sob. 26/06/2021, od 12:00
Instytut Grotowskiego, Piekarnia
Kup bilet na spektakl: 20/30 PLN
„Dom” to jedno z pierwszych słów w dziecięcym słowniku. Państwo polskie, zgodnie z zapisami konstytucji, powinno zapewnić dach nad głową każdemu, kto go potrzebuje. Tymczasem osób w kryzysie bezdomności wcale nie ubywa, a w wielkich miastach dochodzi nawet do przymusowych eksmisji osób starszych, schorowanych czy samotnych. Jak wygląda polska bezdomność i czy można ją pokonać? W tym bloku twórcy skupiają się na różnych aspektach utraty i szukania domu.
Konstytucja RP
Art. 75.
1. Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania.
2. Ochronę praw lokatorów określa ustawa.
12:00 Czytania performatywne: „Daleko”, reż. Anna Wieczorek, „Miasto z dykty”, reż. Robert Traczyk (łącznie 40 min) — online
13:00 Spektakl „Marzyciele. Historia miejscami prawdziwa”, reż. Małgorzata Jakubowska (65 min) — audiowstęp
14:30 Dyskusja „Art. 75 [Ochrona lokatorów i polityka zaspokajania potrzeb mieszkaniowych]” (ok. 90 min) — audiowstęp, online
Wydarzenia dostępne dla osób z niepełnosprawnością ruchową.
„Daleko” w reż. Anny Wieczorek
Scenariusz „Daleko” powstaje na bazie wielu rozmów przeprowadzonych ze starszym bratem. To opowieść o współczesnym Odysie, który od czasów młodości marzył o wyrwaniu się z szarej rzeczywistości polskiej wsi przełomu tysiącleci. To historia człowieka, który miał odwagę te marzenia realizować za wszelką cenę i przeżywał szalone przygody, które oddalały go od domu coraz bardziej. Ale nie pozbawiły pogody ducha i poczucia humoru. Bohater to niedoszły aktor, dziennikarz, pilot, ochroniarz, biznesman, złodziej, podróżnik… To również przedstawiciel pokolenia, którego młodość przypadała na przełom lat dziewięćdziesiątych XX wieku i początku XXI wieku. Świadek „otwarcia Europy w 2004” opowiada o swojej osobistej perspektywie emigracyjnej. Przeszłej i obecnej. Bo jego historia nadal trwa. Mieszkający na co dzień w Wielkiej Brytanii czterdziestolatek wciąż szuka swojego miejsca w świecie. A jego młodsza siostra postanowiła te poszukiwania śledzić i podjąć próbę opowiedzenia ich na scenie.
Scenariusz i reżyseria: Anna Wieczorek
„Miasto z dykty” w reż. Roberta Traczyka
W Polsce pod zabudowę są przeznaczone tereny, na których mogłoby zamieszkać trzysta milionów ludzi. W takim razie dlaczego wciąż brakuje mieszkań? Jak to się dzieje, że 70% Polaków nie stać nawet na kredyt hipoteczny, podczas gdy nieruchomości stoją puste? Jak radzimy sobie z problemem braku dachu nad głową? Zapoznamy się z opiniami aktywistów lokatorskich, urbanistycznymi teoriami, metodami nielegalnych eksmisji oraz prawnych przekrętów. Porozmawiamy też ze skłotersami, poruszającymi się w poprzek brutalnej rzeczywistości rynku nieruchomości.
Scenariusz i reżyseria: Robert Traczyk
Dyskusja nad art. 75. będzie się skupiać na obowiązkach państwa wobec obywatela i różnych przyczynach bezdomności. Uczestnicy i uczestniczki zastanowią się nad tym, czy można funkcjonować bez domu? Jak definiuje Polaków adres zamieszkania? Czy można rozwiązać problem bezdomności?
Prowadzenie: Justyna Arabska
Gościnie i goście: Adam Bodnar, Barbara Imiołczyk, Małgorzata Jasionek, Marcin Kropotow, Andrzej Jacek Ptak, Tomasz Skoczylas
Spektakl „Marzyciele. Historia miejscami prawdziwa” powstał na podstawie wielogodzinnych rozmów z osobami w kryzysie bezdomności. Każda z nich marzy o własnej przyszłości, snuje plany, niektórzy pomimo braku własnego kąta zdobyli pracę. Jacy są tytułowi marzyciele?
Spektakl Małgorzaty Jakubowskiej
Anna Wieczorek (ur. 1992) jest aktorką, dramaturżką i reżyserką. Ukończyła aktorstwo na Wydziale Lalkarskim we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie oraz filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ukończyła także Szkołę Pisania Sztuk prowadzoną przez Artura Pałygę przy Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Kocha teatr, ale nigdy nie zapomina o literaturze. Zdobyła główną nagrodę aktorską na 29. Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu za tytułową rolę w spektaklu Pawła Passiniego pt. „Zagubiony chłopiec”, zrealizowanym w Opolskim Teatrze Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki. Jest autorką sztuk dla dzieci i młodzieży wystawianych w teatrach w całej Polsce (m. in. „Koniec bajki” – Olsztyński Teatr Lalek, „Złota” – Teatr Dzieci Zagłębia im. Jana Dormana w Będzinie, „Kazuko. Baśń japońska” – Bałtycki Teatr Dramatyczny w Koszalinie, „Panie Malczewski” – Instytut im. Jerzego Grotowskiego). Otrzymała Nagrodę Miasta Opola w Dziedzinie Kultury za debiut kulturalny roku za stworzenie scenariusza oraz współreżyserię (wraz z Dorotą Bator) autorskiego monodramu „Uciec od rozpaczy”. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu Młoda Polska dla młodych artystów, którzy mają w swoim dorobku wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuki, którą uprawiają. Stypendium zostało przyznane na realizację własnego scenariusza i wyreżyserowanie spektaklu „Troja. Wojny nie będzie!”. Scenariusz do tej sztuki został zakwalifikowany do półfinału 16. Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Od 2021 współtworzy projekty teatralne realizowane w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego w ramach Teatru na faktach („W sieci”, „Historja”, „Bliskie ballady i dalekie romanse”, „Daleko”).
Robert Traczyk jest absolwentem Politechniki Wrocławskiej i reżyserii na Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie Filii we Wrocławiu, a także Story Masterclass w Story Academy w Gotlands Folkhoskola w Szwecji. Związany z Instytutem Grotowskiego we Wrocławiu, gdzie współtworzy projekt „Teatr na faktach”, w ramach którego napisał scenariusz i wyreżyserował spektakl „TanzGala”, a jako współautor tekstu oraz dramaturg pracował przy „Męskich perspektywach miłości”. Współreżyserował spektakl „Zjemy wasze dzieci. Z cebulą”, który zdobył nagrodę na XX Festiwalu Teatralnym „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu oraz WARTO, nagrodę przyznawaną przez wrocławską „Gazetę Wyborczą”. Jego spektakl „Śmierć Człowieka-Wiewiórki” na podstawie tekstu Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk był pokazywany w ramach 41. Przeglądu Piosenki Aktorskiej we wrocławskim Teatrze Capitol. Zdobył także główną nagrodę na festiwalu Entree w Teatrze Rozrywki w Chorzowie. Jego opowiadanie „Obcy Pana Shrodingera” zostało opublikowane w zbiorze „Dzieje się”, wydanym przez grupę wydawniczą Alpaka. Nowela „O dziewczynie, co nie miała implantów” zdobyła główną nagrodę w konkursie „Kryształowe Smoki” 2020, a dramat „EveryBoy&ExtraGirl” znalazł się w finale „Młod(sz)ej Polski”, konkursu Narodowego Starego Teatru w Krakowie. Tekst „Niezwykłe odkrycie Papugi” był w finale 33. konkursu na sztukę dla dzieci i młodzieży. Wyreżyserował spektakl „Chodź na słówko” na podstawie tekstu Maliny Prześlugi w Teatrze „Kubuś” w Kielcach. Spektakl bierze udział w 29. Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Autor scenariusza musicalu „Planet Error” wystawionego w Akademii Muzycznej w Łodzi, jako Spektakl Dyplomowy Studentów Katedry Musicalu. Scenarzysta serialu „Kapitalne Opowieści” w 4FUN.KIDS.
Justyna Arabska jest kulturoznawczynią, teatrolożką, doktorantką na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na co dzień pracuje w Centrum Społeczności Żydowskiej w Krakowie. W ramach projektu „Teatr na faktach” jako dramaturżka współtworzyła spektakl „Łupiny” (2019). Dramaturżka spektaklu „Marzyciele. Historia miejscami prawdziwa” (2020), a także filmowej realizacji spektaklu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura w sieci”. W ramach Światowego Dnia Ubogich, współpracując z ŻyWą Pracownią oraz z Małgorzatą Jakubowską i Dominiką Feiglewicz, prowadziła warsztaty pisarskie, zakończone koncertem dla osób w kryzysie bezdomności (w 2017 i 2019). Współpracowała z mniejszością romską i z uchodźcami. Zaangażowana w liczne projekty edukacyjne dotyczące równości i różnorodności
Adam Bodnar jest Rzecznikiem Praw Obywatelskich od 2015. Prawnik i nauczyciel akademicki, doktor habilitowany nauk prawnych, działacz na rzecz praw człowieka. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończył również studia LL.M. (Master of Laws) z zakresu prawa konstytucyjnego porównawczego w Central European University w Budapeszcie. W 2006 uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim stopień naukowy doktora nauk prawnych z zakresu prawa konstytucyjnego. Jego praca doktorska „Obywatelstwo wielopoziomowe w europejskiej przestrzeni konstytucyjnej” uzyskała wyróżnienie w konkursie Przeglądu Sejmowego. W 2019 uzyskał stopień doktora habilitowanego. Jego rozprawa habilitacyjna została opublikowana w książce „Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Wymiar instytucjonalny”.
W latach 2004–2015 był związany z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, najpierw jako współtwórca i koordynator Programu Spraw Precedensowych, a następnie jako szef działu prawnego i wiceprezes zarządu. Ekspert Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej. W latach 2013–2014 członek rady dyrektorów Funduszu ONZ na rzecz Ofiar Tortur. W latach 2001–2004 pracował jako prawnik w kancelarii Weil, Gotshal & Manges. Od 2006 był zatrudniony i wykładał na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego – współpracę zakończył w 2020. Od marca 2020 jest profesorem Uniwersytetu SWPS. Prowadzi także wykłady w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych.
Do czasu objęcia funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Bodnar współpracował z licznymi organizacjami pozarządowymi, m.in. z Fundacją Panoptykon (przewodniczący Rady Fundacji), ClientEarth Polska (członek rady programowej), Stowarzyszenie im. Prof. Zbigniewa Hołdy (współzałożyciel oraz członek zarządu). Był także członkiem Obywatelskiego Forum Legislacji działającego przy Fundacji Batorego oraz zespołu redakcji kulturaliberalna.pl.
W 2011 został odznaczony Nagrodą Tolerancji przez polskie organizacje LGBT. W 2013 był stypendystą programu German Marshall Memorial Fellowship. Dzięki poparciu 67 organizacji pozarządowych został w 2015 zgłoszony na stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich przez Klub Parlamentarny SLD i posłów niezależnych, a także przez Klub Parlamentarny PO. Sejm RP powołał go na tę funkcję 24 lipca 2015, a 7 sierpnia 2015 Senat RP zatwierdził ten wybór. Następnie Wysoka Izba 9 września 2015 przyjęła jego ślubowanie.
W 2016 otrzymał Nagrodę Radia TOK FM im. Anny Laszuk. Również w 2016 otrzymał od Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego (Central European University) Alumni Impact Award. W 2018 podczas IV Międzynarodowego Kongresu Psychiatrii Sądowej Biuro RPO pod kierownictwem dra hab. Adama Bodnara zostało wyróżnione Nagrodą Aureliusza za wieloletnią, systematyczną i konsekwentną pracę na rzecz pacjentów, w szczególności pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. W tym samym roku Biuro RPO otrzymało nagrodę IKAR Związku Nauczycielstwa Polskiego, ustanowioną „dla wyłaniania i wyróżniania osób, organizacji, instytucji, których szczególne dokonania w działalności oświatowej i wychowawczej wnoszą nieprzeciętne wartości służące środowisku, świadczą o profesjonalizmie i zaangażowaniu w działaniach na rzecz wychowania w tolerancji i pokoju, które stanowią inspirację dla młodego pokolenia”. Także w 2018 Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar otrzymał nagrodę Architekt Rozwoju przyznawaną przez United Nations Global Compact Poland. W 2018 Rzecznik Praw Obywatelskich i jego Biuro zostali odznaczeni norweską Nagrodą Rafto przyznawaną obrońcom praw człowieka na świecie.
30 kwietnia 2019 dr Adam Bodnar i Biuro RPO zostali uhonorowani Nagrodą Praworządności (Rule of Law Award) przyznawaną przez World Justice Project. Nagrodę przyznano za odważne działania na rzecz obrony niezależności sądów i praw podstawowych. W ostatnim rankingu Dziennika Gazety Prawnej 50 najbardziej wpływowych prawników w Polsce za rok 201 zajął 24 miejsce. 24 października 2020 otrzymał nagrodę „Pontifici – Budowniczemu Mostów” przyznawaną przez Klub Inteligencji Katolickiej.
Dr Adam Bodnar jest autorem wielu publikacji naukowych z zakresu prawa.
Barbara Imiołczyk urodziła się w 1951 w Ostrowach. Jest filolożką francuską. Wiceprezydentka Będzina na początku lat dziewięćdziesiątych, posłanka na Sejm w latach 1993–2001, współautorka reformy samorządowej z 1999, prezeska Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, od 2010 w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, gdzie kieruje Centrum Projektów Społecznych, próbując współtworzyć narzędzia zmian innych niż prawo. Pracuje m.in. w Komisjach Ekspertów ds. Osób Starszych i ds. Osób Głuchych oraz na rzecz rozwoju ruchu samopomocy osób z doświadczeniem choroby psychicznej.
Małgorzata Jasionek urodziła się w 1984. Jest współzałożycielką Zupy na Wolności w 2017 – wrocławskiej inicjatywy wspierającej osoby bezdomne oraz ubogie. Fundatorka Fundacji Szerszy Krąg założonej z myślą o wsparciu strukturalnym dla części zadań realizowanych przez Zupę. Klubowiczka wrocławskiego Klubu „Tygodnika Powszechnego”. Z wykształcenia architekt, ukończyła Architekturą i Urbanistykę na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, a praktyki architektoniczne odbyła w Nowym Jorku. Jej pasje to rysunek, projektowanie graficzne oraz funkcjonalne – na co dzień projektuje restauracje oraz kawiarnie. W samej Zupie najbardziej cieszy się z długich rozmów z osobami w kryzysie bezdomności, budowaniu platformy wolontariuszy oraz warsztatów z empatii z dzieciakami we wrocławskich placówkach. Swoją postawą oraz działalnością stara się zmienić postrzeganie osób bezdomnych, walczy ze stereotypami dotyczącymi ludzi ubogich oraz wykluczonych społecznie.
Marcin Kropotow urodzony na wsi, wychowany w pegeerowskim bloku. Skończył szkołę średnią, po której od razu poszedł do pracy. Do dziś zarabia jako pracownik fizyczny. Od nastoletnich lat związany z ruchem anarchistycznym (m.in. członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Pracowników – anarchosyndykalistycznej międzynarodówki i Federacji Anarchistycznej sekcja Wrocław). Bardziej praktyk, niż teoretyk. „Nie słowa, a działania powinny nas definiować” – mówi. Marzy o zbudowaniu maksymalnie samowystarczalnej, nieustannie rozbudowującej się anarchistycznej komuny na wsi i poczynił już pierwsze kroki w tym kierunku. Lubi disco polo, gra w szachy i w ping ponga.
Andrzej Jacek Ptak od 34 lat pracuje z osobami bezdomnymi w ramach Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta. Będąc uczniem liceum, zafascynowany postacią ks. Jerzego Adama Marszałkowicza (założyciela pierwszego w Polsce schroniska dla bezdomnych) postanowił zamieszkać z osobami bezdomnymi i przez siedem lat pracował z nimi jako wolontariusz. W 2014 wspólnie ze środowiskiem medycznym, m.in.: prof. Eugeniuszem Baranem, prof. Wojciechem Witkiewiczem, dr hab. Januszem Gnusem, dr Stanisławem Ferencem, lek. psych. Tytusem Gałką oraz ks. dr Aleksandrem Radeckim, założył Fundację Homo Sacer. Od kilku lat opracowuje i koordynuje projekty, których celem jest wypracowanie innowacyjnych metod wsparcia osób wykluczonych znajdujących się w sytuacji „ulicznej bezdomności”. Pomysłodawca i lider autorskiego eksperymentu społecznego „MiserArt – strefa kreatywna w labiryncie wykluczenia”, opartego na ekonomii społecznej, gdzie osoby bezdomne są współtwórcami i współudziałowcami przedsiębiorstwa o charakterze kulturotwórczym. Koncepcja „MiserArt” opiera się na idei połączenia granicznych światów – sztuki z bezdomnością, tak aby odwrócić continuum wykluczenia w continuum kreatywnego postrozwoju.
Tomasz Skoczylas urodził się w 1983 w Miękini. Całe swoje życie związany jest z Wrocławiem. Ukończył socjologię na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego, nigdy jednak nie traktował swoich studiów jako kierunku zawodowego. Obecnie pracuje na pół etatu jako operator wózka widłowego we wrocławskich magazynach Amazona, gdzie udziela się również jako członek związku zawodowego Inicjatywa Pracownicza. Z powołania i przekonania aktywista o mocno lewicowym profilu. Działalność rozpoczynał od organizowania ruchu studenckiego krytykującego proces boloński jeszcze za ministry Krystyny Łybackiej. W latach 2011–2019 rokrocznie współorganizował wrocławskie Manify i dokładał się do budowy lewicowego feminizmu w ramach Inicjatywy 8 Marca. W 2020 pełnił rolę przewodniczącego jednego ze zgromadzeń tworzących Wrocławski Marsz Równości. Działalność lokatorską prowadzi od 2010 w ramach stowarzyszenia Akcja Lokatorska. Początkowo skoncentrowany przede wszystkim na problemie tzw. gentryfikacji z czasem rozszerzył zakres swoich zainteresowań na całość zagadnień związanych z prawami lokatorskimi i miejską polityką mieszkaniową. Wielokrotnie angażował się w pomoc indywidualnym lokatorom. Kilkakrotnie uczestniczył w blokadach eksmisji. Obecnie zajmuje się przede wszystkim walką o sprawiedliwość dla lokatorów i lokatorek nielegalnie sprywatyzowanych mieszkań zakładowych.
Bilety na spektakl w ramach „Artykułu”
sob. 26/06/2021, 13:00
Marzyciele. Historia miejscami prawdziwa
reż. Małgorzata Jakubowska
Pobierz „Oświadczenie dotyczące stanu zdrowia” przed udziałem w wydarzeniu Instytutu Grotowskiego i zapoznaj się z „Regulaminem uczestnictwa w wydarzeniach organizowanych przez Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu”.