Aktualnie jesteś: Otwarty Uniwersytet Poszukiwań / Kursy wiodące / Teatr dla filozofii – filozofia dla teatru
Nietzscheańska koncepcja źródeł twórczości artystycznej
Wykład prof. Marii Kostyszak w ramach OUP
pt. 22/11/2019, 17.00
Instytut Grotowskiego, Czytelnia im. Ludwika Flaszena
Wstęp wolny
W oparciu o „Narodziny tragedii z ducha muzyki” wykład przybliży Nietzscheańską wykładnię żywiołów apollińskiego i dionizyjskiego oraz rolę muzyki w procesie powstania tragedii greckiej. Według Friedricha Nietzschego nihilizm i dekadencja kultury współczesnej wywodzą się ze zwycięstwa żywiołu apollińskiego (racjonalnego, plastycznego, dążącego do ładu, struktur i symetrii, symbolizowanego przez sen) nad żywiołem dionizyjskim (ekstatyczno-muzycznym, lirycznym). Wówczas gdy w kulturze greckiej wydarzyło się ich zmaganie się – ciągła walka z momentami pojednania – rozkwitała osiągając wyżyny wzniosłości i kunsztu, sztuka grecka o wielkim znaczeniu wyzwalającym dla człowieka i całokształtu kultury. Klęska żywiołu dionizyjskiego, zdaniem Nietzschego, wyjałowiła urodzajne źródła artystycznego tworzenia do tego stopnia, że powtarza on złowieszcze: „pustynia rośnie, biada, w kim się kryje”*. Jednak idea „przewartościowania wartości” nadal oczekuje realizacji, dlatego będziemy wyłuskiwać momenty, które w takiej wizji kultury ukazują komplementarność filozofii i teatru w oddawaniu sprawiedliwości prawdzie. Jej wydarzeniowości i kontekstualności.
*Friedrich Nietzsche: „Tako rzecze Zaratustra”, przełożył Wacław Berent, Antyk, Kęty 2004, s. 216.
23 listopada odbędzie się seminarium dla grupy roboczej.
Dr hab. Maria Kostyszak, prof. UWr, jest absolwentką anglistyki (praca magisterska: „Funkcja ironii w prozie E.M. Forstera”) i filozofii (praca magisterska: „Relacja między filozofią i nauką w systemie B. Spinozy”) na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1978–2019 pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Filozofii UWr w Zakładzie Etyki. Autorka książek: „Spinoza a Pascal – porównanie postaw filozoficznych” (Wrocław 1993), „Martin Heidegger – rękodzieło myślenia” (Wrocław 1997), „Istota techniki – głos Martina Heideggera” (Wrocław 1998), „Spór z językiem. Krytyka ontoteologii w pismach Nietzschego, Heideggera i Derridy” (Wrocław 2010), „Etyka osobista. O przemieniającym potencjale sztuki i techniki” (Warszawa 2019). Członkini PTF-u i honorowo amerykańskiego towarzystwa Society for Philosophy and Technology – uczestniczyła w konferencjach SPT w Utah, Delfcie i Lizbonie. Prowadziła kursy „Philosophical Film Theories” w oparciu o „Filmosophy” Daniela Framptona (2006), „Kino” Gilles’a Deleuze’a (wyd. fr. 1983 pol. 2008) oraz „Z-Boczona historia kina” Slavoja Żiżka (2006).
Lektury na seminarium grupy roboczej
Friedrich Nietzsche: „Narodziny tragedii z ducha muzyki” (fragmenty), [w:] tegoż: „Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm”, przełożył i przedmową opatrzył Bogdan Baran, Inter Esse, Kraków 1994, s. 33–68, 84–101, 143–175.