Szczeliny. Kobiety w sztukach performatywnych 2023

Duchy i dusze ukryte w szczelinach

Każda z żyjących istot ma swoje miejsce/pole, w którym zamieszkuje. Przywołując „zamieszkiwanie” mam w istocie na myśli Działanie, a więc nie tylko bycie w świecie, bycie jego częścią, punktem wraz z przynależnym mu przemieszczaniem się czy reagowaniem na to, co przychodzi z zewnątrz, spoza własnego pola, lecz twórcze Zmienianie Świata, wymyślanie go za każdym razem na nowo. Nie jesteśmy czymkolwiek skończonym, wręcz przeciwnie – w naszym biologicznym determinizmie pozostajemy wciąż przecież czystą kartką, księgą otwartą. To, co różni nas od zwierząt, to istnienie w świecie, które możemy zmieniać, komponować. Dla Zamieszkiwania/Działania w określonym Miejscu potrzebujemy otwartości na tworzenie, gdzie inspiracją może być sam świat i wszystko, co w nim istnieje, rodzi się, oddycha i umiera. Aby tak się stało, potrzeba nam wracać do źródła – do pierwszego doświadczania siebie-świata. Momentu, kiedy Zamieszkiwaliśmy w naszym Dzieciństwie. Będąc dzieckiem, mieliśmy tę cudowną naturalność w tworzeniu bezpiecznej krainy, odrywaliśmy się od rzeczywistości, aby przez chwilkę żyć w świecie bezpieczeństwa, miłości i tam o zmierzchu nie baliśmy się zasiadać do stołu z przodkami i duchami. Mogliśmy tańczyć w deszczu. Tam szukaliśmy emocji, uczuć, których być może w codziennym życiu nam brakowało. Otaczaliśmy się tymi, które/którzy śpiewając nam na dobranoc o wolności, kołysali w ramionach nasze drobne ciała.

Wracam, do pola, miejsca/ziemi, ponieważ chcę uchylić szczelinę „zamieszkiwania”, która wiąże się z Wolnością. Każde nasze działanie jest nią nacechowane. Pójdę za głosem egzystencjalisty Jeana-Paula Sartre’a: „człowiek nie jest tym, czym jest i zarazem jest tym, czym nie jest”. Wracam do początku: nie jesteśmy zdefiniowani do końca ani zaprogramowani! Nie jesteśmy tym, przez co siebie nazywamy: poprzez zawód, religie czy narodowość. Jesteśmy zawsze i tylko Tym, Czym Się Stajemy albo czym pragniemy się stać, przecież dana jest nam zdolność do nieustannego wykraczania poza samych siebie. W każdym momencie życia możemy zmienić kierunek naszej drogi, stać się kimś Innym albo pozostać „takim samym Innym”, jakim jesteśmy, ponieważ „tak chcemy”. Pojawia się wtedy podstępna odsłona wyboru: poddajemy się, wybieramy „brak wyboru” usprawiedliwiony brakiem sił, aby cokolwiek zmienić. Lęk przed zmianą paraliżuje nas, boimy się odpowiedzialności i decydujemy się pozostać w miejscu niczym nie wypełnionym albo wypełnionym „przelanym”. Ze strachu kolejny dzień po dniu wbijamy stopy w ziemię, nie robiąc już nic, stajemy się zjawami samych siebie, przeźroczyści.

Wolność nie dotyczy tylko tego, co chcemy albo czego nie chcemy uczynić. Nie ogranicza się tylko do wyboru, ale jest czymś więcej – jest „byciem z innym/innymi”. Wolność spotkania z drugim człowiekiem, a więc „bycie ku”. Może to jest najtrudniejsze i najpiękniejsze zarazem w Wolności: relacja z Innym. Co może się wydarzyć, kiedy naprzeciw siebie stoją dwie Wolności: czy rodzi się wtedy nowa przestrzeń tak, aby jeden ze światów przeszedł totalną zmianę ku zrozumieniu Siebie i Innego? Drążę tę Szczelinę Wolności, bo podskórnie czuję, że ma ona w sobie ogromną siłę – pulsuje jak serce nowonarodzonego dziecka, jak tętno w miłości, którego nie można kontrolować: ktoś, kto odważy się to zrobić, niech spłonie na wieki albo niech dosięgnie go ręka Charona. Szczelina Wolności jest dla mnie oddechem, sensem, dłonią, za którą chcę podążać. Gdy padnie na nią cień, będę tupać nogami, aby odsłonić widmo, będę warczeć jak suka chroniąca swoje małe, będę budować dla niej okręty, niech przemierza oceany, będę tkać wolność. Jestem jedwabnikiem wolności, nikomu jej nie oddam, nikomu jej nie poskąpię!

„Szczeliny. Kobiety w sztukach performatywnych” otwierają światy zwykłe, codzienne, które zagrożone są obecnością cienia; czegoś, co może je zasłonić, doprowadzić do tego, że zanika Życie. Szczeliny otwierają światy zamieszkane przez duchy-przodków, ponieważ wciąż żyjemy w ich ciałach tak samo, jak nasi przodkowie żyją w naszych. Swoim Działaniem/ Zamieszkiwaniem Kobiety/Artystki wybiegają w przód… boso, nagie z odwróconą na drugą stronę skórą, napinają struny życia dotykając duszy – tajemnicy istnienia. Znają smak krwi, jej początku i końca. Szukają miejsca dla centrum istnienia, bez którego nasze życie staje się tylko pustym, wysuszonym naczyniem. Wracając do codzienności, wiedzą że ta „zwykłość” potrzebuje wielkości, która ukrywa się właśnie w duszy. Tracąc dusze tracimy poczucie bezpieczeństwa, bez którego świat runie w przepaść; z nieba zsunie się popiół, nikt już nie usłyszy trzepotu skrzydeł.

One, Kobiety/Artystki/ odsłaniają szczelinową kurtynę Wolności, za którą słyszymy o snach o miłości, przemocy i wojnie; o tym co spowite mgłą, o krainie, gdzie wszystko jest nieskończone. Wszyscy nosimy swoje wojny, swoją wolność, duchy przodków i wierzę, że dobrze jest zatrzymać się i spojrzeć w to, co zacienione.

Niech Duchy i dusze ukryte w szczelinach wydobędzie z mroku poświata kończącą wiersz „Miłość od pierwszego wejrzenia” Wisławy Szymborskiej: „Każdy przecież początek to tylko ciąg dalszy, a księga zdarzeń zawsze otwarta w połowie”.

Monika Wachowicz

Bilety: 20 PLN

Karnet: 110 PLN nie obejmuje wydarzeń:

• „Stypa”, Victorii Myronyuk (bilety 20 PLN)
• „Granica”, Antonina Romanova (bezpłatne wejściówki)
• „Syndrom Hamleta”, pokaz filmu i spotkanie (bezpłatne wejściówki)
• Warsztaty jednej pieśni, Natalia Polovynka (zapisy)