Stypa

„Stypa” to performatywne spotkanie przy stole z tradycyjnym ukraińskim jedzeniem. Artystka prowadzi ceremonię kulinarną, którą dedykuje swojej prababci, dzieląc się doświadczeniem badania życia przodkini. 

Po II wojnie światowej Agata Kowalewska opuściła Ukrainę i przeniosła się na Dolny Śląsk. W analogicznej sytuacji znalazła się jej prawnuczka, Viktoria Myroniuk, która przybyła do domu przodkini na początku rosyjskiej agresji na Ukrainę w 2022 roku. Prababcia, kobieta z wielokrotnym doświadczeniem przymusowej migracji, staje się bohaterką kobiecej emancypacji w polskiej powojennej wsi. Jako przewodniczka koła gospodyń wiejskich, gromadzi wokół siebie kobiety z kresów, dla których terapeutyczną rolę w procesie odnalezienia się w nowej rzeczywistości pełnią kursy kulinarne, śpiewy i możliwość współbycia z innymi kobietami, dzielącymi podobieństwo losów. W rozmowach przyjaciółek tworzy się przestrzeń do opowieści o mrocznych sekretach: przemocy w rodzinie, samobójstwie koleżanki z powodu „bycia babochłopem”, skandalu z księdzem, a nawet zabójstwie męża i zsyłce na Sybir.

Prawnuczka opowiada o eksplorowaniu życia Agaty z humorem i szczerością, starając się zgłębić tajemnicę tego, jak nie powielić jej losu. Performerka koncentruje się nie tylko na postaci prababci, zaprasza też gości do dzielenia się wspomnieniami o bliskich/wydarzeniach/relacjach poprzez grę w interpretację symbolicznych przesłań/zadań dla każdej uczestniczki/każdego uczestnika kolacji. Łącząc historię Agaty ze wspomnieniami osób, które spotykają się przy wspólnym stole, artystka próbuje kształtować wspólną teraźniejszość i możliwą przyszłość. Kreuje kruchy pomnik przeszłości za pomocą narzędzi żywej historii.