Meltdown

„Jak już się skumulowało, to musi wybuchnąć” – mówi matka.

„Elza ma moc z lodu, ja mam moc z ognia, gdy się zdenerwuję” – mówi jej atypowa córka.

Przyjechały na wspólne wakacje wraz z partnerem matki. Ma być zabawa na plaży, słuchanie szumu fal i relaks na dmuchanym materacu. Czy znów zacznie się jazda? Czy to, co skumulowane, wybuchnie?

Ich wspólna historia zaczyna się w 1997 roku, kiedy słowo neuroróżnorodność nie funkcjonowało w świadomości społecznej, nie było też używane przez psychologów i psychiatrów, a zespół Aspergera nie był diagnozowany u małych dziewczynek.

Sceniczne „tu i teraz” obejmuje kilka zwrotnych punktów na osi czasu ich życia: wspólne wakacje nad morzem wtedy, gdy córka właśnie stała się pełnoletnia, oraz moment, kiedy cykl uznawany za pełnię życia kobiety zamyka się w życiu matki wraz z początkiem menopauzy. W tę linię czasu wdziera się powracające jak fala pięć minut z życia córki: publiczne wykonanie francuskiej piosenki „Si”na szkolnej scenie.

„Si” znaczy „jeśli” lub „gdyby” po francusku.

„Gdybym mogła być księżniczką, olbrzymką lub wróżką…” – wyśpiewuje córka za swą ulubioną wokalistką. „Gdybym mogła, co wtedy?” – to pytanie wybrzmiewa wprost, gdy córka zaczyna pytać o trudne sprawy z przeszłości. Wybrzmiewa, choć to nie jest dobry moment, żeby je zadać; choć nie powinno się go w ogóle zadawać.

„Meltdown” to dokumentalna love story; o sile miłości matki i córki, podobna do historii wielu matek i córek, jednocześnie całkiem od innych różna; to docu-drama i docu-dreszczowiec, pełna zwrotów akcji historia sinusoida. Wyjątkowy jest ładunek szczerości i autoironii w opowieści bohaterek o sobie samych, wyjątkowa jest wola walki o autonomię, możliwość osobnego życia dwóch złączonych najsilniejszą i zarazem najtrudniejszą więzią kobiet. To nie tylko retrospektywna opowieść matki o nastoletniej ciąży, traumie, przemocy i opresyjności rodziny, braku systemowego wsparcia; walce o godność i możliwość normalnego życia – z ciągłym pytaniem czym ono jest, od czego i od kogo zależy. To przede wszystkim opowieść o spektrum kobiecości. O wstydzie i bezwstydności. O pięknie i smutkach trudnego, zbyt wczesnego macierzyństwa, o pragnieniu ucieczki od bycia matką. O udanych ucieczkach, dalekich eskapadach, szalonym romansie, o czasem desperackim pragnieniu zanurzenia się w pełni i potencjale kobiecych doświadczeń. To również opowieść drogi, w trakcie której „skądś, nie wiesz skąd, ale wiesz na pewno na końcu jest coś lepszego niż to, co teraz”

Matka – główna bohaterka – sama nie nazwałaby siebie bohaterką; nie może odczarować bolesnej przeszłości; ale jej teraźniejszość i jej przyszłość należą do niej.  Nie tylko próbuje przetrwać, walczy o siebie i o córkę, bez kalkulacji, płacąc każdą cenę – tu i teraz.

Spektakl powstał na podstawie tekstu czytania performatywnego, które otrzymało wyróżnienie na III konkursie na dokumentalne czytanie performatywne.