Co Grotowski przywiózł z Opola do Wrocławia?
Spotkanie z Agnieszką Wójtowicz, prowadzenie: Monika Blige i Jarosław Fret | W 26. rocznicę śmierci Jerzego Grotowskiego i z okazji 60. rocznicy przenosin Teatru Laboratorium 13 Rzędów z Opola do Wrocławia
wt. 14.01.2025, 18.00
Sala Teatru Laboratorium Instytutu Grotowskiego
2 stycznia 1965 roku z Opola do Wrocławia przeniósł się Teatr Laboratorium 13 Rzędów, zmieniając nazwę na Teatr Laboratorium 13 Rzędów – Instytut Badań Metody Aktorskiej. Swą działalność oficjalnie zainaugurował 16 stycznia pokazem „Akropolis”.
W Opolu, w latach 1959–1964 zespół kierowany przez Jerzego Grotowskiego, początkowo jako Teatr 13 Rzędów, przygotował dziewięć spektakli. Były to kolejno: „Orfeusz”, „Kain”, „Misterium buffo”, „Siakuntala”, „Dziady”, „Kordian”, „Akropolis”, „Tragiczne dzieje doktora Fausta” i „Studium o Hamlecie”. We Wrocławiu Grotowski dał tylko dwie premiery. Pierwsza to „Książę Niezłomny” (oficjalna premiera 25 kwietnia 1965, prasowa 12 maja 1965), druga i zarazem ostatnia, pod którą podpisał się jako „reżyser”, to „Apocalypsis cum figuris” (zamknięty pokaz 19 lipca 1968, oficjalna premiera 11 lutego 1969). Spektakle te wraz z granym od maja 1967 roku V wariantem „Akropolis” przyniosły Teatrowi Laboratorium międzynarodową sławę i weszły do kanonu arcydzieł teatru XX wieku.
Wrocławski okres to również narodziny i rozwój parateatru oraz wejście w Teatr Źródeł – ostatni zrealizowany przez Grotowskiego w Polsce projekt. W styczniu 1984 roku członkowie-założyciele (Ludwik Flaszen, Rena Mirecka, Zygmunt Molik, Ryszard Cieślak) podjęli decyzję o samorozwiązaniu Teatru Laboratorium. Grotowski kontynuował swe poszukiwania za granicą: najpierw w Irvine w Stanach Zjednoczonych, realizując projekt Dramat Obiektywny, następnie – do końca życia – pracował we Włoszech. Ostatni okres jego drogi twórczej nosi nazwę Sztuka jako wehikuł.
W 26. rocznicę śmierci Jerzego Grotowskiego wspólnie z Agnieszką Wojtowicz, autorką książek „Od «Orfeusza» do «Studium o Hamlecie». Teatr 13 Rzędów w Opolu (1959–1964)” i „Grotowski polityczny”, zastanowimy się, czym różniły się okresy opolski i wrocławski w historii Teatru Laboratorium. Jak zmieniało się podejście Grotowskiego do teatru na przestrzeni lat, jaką filozofię uprawiał w Opolu, a jaką we Wrocławiu, jak wyglądał modus operandi kierowanej przez niego instytucji.
Agnieszka Wójtowicz – dr, absolwentka krakowskiej teatrologii, historyk teatru, adiunkt w Instytucie Językoznawstwa Uniwersytetu Opolskiego. Autorka monografii „Od «Orfeusza» do «Studium o Hamlecie». Teatr 13 Rzędów w Opolu (1959–1964)” (Wrocław 2005), „Grotowski. Bedeker opolski” (Opole 2019) oraz „Grotowski polityczny” (Warszawa 2023). Jej zainteresowania badawcze skupiają się wokół historii teatru polskiego w XX wieku (działalność teatralna Jerzego Grotowskiego oraz życie teatralne w Wilnie w dwudziestoleciu międzywojennym). Publikowała między innymi w „Notatniku Teatralnym”, „Teatrze”, „Pamiętniku Teatralnym” oraz w czasopismach litewskich „Ars et praxis” i „Menotyra”. Współautorka (wraz z Teresą Kudybą) filmu dokumentalnego o Jerzym Grotowskim „Gra z pamięcią. Jerzy Grotowski w Opolu”. Dwukrotna stypendystka MKiDN.
Monika Blige jest absolwentką filologii polskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (specjalizacja teatrologiczna). W latach 2001–2005 bliska współpracowniczka Projektu Terenowego Teatru Węgajty. Od 2005 roku związana z Instytutem im. Jerzego Grotowskiego (do 2007 Ośrodek Grotowskiego), gdzie przez dziesięć lat pełniła funkcję zastępczyni dyrektora ds. programowych; obecnie kieruje działem wydawniczym. Kuratorka II Akademii Teatru Alternatywnego i członkini Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. Redaktorka ponad czterdziestu książek wydanych przez Instytut Grotowskiego, współpracowniczka Icarus Publishing Enterprise, członkini rady programowej czasopisma „Teatro e Storia” oraz redaktorka internetowego czasopisma naukowego „Performer”.
Jarosław Fret to założyciel i lider Teatru ZAR, reżyser, aktor, dyrektor Instytutu Grotowskiego. Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Kuratorów i kuratora ds. teatru Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. W latach 1999–2002 zrealizował szereg wypraw do Gruzji, Armenii i Iranu, prowadząc poszukiwania w obrębie najstarszych form muzyki chrześcijańskich kościołów wschodnich. W kolejnych latach wspólnie z członkami Teatru ZAR organizował wyprawy badawcze na grecką górę Atos, Sardynię i Korsykę, do Armenii, Turcji i Izraela. Reżyser pięciu spektakli zespołu. Tryptyk „Ewangelie dzieciństwa” był pokazywany m.in. w Chicago, Los Angeles, San Francisco, Atenach, Belgradzie, Edynburgu, Florencji, Madrycie, Paryżu, Sybinie oraz Kairze, Nowym Delhi i Seulu. W 2013 roku ukończył pracę nad spektaklem „Armine, Sister”, dedykowanym historii, kulturze i ludobójstwu Ormian, do którego oprócz reżyserii opracował oryginalną dramaturgię muzyczną i specjalną architekturę. W 2016 roku zrealizował spektakl „Medee. O przekraczaniu” z udziałem śpiewaczek z Kairu, Teheranu i Stambułu. Wykłada i prowadzi warsztaty w Polsce i za granicą, był wykładowcą m.in. w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie Filii we Wrocławiu. Uhonorowany przyznawanym przez magazyn „Los Angeles Times” tytułem Best New Music Theater (2009) i Wrocławską Nagrodą Teatralną za tryptyk „Ewangelie dzieciństwa” (2010). Spektakl „Cesarskie cięcie. Próby o samobójstwie” w jego reżyserii zdobył Total Theatre Award w kategorii Physical/Visual Theatre oraz Herald Angel Award podczas Festiwalu Fringe w Edynburgu w 2012 roku. Pomysłodawca i koordynator licznych projektów realizowanych w Polsce i za granicą w ramach działalności Instytutu Grotowskiego, m.in. Roku Grotowskiego UNESCO 2009, programu „Masters in Residence”, Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Świat miejscem prawdy”, a także Olimpiady Teatralnej Wrocław 2016. Dzięki jego staraniom w 2010 roku została otwarta nowa siedziba Instytutu Grotowskiego, Studio Na Grobli, a w 2019 roku Centrum Sztuk Performatywnych.
wt. 14.01.2025, 18.00
Jeśli są Państwo osobami z niepełnosprawnościami i planują wziąć udział w wydarzeniu, prosimy o kontakt mejlowy lub telefoniczny minimum 3 dni wcześniej: sekretariat@grotowski-institute.pl, tel. 71 34 45 320. Taka informacja pozwoli nam wdrożyć rozwiązania, które sprawią, że wydarzenie będzie dla Państwa dostępne.
Galeria zdjęć
