Aktualnie jesteś: Scena Ukraińska / Sezon II 2024–2025

Antologia | Антологія

Wrocławska premiera spektaklu niezależnego teatru GAS | Вроцлавська прем’єра незалежного театру GAS
W ramach Sceny Ukraińskiej | У рамках Української Cцени

sob.–niedz. 22–23.03.2025, 18.00
Sala Teatru Laboratorium Instytutu Grotowskiego

W języku polskim, z napisami w języku ukraińskim
Czas trwania: 55 minut
Bilety: 30/40 PLN

sob. 22.03.2025 Po spektaklu spotkanie z reżyserką Sofiią Onishchenko oraz osobami aktorskimi: Anastazją Kogut, Marleną Kowalczyk, Vasylyną Martseniuk i Ilią Prychynem (wstęp wolny; w języku polskim, z tłumaczeniem na język ukraiński)


сб–нд  22–23.03.2025, 18.00
Зала Театру Лабораторія Інституту Гротовського 

Польською мовою, з українськими субтитрами
Тривалість: 55 хв
Квитки: 30/40 злотих
сб 22.03.2025, 19.00 зустріч із режисеркою Софією Оніщенко та акторами: Анастазією Когут, Марленою Ковальчик, Василиною Марценюк та Іллею Причином (вхід вільний; польською мовою з українським перекладом)

Antologia | Антологія
Zdjęcia z próby do spektaklu „Antologia”. Fot. Karolina Kluza

„Słowa, których się chwytamy, aby zachować choćby odrobinę równowagi, gdy ziemia usuwa się spod nóg niczym chwiejny stołek”.
Natalia Tkachych – poetka i tłumaczka

„Antologia” to spektakl z autorską muzyką na żywo, wykorzystujący techniki teatru fizycznego oraz przełożone na język polski utwory ukraińskich poetów i poetek. Osoby aktorskie podczas przedstawienia interpretują wiersze kanoniczne, pochodzące przede wszystkim z nurtu modernistycznego, ale także utwory należące do poezji współczesnej.

Część z prezentowanej podczas spektaklu twórczości to teksty ze zbioru „In memoriam. Antologia poezji ukraińskiego modernizmu. Od Łesi Ukrainki do Bohdana-Ihora Antonycza”, wydanego w ostatnim czasie przez Kolegium Europy Wschodniej. Do utworów tych należą wiersze Bohdana Ihora Antonycza, Majka Johannesa, Mychajła Semenki, Ołeny Telihy i Łesi Ukrainki, przełożone na język polski przez wybitnego tłumacza Adama Pomorskiego.

Na scenie odczytane zostaną również utwory powstałe w czasie pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę, gdyż według reżyserki spektaklu – Sofii Onishchenko – poezja przekazuje prawdę i utrwala rzeczywistość, a w czasie wojny jest narzędziem natychmiastowego reagowania: powstaje niejako samoistnie i  najtrafniej oddaje emocje.

Niezależny teatr GAS, sięgając zarówno po poezję klasyczną, jak i współczesną, pragnie także zwrócić uwagę na to, że obecnie – tzn. w jedenastym roku wojny i czwartym roku pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę – rola kultury i sztuki nieustannie ulega redefinicji. Teksty poetyckie mogą stanowić formę oporu, ale też dla wielu dzisiejszych ukraińskich twórców i twórczyń mają niewystarczającą siłę, by przeciwstawić się agresorowi. Zamiast więc pisać, walczą o niepodległość, dołączając do ukraińskich sił zbrojnych.

Zgodnie z intencją artystek i artystów spektakl ma ukazać piękno poezji ukraińskiej, ale także jest gestem oporu wobec rosyjskiej agresji, w wyniku której każdego dnia zostają zrównane z ziemią ukraińskie ośrodki kultury i sztuki, a ukraińskie artystki i artyści są prześladowani przez Rosjan, co ma miejsce nie tylko od 2014 roku, ale dzieje się od stuleci.


„Слова, за які хапаємося, щоб утримати хоч якусь рівновагу, коли з-під ніг вибивають землю, як хитку табуретку”.
Наталія Ткачик – поетеса та перекладачка

«Антологія» — вистава з авторською живою музикою, з використанням техніки фізичного театру та творів українських поетів у перекладі польською мовою. Під час вистави актори інтерпретують канонічні вірші, переважно модерністського напряму, а також твори, що належать до сучасної поезії.

Частина творів, представлених під час вистави – це тексти зі збірки «In memoriam. Антологія поезії українського модернізму. Від Лесі Українки до Богдана-Ігоря Антонича», нещодавно виданої Колегіум Східної Європи. Серед них вірші Богдана Ігоря Антонича, Майка Йоганесена, Михайла Семенка, Олени Теліги та Лесі Українки, перекладені польською мовою видатним перекладачем Адамом Поморським.

Також на сцені відбудуться читання творів, створених під час повномасштабного вторгнення Росії в Україну, адже, за словами режисерки вистави – Софії Оніщенко, – поезія передає правду та увічнює реальність, а під час війни є інструментом миттєвої реакції: вона виникає спонтанно та найточніше передає емоції.

Незалежний театр GAS, який звертається як до класичної, так і до сучасної поезії, також хоче звернути увагу на те, що нині – тобто на одинадцятому році війни та на четвертому році повномасштабного вторгнення Росії в Україну – роль культури та мистецтва постійно переосмислюється. Поетичні тексти можуть бути формою опору, але сьогодні для багатьох українських митців вони не мають достатньої сили, щоб протистояти агресору. Тож замість того, щоб писати, вони борються за незалежність, вступаючи до українських збройних сил.

За задумом митців, вистава має показати красу української поезії, але це також жест спротиву російській агресії, внаслідок якої щодня зрівнюються із землею українські культурно-мистецькі центри, а українських митців переслідують росіяни, що відбувається не лише з 2014 року, а й століттями.

Oleksander OsipovSofiia Onishchenko jest aktorką, performerką, reżyserką. Urodziła się we wsi Kyslivka w Ukrainie (powiat kupiański, obwód charkowski). W 2018 roku rozpoczęła studia w Wyższej Szkole Sztuk Teatralnych w Charkowie na kierunku reżyserii wydarzeń teatralnych. W 2020 roku rozpoczęła studia na Narodowym Uniwersytecie Artystycznym im. Iwana Kotlarewskiego w Charkowie (specjalizacja aktorstwo teatru animacji). W tym samym roku została aktorką niezależnego charkowskiego Teatru Nafta. W marcu 2022 roku w związku z pełnoskalową rosyjską inwazją na Ukrainę, przeniosła się do Polski, gdzie kontynuuje studia we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie na kierunku aktorskim (specjalność aktorstwo teatru lalek). Interesuje się teatrem dokumentalnym, plastycznością i performatywnością w sztuce, a także teatrem jako manifestem politycznym. Jest jedną z założycielek ukraińskiego niezależnego teatru GAS i Sceny Ukraińskiej, działającej przy Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, której celem jest prezentowanie dorobku ukraińskich artystek i artystów w obszarze teatru i sztuk performatywnych.

W tym samym roku razem z Darią Bogdan i Vasylyną Martseniuk założyła ukraiński niezależny teatr GAS. Jest jedną z kuratorek Sceny Ukraińskiej, działającej od 2023 roku przy Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Reżyserowała spektakle: „Wiosna, lato, jesień, zima i znowu wiosna” (2023), „Jutro 10 lat temu” (2024, razem z Darią Bogdan), „Antologia” (2024) oraz czytanie performatywne „Bliźniaki jeszcze się spotkają” (2023). Jako aktorka występowała m.in. w przedstawieniu „Historia Ukrainy”(2022) niezależnego teatru GAS oraz podczas koncertu muzycznego zespołu kwit/квіт pt. „Kwiaciarnia” (2024, reż. Ada Tabisz), zaprezentowanego w ramach PPA w Teatrze Capitol. Jest również performerką, m.in. wzięła udział w performansie ulicznym MAJDAN: ukraińskie re-kreacje. Od «rewolucji na granicie» do «rewolucji godności»” (2023). W 2024 wraz z Darią Bogdan i Vasylyną Martseniuk została nominowana do wrocławskiej Nagrody Arlekin w kategorii „Debiut” za spektakl „Historia Ukrainy”. W tym samym roku otrzymała Stypendium Artystycznego Prezydenta Wrocławia oraz stypendium rektora Akademii Sztuk Teatralnych. Interesuje się teatrem immersyjnym, technikami Devised Theatre, performatywnością w sztuce oraz teatrem rozumianym jako medium pamięci.


Софія Оніщенко – акторка, перформерка, режисерка. Народилася в селі Кислівка, Україна (Куп’янський район Харківської області). У 2018 році розпочала навчання у Вищому училищі театрального мистецтва м. Харкова за спеціальністю «Режисура театральних заходів». У 2020 році розпочала навчання в Національному університеті мистецтв ім. Івана Котляревського у Харкові (спеціалізація: актриса театру анімації). З 2020 року – актриса незалежного театру «Нафта». У березні 2022 року через повномасштабне вторгнення росії в Україну переїхала до Польщі, де продовжує навчання в Академії театрального мистецтва. Виспянського у Вроцлаві (спеціалізація акторство лялькового театру). Цікавиться документальним театром, пластикою та перформансем в мистецтві, а також театром як політичним маніфестом.

Того ж року разом з Дарією Богдан та Василиною Марценюк заснувала український незалежний театр GAS. Вона є одною із кураторок Української Сцени, що працює з 2023 року в Інституті імені Єжи Гротовського у Вроцлаві. Поставила вистави: «Весна, літо, осінь, зима і знову весна» (2023), «Завтра 10 років тому» (2024, разом з Дарією Богдан), «Антологія» (2024) та перформативне читання «Зустрінуться близнюки» (2023). Як актриса вона виконала, серед іншого: у виставі «Історія України» (2022) незалежного театру GAS та під час музичного концерту ансамблю kwit/kvit під назвою «Квіткова крамниця» (2024, реж. Ада Табіш), представлена в рамках Огляду акторських пісень у Капітолійському музичному театрі. Вона також є перформеркою, зокрема взяла участь у вуличному перформансі МАЙДАН: Українські відтворення. Від «Революції на граніті» до «Революції Гідності» (2023). У 2024 році разом з Дарією Богдан та Василиною Марценюк була номінована на премію Арлекіна у Вроцлаві в категорії «Дебют» за виставу «Історія України». Того ж року отримала мистецьку стипендію мера Вроцлава та стипендію ректора Академії театрального мистецтва. Вона цікавиться імерсивним театром, технікою Devised Theatre, перформативністю в мистецтві та театром, що розуміється як засіб пам’яті.

Fot. ze zbiorów prywatnychAnastazja Kogut jest aktorką, tancerką oraz wokalistką. Urodziła się w Kijowie, od 2019 mieszka we Wrocławiu. Ukończyła studia wyższe na kierunku zarządzania w Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu oraz logistykę w Kijowskim Uniwersytecie Transportu. W Kijowie ukończyła także szkołę muzyczną. Uczęszczała do Studium Musicalowego „Capitol”. Studiuje we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych na wydziale lalkarskim. Ma doświadczenie taneczne – przez 5 lat uprawiała taniec towarzyski, a następnie taniec współczesny, taniec klasyczny oraz hip-hop. W roku 2022 zadebiutowała na scenie Wrocławskiego Teatru Komedia, grając Klarę w spektaklu „Zemsta” w reżyserii Pawła Okońskiego. Wraz z Chórem Studium Musicalowego „Capitol” wzięła udział w Galowym Koncercie „Niech będzie Pogodno”, w reżyserii Marcina Libera, podczas 43. Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Rok później – w 2024 – uczestniczyła w Konkursie Aktorskiej Interpretacji Piosenki i otrzymała I wyróżnienie za wykonanie utworów „Samotny tata” Marii Peszek oraz „Leleky” zespołu Okean Elzy. W tym samym roku wystąpiła wraz z Tomaszem Wyłomańskim na scenie Ośrodka Działań Artystycznych „Firlej” w ramach cyklu Bogusława Sobczuka „Przed premierą” – podczas koncertu duet zaprezentował swoje autorskie kompozycje. Anastasiia pisze także własne piosenki w stylu electro i funk-rock. Doświadczenie aktorskie zdobywa również w produkcjach filmowych i serialach. Ponadto zajmuje się fotografią.


Анастасія Когут – актриса, танцівниця та співачка. Вона народилася в Києві, а з 2019 року живе у Вроцлаві. Закінчила менеджмент в Економічному університеті у Вроцлаві та логістику в Національному транспортному університеті у Києві. Вона також закінчила музичну школу в Києві. Анастасія Когут відвідувала Музичну студію при Капітолійському музичному театрі. Навчається у Вроцлавській філії Академії театрального мистецтва на факультеті ляльковий театр. Має танцювальний досвід – 5 років займалася бальними танцями, а потім сучасними танцями, класичними танцями та хіп-хопом. У 2022 році вона дебютувала на сцені Вроцлавського театру «Комедіа», зігравши Клару у виставі «Земста» у постановці Павла Оконського. Разом із хором музичної студії «Капітолій» брала участь у гала-концерті «Niech będzie Pogodno» під керівництвом Марціна Лібера під час 43-го Огляду сценічної пісні у Вроцлаві. Через рік – у 2024 році – брала участь у Конкурсі виконавців акторської пісні та отримала першу відзнаку за виконання пісень «Samotny tata» Марії Пешек та «Лелеки» Океану Ельзи. У тому ж році вона виступила з Томашем Виломанським на сцені Центру мистецької діяльності «Фірлей» у рамках циклу «Przed premierą» – під час концерту дует презентував власні композиції. Також Анастасія пише власні пісні в стилі електро та фанк-рок. В неї також є акторський досвід у кінопостановках і серіалах та вона займається фотографією.

Fot. ze zbiorów prywatnychMarlena Kowalczyk studiuje na II roku we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych na kierunku aktorstwo teatru lalek. Pierwsze doświadczenia artystyczne zdobywała w Autorskiej Szkole Musicalowej Macieja Pawłowskiego i w Zespole Teatralnym „Zygzak”. W 2022 roku zadebiutowała na scenie Teatru Ochoty w Warszawie w spektaklu „Pustostany” w reżyserii Hanny Kłoszewskiej. W lipcu 2024 roku uczestniczyła w Summer Intensive Workshop prowadzonym przez Thomasa Richardsa w Pontederze we Włoszech. W 2024 roku nawiązała współpracę z ukraińskim niezależnym teatrem GAS – wystąpiła w spektaklu „Antologia” w reżyserii Sofii Onishchenko.


Марлена Ковальчик навчається на другому курсі Вроцлавської філії Академії театрального мистецтва за спеціальністю акторство лялькового театру. Перший артистичний досвід отримала в Авторській музичній школі Мацея Павловського та в театральній групі «Зигзак». У 2022 році дебютувала на сцені варшавського театру «Охота» у виставі «Пустостани» у постановці Ганни Клошевської. У липні 2024 року вона взяла участь у літньому інтенсивному семінарі під керівництвом Томаса Річардса в Понтедері, Італія. У 2024 році розпочала співпрацю з українським незалежним театром GAS – зіграла у виставі «Антологія» режисерки Софії Оніщенко.

Fot. SalomonVasylyna Martseniuk jest aktorką, tancerką i performerką. Współzałożycielka niezależnego teatru GAS i jedna z kuratorek Sceny Ukraińskiej, działającej przy Instytucie im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Urodziła się w Ukrainie, w Bachmucie (obwód doniecki). W 2021 roku rozpoczęła studia na Narodowym Uniwersytecie Artystycznym im. Iwana Kotlarewskiego na Wydziale Teatralnym, w Katedrze Mistrzostwa Aktorskiego i Reżyserii Teatru Animacji.  Po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę przeniosła się do Wrocławia, gdzie kontynuuje studia we wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie na kierunku aktorskim (specjalność aktorstwo teatru lalek). Interesują ją nowe formy animacji, nowoczesne sposoby jej realizacji oraz sztuki teatralnej typu performatywnego. Zajmuje się również rysunkiem, śpiewem, tworzeniem lalek teatralnych i animacją poklatkową. W 2024 roku wraz z Sofią Onishchenko i Darią Bogdan otrzymała nominację do Nagrody Arlekin w kategorii debiut za spektakl „Historia Ukrainy”, realizowany w ramach Sceny Ukraińskiej w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego.


Василина Марценюк – актриса, танцівниця та перформерка. Співзасновниця незалежного театру GAS та одна із кураторок Української Сцени, що діє в Інституті імені Єжи Гротовського у Вроцлаві. Народилася в Україні, в Бахмуті (Донецька область). У 2021 році розпочала навчання в Харківському національному університеті мистецтв імені Івана Котляревського на театральному факультеті, на кафедрі акторської майстерності та режисури анімаційного театру. Після повномасштабного російського вторгнення в Україну вона переїхала до Вроцлава, де продовжила навчання у Вроцлавській філії Академії театрального мистецтва імені Станіслава Виспянського у Кракові за спеціальністю «акторська майстерність» (спеціалізація акторська майстерність у ляльковому театрі). Цікавиться новими формами анімації, сучасними методами її реалізації та перформативним театральним мистецтвом. Вона також малює, співає, створює ляльок і знімає анімаціїю У 2024 році разом із Софією Онищенко та Дарією Богдан була номінована на премію «Арлекін» у номінації «Дебют» за виставу «Історія України», поставлену в рамках Української Сцени в Інституті імені Єжи Гротовського.

Fot. ze zbiorów prywatnychllia Prychyn jest aktorem i reżyserem. Pochodzi z Novej Kahovki w Ukrainie. W 2018 roku przeprowadził się do Polski, gdzie od 2019 roku zajmuje się teatrem. Pierwsze teatralne kroki stawiał w kolektywie twórczym „Robimy”, działającym przy Wrocławskim Teatrze Lalek. Razem z tym kolektywem uczestniczył w tworzeniu spektakli „[BEZ]ruch”(2022) oraz „Fomo Sapiens”(2024), a także wziął udział w filmie „Casting Apokalipsa” (2021), który powstał pod opieką Marty Streker i Agnieszki Wolny-Hamkało. W 2023 roku wyreżyserował autorski spektakl „(nie)bliska historia” opowiadający o realiach wojny prowadzonej przez Rosję przeciwko Ukrainie. W przedstawieniu tym również zagrał. Od 2024 roku jest aktorem ukraińskiego niezależnego teatru GAS. Zagrał w dwóch spektaklach teatru: „Jutro 10 lat temu” i „Antologia”.


Ілля Причин – актор і режисер. Родом з Нової Каховки в Україні. У 2018 році переїхав до Польщі, де з 2019 року займався театром. Перші театральні кроки робив у творчому колективі «Робимо», що діяв при Вроцлавському театрі ляльок. Разом із цим колективом він брав участь у створенні вистав «[BEZ]ruch» (2022) та «Fomo Sapiens» (2024), а також брав участь у фільмі «Casting Apokalipsa» (2021), який створювався під керівництвом Марти Стрекер та Агнешки Вольни-Хамкало. У 2023 році поставив власну виставу «(не)близька історія», яка розповідає про реалії війни, яку веде Росія проти України. Він теж грав у цій виставі. З 2024 року – актор українського незалежного театру GAS. Зіграв у двох театральних постановках: «Завтра 10 років тому» та «Антологія».

niezależny teatr GAS został założony przez trzy aktorki – Sofiię Onishchenko, Darię Bogdan i Vasylynę Martseniuk – w 2022 roku po przymusowej emigracji do Polski w związku z pełnoskalową inwazją Rosji na Ukrainę. Nazwa grupy GAS pochodzi od sztuki o tym samym tytule autorstwa Łesia Kurbasa – ukraińskiego reżysera i reformatora teatru, który tworzył w okresie tzw. „rozstrzelanego odrodzenia” w latach 20. i 30. XX wieku. Sztuka miała swoją premierę dokładnie 100 lat temu – w 1923 roku – w Charkowie. W nazwie kryje się aluzja do bogatych złóż ropy naftowej i gazu we wschodniej części Ukrainy, w tym w regionach Charkowa, Doniecka i Ługańska, które stały się jedną z głównych przyczyn inwazji Rosji na Ukrainę.

незалежний театр GAS заснували три акторки – Софія Оніщенко, Дарія Богдан і Василина Марценюк – в 2022 році після вимушеної міграції до Польщі в зв’язку з повномаштабним вторгненням росії в Україну. Назва групи GAS походить від одноіменної вистави Леся Курбаса, українського режисера і новатора періоду розстріляного відродження. Прем’єра вистави відбулась рівно 100 років тому, в 1923 році в Харкові. Також, назва групи є алюзією до нафтових й газових покладів у східній частині України, між іншим в межах Харківської, Донецької та Луганської областей, що є однією з головних причин вторгнення Pосії в Україну. 

Reżyseria i scenariusz: Sofiia Onishchenko
Występują: Anastazja Kohut, Marlena Kowalczyk, Vasylyna Martseniuk, Ilia Prychyn
Kompozytor i muzyka na żywo: Sergii Savenko
W scenariuszu spektaklu wykorzystano wiersze Łesi Ukrainki, Bohdana-Ihora Antonycza, Oleny Telihi, Mika Johannsena, Mychajła Semenki w tłumaczeniu Adama Pomorskiego oraz wiersze współczesnych poetów ukraińskich.
Menedżerka niezależnego teatru GAS: Alina Buchko
Premiera: 13.10.2024, Kraków, w ramach „Nocy Poezji”.
Spektakl powstał dzięki wsparciu Kolegium Europy Wschodniej.


Режисерка та сценаристка: Софія Оніщенко
У ролях: Анастазія Когут, Марлена Ковальчик, Василина Марценюк, Ілля Причин
Композитор і жива музика: Сергій Савенко
У сценарії вистави використано вірші Лесі Українки, Богдана-Ігоря Антонича, Олени Теліги, Міки Йоганнсена, Михайла Семенка у перекладах Адама Поморського, а також вірші сучасних українських поетів.
Менеджер незалежного театру GAS: Аліна Бучко

sob. 22.03.2025, 18.00

niedz. 23.03.2025, 18.00

OKiS_wspolorganizator2

nowy logotyp gas czarnylogotyp kew

Galeria zdjęć