Aktualnie jesteś: Otwarty Uniwersytet Poszukiwań / Kursy wiodące / Teatr dla filozofii – filozofia dla teatru

Filozofia dla teatru – teatr dla filozofii

Panel dyskusyjny z udziałem Krzysztofa Garbaczewskiego i prof. Marii Kostyszak, prowadzenie prof. Dariusz Kosiński i Henryk Mazurkiewicz

pt. 8/11/2019, 17.00
Instytut Grotowskiego, Czytelnia im. Ludwika Flaszena

Wstęp wolny
Panel w ramach Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań

Mimo sprzecznych opinii na temat hierarchii dwóch dyskursów, filozofowie pisali o teatrze, pisali dla teatru czy na różne sposoby, do czego nie byli skorzy się przyznać, teatralizowali środki własnej ekspresji. Nie zawsze przy tym uświadamiali sobie, że teatr stanowi unikatową przestrzeń, a zespół teatralny jedyną w swoim rodzaju mikrospołeczność, gotową do przeprowadzenia badań nad ludzką kondycją oraz możliwościami przekroczenia owej kondycji. Taki teatr uprawiał m.in. Jerzy Grotowski, deklarując, że interesuje go „powrót do tego okresu w sztuce, kiedy nie było rozgraniczenia między «teatrem» a filozofią, kiedy teatr miał wymiary nie tylko estetyczne”*.

Działając w duchu interdyscyplinarności, w przeświadczeniu, że mamy sobie nawzajem niejedno do powiedzenia i przekazania, zamierzamy przejść od dyskusji zaocznej do bezpośredniego dialogu i żywej wymiany zdań o związkach filozofii i teatru.

*Jerzy Grotowski: „11 pytań o 13 Rzędów [z Jerzym Grotowskim i Ludwikiem Flaszenem rozmawia Bożena Zagórska]”, [w:] tegoż: „Teksty zebrane”, redakcja Agata Adamiecka-Sitek, Mario Biagini, Dariusz Kosiński, Carla Pollastrelli, Thomas Richards, Igor Stokfiszewski, Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Wrocław – Warszawa 2012, s. 159–160.

Fot. Wunsche/Samsel/VasinaKrzysztof Garbaczewski jest reżyserem teatralnym, scenografem, autorem adaptacji. Laureat „Paszportu” Polityki w 2012 roku. Jeden z najbardziej wyrazistych twórców młodego pokolenia, odważnie i z rozmachem przepisujący klasykę na język współczesnego teatru. Tworzy interdyscyplinarne spektakle, teatralne instalacje łączące performans, sztuki wizualne i muzykę. Ukończył Wydział Reżyserii Dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie. Studiował m.in. pod okiem Krystiana Lupy, któremu asystował przy „Factory 2”. Zadebiutował w 2008 roku, adaptując „Chór sportowy” w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu. Współpracuje z teatrami w Polsce i za granicą, m.in. z: Teatrem Dramatycznym w Wałbrzychu, Nowym Teatrem w Warszawie, Teatrem Polskim w Poznaniu, Starym Teatrze w Krakowie, TR Warszawa, Teatrem Studio w Warszawie, Teatrem Polskim w Podziemiu we Wrocławiu, Teatrem Powszechnym oraz Schauspiel Stuttgart, Volksbühne w Berlinie.

Fot. ze zbiorów prywatnychDr hab. Maria Kostyszak, prof. UWr, jest absolwentką anglistyki (praca magisterska: „Funkcja ironii w prozie E.M. Forstera”) i filozofii (praca magisterska: „Relacja między filozofią i nauką w systemie B. Spinozy”) na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1978–2019 pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Filozofii UWr w Zakładzie Etyki. Autorka książek: „Spinoza a Pascal – porównanie postaw filozoficznych” (Wrocław 1993), „Martin Heidegger – rękodzieło myślenia” (Wrocław 1997), „Istota techniki – głos Martina Heideggera” (Wrocław 1998), „Spór z językiem. Krytyka ontoteologii w pismach Nietzschego, Heideggera i Derridy” (Wrocław 2010), „Etyka osobista. O przemieniającym potencjale sztuki i techniki” (Warszawa 2019). Członkini PTF-u i honorowo amerykańskiego towarzystwa Society for Philosophy and Technology – uczestniczyła w konferencjach SPT w Utah, Delfcie i Lizbonie. Prowadziła kursy „Philosophical Film Theories” w oparciu o „Filmosophy” Daniela Framptona (2006), „Kino” Gilles’a Deleuze’a (wyd. fr. 1983 pol. 2008) oraz „Z-Boczona historia kina” Slavoja Żiżka (2006).

Fot. Maciej Zakrzewski

Dariusz Kosiński jest profesorem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, od roku 2019 w Instytucie Glottodydaktyki Polonistycznej. Jest uczniem prof. Jana Michalika, pod którego opieką napisał pierwsze prace dotyczące historii i teorii sztuki aktorskiej XIX wieku. Główny nurt jego badań stanowi polska tradycja teatralna i performatywna („Polski teatr przemiany”, Wrocław 2007; „Teatra polskie. Historie”, Warszawa 2010 – nagroda Znaku Hestii im. ks. prof. Józefa Tischnera 2011, Nagroda Naukowa im. Jerzego Giedroycia 2012; przekłady: niemiecki, chiński, rosyjski, angielski). Podejmował też prace związane z poszczególnymi twórcami tej tradycji: Juliuszem Osterwą, Stanisławem Wyspiańskim, a przede wszystkim Jerzym Grotowskim. Jest autorem popularnej biografii artysty „Grotowski. Przewodnik” (Wrocław 2009), wydał dwie monografie poświęcone jego wczesnym przedstawieniom („Grotowski. Profanacje”, Wrocław 2015; „Farsy-misteria. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego w Teatrze 13 Rzędów (1959–1960)”, Wrocław 2018). W latach 2010–2013 był dyrektorem programowym Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Należał do zespołu redakcyjnego „Tekstów zebranych” Grotowskiego (Wrocław – Warszawa 2012). Założył portal grotowski.net oraz pismo „Performer”, którego redaktorem naczelnym jest do dziś. Badania nad polską tradycją performatywną łączy z analizami współczesnych przedstawień i dramatów społecznych („Teatra polskie. Rok katastrofy”, Warszawa 2012). Był współzałożycielem i przez kilkanaście lat pracownikiem Katedry Performatyki na Wydziale Polonistyki UJ („Performatyka. W(y)prowadzenia”, Kraków 2016). W latach 2014–2018 był zastępcą dyrektora Instytutu Teatralnego Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Stworzył projekt badań nad awangardą teatralną Europy Środkowo-Wschodniej „Odzyskana Awangarda”. W latach 2017–2020 kierował projektem badawczym „Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku”. Od 2016 stale współpracuje jako krytyk teatralny z „Tygodnikiem Powszechnym”. Od roku 2014 wraz z prof. Wojciechem Dudzikiem jest redaktorem naczelnym internetowej Encyklopedii Teatru Polskiego. Od 2016 stale współpracuje jako krytyk teatralny z „Tygodnikiem Powszechnym”. W roku 2020 założył z Katarzyną Woźniak „żywosłowie. wydawnictwo”, którego jest dyrektorem programowym i redaktorem. Ostatnią jego książką jest „Teatr, który nadchodzi?” (Gdańsk 2023).

Henryk MazurkiewiczHenryk Mazurkiewicz jest Białorusinem. Ukończył studia magisterskie w Instytucie Filozofii oraz w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Wrocławskim. Uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie filozofii. Specjalizuje się w antropologii filozoficznej i kulturowej. Jest krytykiem teatralnym,  członkiem redakcji portalu Teatralny.pl. Pisze lub pisał dla „Teatru”, „nietak!tu”, „Dialogu”, czasopisma internetowego „Performer”, „Rity Baum”, „Teatru Lalek” i “Notatnika Teatralnego”. Jest współautorem e-booka poświęconego teatrowi offowemu „Offologia dla opornych”, pomysłodawcą i współtwórcą kursu wiodącego Otwartego Uniwersytetu Poszukiwań „Teatr dla filozofii – filozofia dla teatru”. Był członkiem Komisji 25. i 27. Edycji Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Współorganizator Festiwalu Niezależnej Kultury Białoruskiej we Wrocławiu. Prowadzi autorskie wykłady performatywne.

Chętnych do udziału w grupie roboczej prosimy o wysłanie wypełnionej karty zgłoszenia do 8 listopada). O przyjęciu do grupy roboczej poinformujemy drogą mejlową w ciągu kilku dni roboczych.