Meltdown

„Jak już się skumulowało, to musi wybuchnąć” – mówi matka.

„Elza ma moc z lodu, ja mam moc z ognia, gdy się zdenerwuję” – mówi jej atypowa córka.

Przyjechały nad morze, by razem spędzić wakacje. Ma być zabawa na plaży, słuchanie szumu fal i relaks na dmuchanym materacu. Czy znów zacznie się „jazda”? Czy to, co skumulowane, wybuchnie?

Ich wspólna historia zaczyna się w 1997 roku, kiedy słowo „neuroróżnorodność” nie funkcjonowało w świadomości społecznej. Nie było też używane przez psychologów i psycholożki oraz psychiatrów i psychiatrki, a zespół Aspergera nie był diagnozowany u małych dziewczynek.

Sceniczne „tu i teraz” obejmuje punkty zwrotne w życiu dwóch kobiet: wspólne wakacje matki z pełnoletnią już córką oraz czas, w którym cykl uznawany za pełnię życia kobiety zamyka się w życiu matki wraz z początkiem menopauzy. W bieg wydarzeń wdziera się, powracające jak fala, pięć minut z życia córki: publiczne wykonanie francuskiej piosenki „Si” na szkolnej scenie.

„Si” znaczy „jeśli” lub „gdyby” po francusku.

„Gdybym mogła być księżniczką, olbrzymką lub wróżką…” – wyśpiewuje córka za swą ulubioną wokalistką. „Gdybym mogła, co wtedy?” – to pytanie wybrzmiewa wprost, gdy córka zaczyna pytać o trudne sprawy z przeszłości. Wybrzmiewa, choć nie jest to dobry moment, żeby je zadać. Choć nie powinno się go w ogóle zadawać.

„Meltdown” to dokumentalna love story – o sile miłości matki i córki. Podobna do historii wielu matek i córek, a jednocześnie całkiem różna. To docu-drama i docu-dreszczowiec, pełna zwrotów akcji historia-sinusoida. Wyjątkowy jest ładunek szczerości i autoironii w narracji bohaterek o sobie samych. Wyjątkowa jest wola walki o autonomię, możliwość osobnego życia dwóch złączonych najsilniejszą i zarazem najtrudniejszą więzią kobiet.

To nie tylko retrospektywna opowieść matki o nastoletniej ciąży, traumie, przemocy i opresyjności rodziny, o braku systemowego wsparcia, o walce o godność i możliwość normalnego życia oraz szukaniu odpowiedzi na pytanie, czym ono jest, od czego i od kogo zależy. To przede wszystkim historia o spektrum kobiecości: o wstydzie i bezwstydności, o pięknie i smutkach trudnego, zbyt wczesnego macierzyństwa, o pragnieniu ucieczki od bycia matką. O udanych próbach wyjścia z tej roli, dalekich eskapadach i szalonym romansie.

To również opowieść drogi, w trakcie której „skądś, nie wiesz skąd, ale wiesz na pewno, że na końcu jest coś lepszego niż to, co teraz”.

Matka – główna bohaterka – nie może odczarować bolesnej przeszłości, ale jej teraźniejszość i przyszłość należą do niej. Walczy o siebie i o córkę, bez kalkulacji, płacąc każdą cenę – tu i teraz.

Spektakl powstał na podstawie czytania, które zostało zaprezentowane podczas III konkursu na dokumentalne czytanie performatywne i otrzymało wyróżnienie Pełnomocniczki Prezydenta Wrocławia ds. równego traktowania.