Spektakl dokumentalny w reżyserii Grzegorza Grecasa w ramach „Teatru na faktach”
Spektakl prezentowany w ramach festiwalu „Paragraf/Artykuł”. Zobacz Program.
sob. 26/06/2021, 15:00
Instytut Grotowskiego, Sala Teatru Laboratorium
1817 – ksiądz Jakub Falkowski zakłada w Warszawie Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych.
1944 – w godzinę „W” pluton sformowany przez wychowanków ośrodka stawia się na rozkaz uzbrojony w kilka granatów. Głusi powstańcy biorą udział w zdobyciu Soldatenheim i budynku YMCA, walczą na Hożej, Wspólnej i Mokotowskiej.
1948 – w uchwalonej przez ONZ Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka pojawia się zapis zabraniający dyskryminacji ze względu na język.
2020 – kampanię prezydencką przerywa pandemia koronawirusa. Głusi pozbawieni dostępu do informacji, od których może zależeć ich zdrowie i życie, upominają się o swoje prawa. Protestują, nagrywając vlogi oraz pisząc listy do polityków, instytucji publicznych i mediów. Do wielu słyszących Polaków po raz pierwszy dociera krzyk głuchych rodaków, którzy mają dość.
Spektakl „W dwóch językach polskich” to opowieść-podróż przez współczesną Polskę – strefę wolną od polskiego języka migowego, strefę wolną od tłumaczy, wreszcie strefę wolną od Głuchych. Przewodnikami po „świecie ciszy” jest czworo bohaterów, którym będziemy towarzyszyć podczas dorastania, pierwszych spotkań ze światem zewnętrznym, poszukiwania własnej tożsamości i kultury. Na widowni spotkają się widzowie głusi i słyszący, współobywatele, którzy od lat rozmawiają w dwóch językach polskich – zbyt rzadko ze sobą.
Spektakl zrealizowany został metodą verbatimu – dosłownego zapisu rzeczywistości. Punktem wyjścia stały się rozmowy ze społecznością Głuchych, ich historie, wspomnienia i przeżycia. Zadaniem twórców było wierne przedstawienie ich na scenie, bez dopisania ani jednego słowa/znaku. Tym razem podczas wywiadów z bohaterami dyktafon zastąpiła kamera, a rozmowy odbywały się nie tylko w języku polskim fonicznym, ale również polskim języku migowym, przy użyciu systemu językowo-migowego. W efekcie charakterystyczny dla metody verbatimu proces budowania roli w oparciu o indywidualny sposób wypowiedzi bohatera stał się okazją do odwrócenia sytuacji. Na scenie słyszący aktorzy, tak jak Głusi w życiu codziennym, muszą zmierzyć się z fundamentalną barierą. Opowiedzieć własną historię w obcym dla siebie języku polskim.
Grzegorz Grecas jest reżyserem, dramaturgiem, animatorem kultury, liderem dostępności. Absolwent reżyserii teatru lalek (PWST w Krakowie Filia we Wrocławiu), współzałożyciel Teatru Układ Formalny, którego pierwsza premiera – „Matka Courage krzyczy” – została nagrodzona Tukanem OFF na 37. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej. Trzykrotny laureat Konkursu im. Jana Dormana organizowanego przez Instytut Teatralny w Warszawie (za spektakle „#enterorestes”, „Wszyscy=bogowie we krwi” oraz „#[+#@!? (słowo na G)”). Ostatni z wymienionych spektakli został uznany za jeden z najlepszych spektakli offowych sezonu w ramach plebiscytu miesięcznika „Teatr”. Od 2019 współtwórca projektu „Migawki”, w którym lokalne opowieści opowiadane i inscenizowane są w dwóch językach polskich – mówionym i migowym. Od 2020 jest współtwórcą projektu „Teatr na faktach” w Instytucie Grotowskiego, gdzie przygotował dwa spektakle dokumentalne metodą verbatim – „Zjemy wasze dzieci. Z cebulą” oraz „W dwóch językach polskich”. W swojej pracy artystycznej szczególną uwagę poświęca grupom zagrożonym wykluczeniem społecznym – młodzieży z małych miejscowości, mniejszościom, osobom g/Głuchym.
Małgorzata Rostkowska jest migającą choreografką, pedagożką tańca współczesnego, performerką. Absolwentka Akademii Muzycznej w Łodzi. Zajmuje się ruchem scenicznym oraz językiem migowym w teatrze. Od 2016 roku uczy się polskiego języka migowego. Instruktorka w projektach „Lato w teatrze”, „Erasmus +” i innych; od kilkunastu lat prowadzi zajęcia taneczne i teatralne dla wszystkich grup wiekowych. Współautorka spektakli dla osób słyszących i Głuchych, takich jak: „Matka Courage krzyczy”, „Piotruś Pan?”, „Czerwony Kapturek później”, w których polski język migowy był bazą ruchu scenicznego. Pomysłodawczyni projektu „Migawki”, który łączy świat ciszy i dźwięku w opowieściach (do tej pory w kilku odsłonach w ramach programów: „Kultura w sieci”, „Dotknij Teatru”, „Bardzo Młoda Kultura”). Otrzymała stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przyznane na rozwój własnej metody pracy z językiem migowym na scenie.
Scenariusz i reżyseria: Grzegorz Grecas
Współpraca reżyserska, ruch sceniczny: Małgorzata Rostkowska
Występują: Karolina Brzęk, Małgorzata Rostkowska, Tomasz Lipka, Krzysztof Satała
Tłumaczenie na PJM na żywo: Iza Wielgus
Współpraca tłumaczeniowa: Elżbieta Resler
Konsultacja scenograficzna: Alex Aleksiejczuk
Produkcja: Piotr Melchior Torchała
Język: język polski i polski język migowy
Premiera: 6 marca 2021
Czas trwania: 80 min
Projekt zrealizowany w ramach stypendium artystycznego Prezydenta Wrocławia. Prezentowany w ramach projektu „Teatr na faktach” Instytutu Grotowskiego.
Projekt zrealizowany w ramach stypendium artystycznego Prezydenta Wrocławia.
Spektakl przygotowany w ramach 16. Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania organizowanego przez Towarzystwo Aktywnej Komunikacji.
Galeria zdjęć
