Wrocław – Szczecin – Goleniów
Wrzesień 2015 – marzec 2017
Idea
Akademia Teatru Alternatywnego (Ata) to projekt wszechstronnej, interdyscyplinarnej i nieformalnej edukacji teatralnej, której celem jest podniesienie kompetencji animacyjnych, artystycznych i kulturotwórczych liderów alternatywnych zespołów teatralnych, wzmocnienie ich motywacji do działania na rzecz środowisk lokalnych oraz dostarczenie praktycznych narzędzi i umiejętności w zakresie metod pracy z zespołem. Akademia ma za zadanie przygotowanie młodych twórców do bezpośredniego rozpoznawania swego potencjału twórczego oraz pogłębić umiejętność komunikowania stawianych sobie celów społecznych i artystycznych.
Akademia to platforma rozwoju, wymiany doświadczeń oraz dialogu z mistrzami kilku pokoleń teatru niezależnego w Polsce i za granicą.
Akademia stanowiła kontynuację Akademii Teatru Alternatywnego zrealizowanej w 2012 roku przez Teatr Brama w Goleniowie i Ośrodek Teatralny Kana w Szczecinie.
Przebieg
Akademię tworzył cykl comiesięcznych zjazdów odbywających się od września 2015 do września 2016 roku w Instytucie Grotowskiego we Wrocławiu, Ośrodku Teatralnym Kana w Szczecinie lub Teatrze Brama w Goleniowie. Na program pięciodniowych zjazdów złożyły się: treningi, warsztaty teatralne i wokalne, praktyczne szkolenia, spotkania, prezentacje filmowe, wykłady, pokazy pracy i spektakle, a także przygotowania do Festiwalu Teatralnego „Mezalians”. W trakcie 2016 roku słuchacze Akademii uczestniczyli również w najważniejszych przedsięwzięciach teatralnych organizowanych przez Instytut Grotowskiego w ramach Europejskiej Stolicy Kultury, m.in. w seminarium praktycznym VoicEncounters oraz Olimpiadzie Teatralnej „Świat miejscem prawdy”.
Program
Wśród prowadzących warsztaty i seminaria w ramach Akademii znalazły się wybitne osobowości teatru z Polski i zagranicy, reprezentujące różne sposoby pracy i filozofie teatru. Podczas regularnych zjazdów zajęcia prowadzili: Eugenio Barba, Roberta Carreri, Donald Kitt (Odin Teatret/Dania); Jarosław Fret, Kamila Klamut, Przemysław Błaszczak (Teatr ZAR); Tomasz Rodowicz, Elina Toneva, Tomasz Krzyżanowski, Dorota Porowska (Teatr CHOREA); Daniel Jacewicz (Teatr Brama); Maciej Masztalski, Teo Dumski (Teatr Ad Spectatores), Sankar Lal Sivasankaran Nair (Studio Kalari); Lech Raczak, Janusz Stolarski, Małgorzata Walas-Antoniello (Trzeci Teatr Lecha Raczaka); Theodoros Terzopoulos, Savvas Stroumpos (Teatr Attis/Grecja); Ditte Berkeley (Teatr ZAR); Piotr Borowski, Gianna Benvenuto, Danny Kears, Agnė Muralytė (Studium Teatralne); Marek Kościółek, Anna Giniewska, Marcin Pławski (Teatr Krzyk); Grzegorz Ziółkowski, Maria Bohdziewicz, Maciej Zakrzewski (Pracownia ││ ROSA); Zbigniew Szumski (Teatr Cinema); Bibianna Chimiak, Marta Giers-Sanecka Karolina Sabat, Piotr Starzyński (Teatr Kana); Jolanta Krukowska (Akademia Ruchu); Janusz Opryński (Teatr Provisorium); Arti Grabowski; Maciej Adamczyk, Katarzyna Pawłowska (Teatr Porywacze Ciał); Leszek Bzdyl, Katarzyna Pawłowska (Dada von Bzdülöw); Janek Turkowski, Weronika Fibich (Teatr Kana); Per Spildra Borg (Stella Polaris/Norwegia); Oleh Stefan (Teatr im. Łesia Kurbasa/Ukraina); Anna Zubrzycki; Marek Chodaczyński, Dorota Dąbek, Bogdan Edmund Szczepański (Teatr Unia Niemożliwy); Marek Waszkiel; Jacek Hałas.
W ramach zajęć Akademii uczestnicy poznali autorskie metody pracy zaproszonych reżyserów i aktorów oraz różne tradycje i formy teatralne: od teatru antropologicznego, przez teatr fizyczny, tańca, społeczny, dokumentalny, uliczny, site-specific, lalkowy i teatr obiektu, po teatr klasyczny.
Program warsztatowy dopełniły szkolenia z zakresu zarządzania projektami, budowania relacji ze społecznościami lokalnymi, promocji i komunikacji czy rozmów z urzędnikami. Wśród prowadzących znaleźli się: Anna Hoffman, Marek Sztark, Anna Tuderek, Marek Janikowski.
Zebrane doświadczenia i umiejętności uczestnicy mieli okazje wykorzystać, programując i organizując samodzielnie Festiwal Teatralny Mezalians „W parze z kulturą”, który odbył się w dniach 18–21 sierpnia 2016 w Kamieńcu Ząbkowskim. Poprzedziły go rekonesans, regularne warsztaty prowadzone w całej gminie Kamieniec Ząbkowicki (m.in. w Byczeniu, Ożarach, Starczowie, Suszce) w okresie luty–lipiec. W programie festiwalu znalazły się spektakle zespołów prowadzonych przez uczestników Akademii, warsztaty, wystawy, a także jarmark, koncerty i parady z udziałem: atowiczów i mieszkańców z Kamieńca Ząbkowickiego i okolic.
Z potrzeby zapisu doświadczeń zgromadzonych podczas Akademii powstała strona internetowa. Dokumentacja kreatywna (ata.grotowski-institute.art.pl) to platforma tworzona przez uczestników, którzy cyklicznie za pomocą różnych metod, mediów i niesztampowych pomysłów obserwowali i dokumentowali – na bieżąco – przebieg zjazdów.
Ostatnia faza projektu zakładała realizację projektów dyplomowych (przedstawień lub wydarzeń
artystycznych), przygotowanych pod opieką artystyczną tutorów wybranych spośród wykładowców Akademii. W drodze konkursu spośród dwudziestu dwóch projektów do realizacji wybrano czternaście. Dyplomy zrealizowano w formie: spektakli, warsztatów, wystawy oraz publikacji.
Więcej informacji:
www.facebook.com/akademiateatrualternatywnego
ata.grotowski-institute.art.pl
Zjazd I Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Eugenio Barba i Odin Teatret (Dania), Jarosław Fret i Teatr ZAR
Zjazd II Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Tomasz Rodowicz i Teatr CHOREA, Daniel Jacewicz i Teatr Brama
Zjazd III Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Maciej Masztalski i Teatr Ad Spectatores, Trzeci Teatr Lecha Raczaka
Zjazd IV Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Theodoros Terzopoulos i Savvas Stroumpos, Ditte Berkeley (Teatr ZAR)
Zjazd V Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Piotr Borowski i Studium Teatralne, Marek Kościółek i Teatr Krzyk
Zjazd VI Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Grzegorz Ziółkowski i Pracownia || ROSA
Zjazd VII Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Zbigniew Szumski i Teatr Cinema, Dariusz Mikuła i Teatr Kana Szczecin
Zjazd VIII Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Jolanta Krukowska (Akademia Ruchu), Janusz Opryński (Teatr Provisorium)
Zjazd IX Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Arti Grabowski i Teatr Porywacze Ciał
Zjazd X Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Leszek Bzdyl i Teatr Dada von Bzdülöw, Janek Turkowski i Weronika Fibich (Ośrodek Teatralny Kana)
Zjazd XI Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Per Spidra Borg (Stella Polaris), Oleh Stefan, Anna Zubrzycki
Warsztaty artystyczne i przygotowania do Festiwalu Teatralnego „Mezalians”
Kamieniec ZąbkowickiZjazd XIV Akademii Teatru Alternatywnego
Prowadzący: Marek Chodaczyński i Unia Teatr Niemożliwy, Marek Waszkiel
Zjazd XV Akademii Teatru Alternatywnego
Przestrzenie Instytutu GrotowskiegoZjazd XVI Akademii Teatru Alternatywnego
Przestrzenie Instytutu GrotowskiegoMonika Blige ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (specjalizacja teatrologiczna). Autorka pracy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. Dobrochny Ratajczakowej „Więcej niż teatr”. Teatr Wiejski Węgajty jako fenomen kulturowy i artystyczny. W latach 2001–2005 bliska współpracowniczka Projektu Terenowego Teatru Węgajty (m.in. udział wyprawach i spektaklach Upiorny całun i Synczyzna). Od 2005 roku związana z Instytutem im. Jerzego Grotowskiego (do 2007 Ośrodek Grotowskiego), gdzie kieruje wydawnictwem. Redaktorka ponad trzydziestu tytułów, w tym wydanej w kilku językach książki Ludwika Flaszena Grotowski & Company, współpracowniczka Icarus Publishing Enterprise. Od 2013 roku pełni funkcję zastępcy dyrektora ds. programowych.
Jarosław Fret jest założycielem i liderem Teatru ZAR, reżyserem, aktorem, dyrektorem Instytutu Grotowskiego, wykładowcą Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego Filii we Wrocławiu, przewodniczącym Rady Kuratorów i kuratorem ds. teatru Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. W latach 1999–2002 zrealizował szereg wypraw do Gruzji, Armenii i Iranu, prowadząc poszukiwania w obrębie najstarszych form muzyki chrześcijańskich kościołów wschodnich. W kolejnych latach wspólnie z członkami Teatru ZAR organizował wyprawy badawcze na grecką górę Atos, Sardynię i Korsykę, do Armenii, Turcji i Izraela. Reżyser czterech spektakli zespołu. Tryptyk Ewangelie dzieciństwa był pokazywany m.in. w Chicago, Los Angeles, San Francisco, Atenach, Belgradzie, Edynburgu, Florencji, Madrycie, Paryżu, Sybinie oraz Kairze, Nowym Delhi i Seulu. W listopadzie 2013 roku ukończył pracę nad spektaklem Armine, Sister, dedykowanym historii, kulturze i ludobójstwu Ormian, do którego oprócz reżyserii opracował oryginalną dramaturgię muzyczną i specjalną architekturę. Wykłada i prowadzi warsztaty w Polsce i za granicą. Uhonorowany przyznawanym przez magazyn „Los Angeles Times” tytułem Best New Music Theater (2009) i Wrocławską Nagrodą Teatralną za tryptyk Ewangelie dzieciństwa (2010). Spektakl Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie w jego reżyserii zdobył Total Theatre Award w kategorii Physical/Visual Theatre oraz Herald Angel Award podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w 2012 roku. Pomysłodawca i koordynator licznych projektów realizowanych w Polsce i za granicą w ramach działalności Instytutu Grotowskiego, m.in. Roku Grotowskiego UNESCO 2009, programu „Masters in Residence”, Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Świat miejscem prawdy”, a także Olimpiady Teatralnej we Wrocławiu. Dzięki jego staraniom w 2010 roku została otwarta nowa siedziba Instytutu Grotowskiego, Studio Na Grobli.
Daniel Jacewicz jest reżyserem teatralnym, aktorem, animatorem kultury, instruktorem teatralnym. W 1996 roku założył w Goleniowie i do dziś prowadzi alternatywny Teatr Brama, łączący działalność artystyczną, edukacyjną oraz kulturotwórczą. Pomysłodawca i główny realizator Goleniowskich Spotkań Teatralnych BRAMAT oraz Festiwalu Młodości Teatralnej ŁAKNIENIA. Wieloletni animator lokalnych, ogólnopolskich i międzynarodowych działań i projektów teatralnych, laureat głównych nagród na większości festiwali teatralnego offu w kraju. Autor kilkudziesięciu premier m.in. spektakli: Zabawa (2000), Gaz (2003), My (2007), Uczucie w dźwięku (2009).Współtwórca działań artystycznych realizowanych wspólnie m.in. z Perem Spildra Borg, Artim Grabowskim, Teatrem CHOREA, Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej z Legnicy, Teatrem Stajnia Pegaza z Sopotu. Pomysłodawca wielu inicjatyw współpracy między twórcami i ośrodkami sztuki zarówno o zasięgu lokalnym i ogólnopolskim (m.in. Zachodniopomorska OFFensywa Teatralna, współpraca ze szczecińskim Teatrem Kana, Ośrodkiem Poszukiwań Twórczych w Strzelewie), jak i międzynarodowym (projekty realizowane z Teatrem Stella Polaris z Norwegii, ośrodkami w Niemczech, Grecji, Hiszpanii, na Ukrainie, w Peru, w Stanach Zjednoczonych, obecnie także z Odin Teatret z Danii). Lider Ośrodka Teatralnego od 2012 roku działającego we własnej siedzibie w Goleniowie, gdzie realizowane są cykliczne działania programowe kierowane przede wszystkim do społeczności lokalnej (dzieci, młodzież, dorośli, seniorzy), promujące jednocześnie wielokulturowość – Teatr Brama co roku przyjmuje wolontariuszy w ramach Europejskiego Wolontariatu.
Dariusz Mikuła jest współtwórcą i wieloletnim koordynatorem Teatru Kana oraz aktorem, a od 2007 roku dyrektorem Ośrodka Teatralnego Kana. Występował w większości autorskich spektakli Zygmunta Duczyńskiego (m.in. Czarne światła, Noc – nagrody First Fringe i Critics Award na Światowym Festiwalu Sztuki w Edynburgu w 1994 roku, Szlifierze Nocnych Diamentów, Miłość Fedry, Widmokrąg, Geist), a także w kolejnych przedstawieniach tworzonych przez zespół (Lailonia, Niewypowiedziane, Hotel Misery de Lux) oraz innych projektach i akcjach teatralnych. Laureat Nagrody Fundacji Polcul za działalność na rzecz rozwoju życia teatralnego w Szczecinie.
Marta Poniatowska jest związana z Ośrodkiem Teatralnym Kana od 1995 roku, koordynuje festiwale i projekty kulturotwórcze, m.in. Teatry Świata, Autsajderzy, Spoiwa Kultury, Okno – Zbliżenia, zajmuje się także budowaniem linii programowej Ośrodka oraz pozyskiwaniem funduszy zewnętrznych. W latach 1995–2006 współpracowała z Zygmuntem Duczyńskim jako sekretarz literacki Teatru Kana. Autorka artykułów o tematyce teatralnej, które publikowała m.in. w takich czasopismach jak „Nowy Nurt”, „Czas kultury”, „Pogranicza”, „Przegląd Uniwersytecki”, „Didaskalia”. Współautorka książki Głosy czasu. Teatr Kana 25 lat.
Justyna Rodzińska-Nair jest absolwentką Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 2004 roku związana z Instytutem Grotowskiego (do 2007 roku Ośrodkiem), początkowo jako uczestniczka warsztatów, wolontariuszka i tłumaczka, a od 2005 roku jako koordynatorka warsztatów i projektów międzynarodowych. Od 2005 uprawia południowoindyjską sztukę walki kalarippajattu. Razem z Sankarem Lalem Sivasankaranem Nairem od 2010 roku prowadzi Studio Kalari (www.studiokalari.art.pl).
Ewelina Sochacka była koordynatorką czterech pierwszych zjazdów Akademii Teatru Alternatywnego (wrzesień–grudzień 2015). Związana z Instytutem Grotowskiego od 2012 roku, początkowo jako wolontariuszka, później stażystka i pracowniczka działu realizacji i organizacji. Zajmuje się historią mówioną, w szczególności pozostałościami i modyfikacjami dawnych wierzeń ludowych w języku i mentalności Słowian oraz żydowskimi inskrypcjami nagrobnymi. Studiowała filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim. Ukończyła Studium Kultury i Języków Żydowskich Uniwersytetu Wrocławskiego. Interesuje się rekonstrukcją historyczną wczesnego średniowiecza, tanatologią, wymarłymi językami.
Akademia zakładała uczestnictwo trzydziestu pięciu osób, zarówno reżyserów, jak i aktorów, działających głównie poza dużymi miastami i centrami kulturalnymi. Program adresowany był do grup teatralnych o minimum dwuletnim stażu, posiadających doświadczenie w realizacji projektów artystycznych (przedstawienia, festiwale, wydarzenia kulturalne), prowadzących działalność edukacyjną (praca z młodzieżą, ze środowiskami lokalnymi) i ukierunkowanych na samorozwój w dziedzinie teatru.
W zajęciach Akademii udział wzięło trzydzieści pięć osób z całej Polski: z Barlinka, Gdyni, Goleniowa, Gryfina, Łodzi, Jeleniej Góry, Krakowa, Poznania, Skierniewic, Szczecina, Torunia, Warszawy, Wrocławia, reprezentujących ponad dwadzieścia zespołów, a także fotograf.
Biogramy uczestników znajdują się TUTAJ.