Święto

Festiwal „Święto” to cykl wydarzeń odbywających się co dwa miesiące, począwszy od października 2024 roku. Stawiając na niehierarchiczność, relacyjność i różnorodność, zapraszamy do współtworzenia programu wszystkie osoby, które mają pomysły, potrzeby i propozycje. Zgłoszenia będą rozpatrywane na bieżąco i w trybie długofalowym przez zespół merytoryczny, składający się z pracownic i pracowników Instytutu oraz zaproszonych konsultantów.

Kuratorka: Magdalena Mądra
Kontakt: m.madra@grotowski-institute.pl, +48 693 927 324

„jest palącą potrzebą mieć takie miejsca,
gdzie się nie ukrywamy i jesteśmy, jacy jesteśmy”*

„Niektóre słowa umarły, mimo że ich jeszcze używamy” – mówiąc tak pod koniec 1970 roku, Jerzy Grotowski miał na myśli terminy, takie jak „spektakl”, „przedstawienie”, „teatr” czy „widz”, które według niego utraciły swoje elementy znaczone (signifié) – oderwały się od swoich punktów odniesienia. Tę konstatację chciałabym rozciągnąć na wszelkie pojęcia, które w dzisiejszym świecie nabierają płynności. Uzyskująca głos różnorodność burzy mury lingwistycznych konstrukcji i zachęca do „trwania w poszukiwaniu”, w którym esencjonalne i czarnobiałe myśli z przeszłości nabierają tęczowych barw.

Chciałabym Was zaprosić do miejsca (post)teatralnego, w którym celebruje się to, co nieciągłe, zróżnicowane, zdolne odradzać się w coraz to nowych i innych warunkach, ale na własnych zasadach. W tej przestrzeni pluridyscyplinarnego działania i myślenia będziemy poszerzać granice naszej wyobraźni, zapraszając „swoich”, „nieznanych swoich” (by powrócić do myśli Grotowskiego), ale też wszystko, co obce – oddychające innym powietrzem i nieużywające naszych zmysłów (by owe myśli squeerować).

Cykliczny, rozciągnięty na całe sezony festiwal będzie Świętem, w którym celebrować będziemy radość, ciało- i duchopozytywność, przyjemność, otwartość, zrozumienie, współodczuwanie i troskę. Będzie można „wymyślić nową filozofię, rzucić nowe nazwiska, głosić nowe metody, uprawiać pewnego rodzaju ćwiczenia i jakąś dietę makrobiotyczną” – bo cóż, ponad te „pozory” (w opinii Grotowskiego), nam pozostaje? Może pójdziemy do lasu lub nad wodę („to, co żyje”), będziemy słuchać siebie nawzajem i odpowiadać na swoje potrzeby, aby być w tym „sobą”. Czy „całymi”? Nie mamy wielkich ambicji, będziemy działać po trochę, niekoniecznie kompletnx [kompletni, kompletne], na miarę siebie i własnych doświadczeń.

Uniwersalne, włączające projektowanie przedsięwzięcia uwzględnia jego dostępność, ale też wspólne, niehierarchiczne jego programowanie, w ramach którego obok kryterium wartości artystycznej uwzględniane będzie to, co nam potrzebne i sprawia nam przyjemność. Prezentujące swoje prace osoby artystyczne będą zachęcane do typowania trzech dzieł, spośród których – w gremium osób pracujących przy festiwalu – będziemy wybierać do zrealizowania kolejny projekt zgodnie z naszymi możliwościami. Do tej łańcuszkowej formuły zapraszam też wszystkich Was, odbiorczynie i odbiorców programu: proponujcie spektakle, koncerty, performanse, instalacje, wystawy, spacery, spotkania, warsztaty, nowe, inne, świeże formaty – to, w czym samx [same, sami] chcixxxbyście [chciałybyście, chcielibyście] uczestniczyć.

Herstorie, metafory i samozadowolenie są mile widziane! Byłoby wspaniale wspólnie stworzyć bezpieczne miejsce oddolnych sieci wsparcia i widzialności, w którym praktykowalibyśmy emancypację, opór i radykalną wzajemną troskę wbrew wymogowi produktywności, efektywności i bycia zawsze na czas. „Braterstwo”, siostrzeństwo, ponad- i transpłciowe oraz międzygatunkowe wspólnoty i sojusze, które zaistnieją, mogą nam pomóc przetrwać polikryzys ostatnich lat. Wobec pandemii, wojen, załamania gospodarczego i środowiskowego oraz wynikającego z nich poczucia zagrożenia i braku sprawczości warto „współ-być, współ-żyć, współ-wyjść”. Kolektywny akt inspirującego buntu i odzyskiwania podmiotowości może się dziać także w proto-, post- i teatrze.

Festiwal „Święto” zostanie zainaugurowany w dniach 26–27 października 2024 roku w Studiu na Grobli prezentacjami dwóch spektakli realizowanych w ramach programu OFF Polska Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego. Dragowe przedstawienie „Wieczór trzech króli albo co wolicie” kolektywu Brokatowa Wstęga Mobiusa ma potencjał i niesie obietnicę podważania norm oraz wywoływania radosnych zwątpień. Z kolei „Tkanki głębokie” kolektywu Kobiecy* Zakład Pracy, odnoszące się do herstorii Jadwigi Marri Strumff, są zaproszeniem do intymnej oraz bezpiecznej przestrzeni, w której ciało przekracza stawiane mu ograniczenia.

I jeszcze trochę słów Mistrza: „zaczynamy, oto mamy miejsce, a dalej…”
Do „patrzenia”!

Magdalena Mądra

*Ten i pozostałe cytaty oraz sformułowania w cudzysłowach pochodzą z wypowiedzi Jerzego Grotowskiego, spisanej i zatytułowanej jako Święto, z którym nieco się droczę. Zachęcam do przeczytania całego tekstu: Jerzy Grotowski: Święto, według stenogramu spotkania ze studentami i profesorami w auli New York University, 13 grudnia 1970, „Odra” 1972 nr 6, s. 47–51. Przedruk [w:] tegoż: Teksty, Instytut Aktora – Teatr Laboratorium, Wrocław 1975, s. 39–57 oraz jako Święto – dzień, który jest święty i Święto, [w:] tegoż: Teksty zebrane, redakcja Agata Adamiecka-Sitek, Mario Biagini, Dariusz Kosiński, Carla Pollastrelli, Thomas Richards, Igor Stokfiszewski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Wrocław – Warszawa 2012, s. 510–522, 950–958.

Wydarzenia