej. Był dyrektorem artystycznym następujących jej edycji: w Delfach (1995, „Przez tysiąclecia”), w Shizuoce (1999, „Dając nadzieję”), w Moskwie (2001, „Teatr dla ludzi”), w Stambule (2006, „Przekraczając granice”), Seulu (2010, „Sarang. Miłość i człowieczeństwo”), Pekinie (2014, „Marzenie”). W roku 2005 wznowił festiwal, odbywający się od tej pory w Sykionie. Reżyserował tragedie Ajschylosa, Sofoklesa, Eurypidesa, sztuki najwybitniejszych współczesnych pisarzy europejskich i greckich. Pracował w wielu teatrach europejskich, m.in. w Teatro Olimpico w Vincenzy, Teatrze na Tagance w Moskwie. Gościł na licznych międzynarodowych festiwalach i współpracował z wybitnymi aktorami z całego świata. Metod pracy Theodorosa Terzopoulosa naucza się w szkołach teatralnych i wydziałach filologii klasycznej na całym świecie. Reżyser prowadzi liczne warsztaty i wykłady. Jest emerytowanym profesorem międzynarodowych akademii i uniwersytetów, a także laureatem wielu nagród teatralnych w Grecji i za granicą. Na temat jego metody pracy teatralnej powstało wiele książek, m.in. w Niemczech, Anglii, Grecji, Turcji, Rosji i Chinach.
Więcej informacji: www.attistheatre.com

Savvas Stroumpos urodził się w 1979 roku w Atenach (Grecja). W 2002 roku ukończył szkołę teatralną przy Narodowym Teatrze Grecji. W 2003 roku uzyskał tytuł magistra praktyki teatralnej Uniwersytetu Exeter. Od 2006 roku pracował jako asystent reżysera Theodorosa Terzopoulosa. Zagrał w następujących spektaklach Teatru Attis: Hamlet – lekcja Borisa Pasternaka, Prometeusz w okowach Ajschylosa, Impromptu „Ohio” Samuela Becketta, Ajaks – szaleństwo Sofoklesa (pierwsza i druga wersja), Ostatnia maska Costasa Logarasa, Kasandra Mariosa Pontikasa. Z zespołem Zero Point wyreżyserował Kolonię karną i Przemianę Franza Kafki, Jak wam się podoba Williama Szekspira, Dokument, będący adaptacją tekstów Samuela Becketta, Primo Leviego i podkomendanta Marcosa, oraz Woyzecka Georga Büchnera. Jego przedstawienia prezentowane są na Nowej Scenie Teatru Attis.

Ditte Berkeley (Dania/Wielka Brytania) – aktorka, współtwórczyni Teatru ZAR. Urodziła się w Danii, wychowała w Hiszpanii, obecnie mieszka w Polsce. Studiowała aktorstwo w londyńskim Rose Bruford College of Speech and Drama (2001). Występuje we wszystkich przedstawieniach Teatru ZAR: Ewangelie dzieciństwa. Fragmenty o przeczuciach nieśmiertelności ze wspomnień wczesnego dzieciństwa, Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie, Anhelli. Wołanie oraz Armine, Sister. Grała również w Łazarzu – spektaklu będącym efektem współpracy Teatru ZAR z tancerzem butō Daisuke Yoshimoto. Jest liderką warsztatów W głąb dźwięku prowadzonych przez aktorów Teatru ZAR, poświęconych pieśniom polifonicznym tradycji gregoriańskiej. Współpracuje ze Studiem Matejka w zakresie treningu wokalnego i pracy muzycznej (uczestniczyła w pracach nad spektaklami Awkward Happiness or Everything I Don’t Remember About Meeting You oraz Charmolypi), a także z Matejem Matejką w ramach warsztatów Budzenie słuchającego ciała. Prowadzi autorską pracę Opowieść głosu (Pieśń, która mówi), opartą na własnej pracy wokalnej i muzycznej.

W Roku Grotowskiego 2009, we współpracy z Centre for Performance Research z Aberystwyth (Walia), zorganizowała w Instytucie Grotowskiego wrocławską edycję międzynarodowego festiwalu „Giving Voice”, który koncentruje się na fenomenie głosu, gromadząc śpiewających artystów z całego świata. Jest inicjatorką i organizatorką sesji cyklicznych spotkań VoicEncounters/Odzyskiwanie głosu, skupiających się na badaniu kultur wokalnych z całego świata i dzieleniu się nimi. Pierwsza edycja VoicEncounters, Fenomen łacińskich konfraterni, odbyła się w listopadzie 2010 roku; druga edycja, Moja milcząca siostro, poświęcona dziedzictwu i historii Ormian, w listopadzie 2012 roku.

W ramach wokalnych poszukiwań organizowała i odbyła liczne ekspedycje z Teatrem ZAR, a także indywidualne, m.in. do Gruzji, Bułgarii, Hiszpanii, na Ukrainę, Korsykę, Sardynię, do Maroka i Armenii.

Teatr ZAR to międzynarodowy zespół założony we Wrocławiu przez stażystów Instytutu Grotowskiego. Jego skład kształtował się w trakcie cyklicznych wypraw badawczych do Gruzji w latach 1999–2003. Podczas tych podróży grupa poznała tradycje muzyczne, esencją których jest zbiór wielowiekowych pieśni polifonicznych, stanowiących prawdopodobnie najstarszą formę wielogłosu. Nazwa teatru „ZAR”, zaczerpnięta została od tytułu pieśni pogrzebowych, które w tradycji kaukaskiej, m.in. odwiedzanej przez grupę Swanetii, są istotą śpiewu rozumianego jako „kolumna dźwięku”. Praca zespołu wypływa z przekonania, że teatr, wbrew greckiemu thea – widzenie, nie powinien być wyłącznie oglądany, lecz przede wszystkim słuchany.

„Wierzymy, że z takiego słuchania rodzą się głębokie obrazy, które nie mogłyby zostać stworzone nawet najnowszymi środkami teatralnej techniki. Wierzymy, że nawet ciało śpiewającego aktora lśni i emanuje energią dźwięku i pieśni, którą on sam się staje”.

Spektakle zespołu są częścią długiego procesu prób, poszukiwań, wypraw i osobistych eksploracji. ZAR przynosi teatr sprzed podziału na gatunki i style, z czasów, kiedy był on wciąż jednią sztuk, czy nawet jednią rzemiosła i życia. Zespół tworzy w przeświadczeniu, które płynie z polskiej myśli romantycznej, iż zadania sztuki są nie tylko komplementarne wobec „poruszenia religijnego”, lecz potrafią zapełnić dynamiczną lukę między codziennością a transcendencją. Juliusz Osterwa, który jako jeden z nielicznych starał się uchwycić te idee w praktyce, i z którego myśli czerpał m.in. Jerzy Grotowski zapisał w swych notatkach zdanie, że „Bóg stworzył teatr dla tych, którym nie wystarcza Kościół”.
Od 2011 roku zespół pracuje nad projektem „Armine, Sister”, dedykowanym kulturze ormiańskiej, realizowanym poprzez wyprawy i studia nad ormiańską historią i tradycją. Jedną z podstawowych idei projektu jest podjęcie kwestii tabuizacji i zakłamania historii skonfrontowanej z powinnością dawania świadectwa.
Więcej informacji: www.teatrzar.art.pl