Aktualnie jesteś: Otwarty Uniwersytet Poszukiwań / Semestry autorskie / TEATR W KRAINIE UTOPII Monte Veritá – Mathildenhöhe – Hellerau – Goetheanum – Bauhaus
Wykład I prof. dr hab. Małgorzaty Leyko w ramach OUP
23/01/012 {poniedziałek} 17:00
Sala Kinowa
Działająca od 1900 kooperatywa wegetariańska Monte Veritá koło Ascony była jedną z pierwszych wspólnot, w których podejmowano próby urzeczywistnienia zgodnej z naturą egzystencji. Dominował tu nurt reformy koncentrujący się wokół ciała i pod hasłem powrotu człowieka do natury praktykowano wegetarianizm, naturyzm, medycynę naturalną – helio-, aqua- i aeroterapię. Formuła życia wolnego od wszelkich ograniczeń i represji ze strony społeczeństwa przyciągała przedstawicieli często rozbieżnych prądów filozoficznych, wyznaniowych, ideologicznych. Aktualizowane przez „nowych ludzi” formy życia stały się odpowiednim tłem dla poszukiwań w dziedzinie tańca podejmowanych przez Rudolfa von Labana, który w latach 1913–1919 prowadził tu letnią szkołę sztuki. Podejmowano w niej eksperymenty w dziedzinie form słowno-muzyczno-ruchowych, kładąc nacisk na uwolnienie ciała tancerza od ograniczeń narzuconych przez techniki klasyczne i poszukując bezpośredniej ekspresji ciała w przestrzeni naturalnej. Kulminacyjnym punktem działalności Labana w Monte Veritá było przedstawione w 1917 widowisko Pieśń do słońca – w tanecznej ekspresji znalazł swój wyraz kult natury, objawiający się w rytuale celebrującym jej życiodajną moc. Ten mało znany okres pracy Labana był etapem kształtowania się zasad nowoczesnego tańca wyrazistego, reprezentowanego później przez jego współpracownice, m.in. Suzanne Perrotet i Mary Wigman. Jego przedstawicielką była także tancerka charakterystyczna Charlotte Bara, która w latach 20. i 30. XX wieku występowała i prowadziła w pobliskiej Asconie własną szkołę tańca w Teatro San Materno.
Małgorzata Leyko – kulturoznawca i teatrolog, pracuje w Katedrze Dramatu i Teatru Uniwersytetu Łódzkiego; zajmuje się badaniami nad teatrem niemieckojęzycznym w XIX i XX wieku, teatrem żydowskim w Polsce, polsko-niemieckimi stosunkami teatralnymi, teatrem jako instytucją oraz tańcem i ruchem w teatrze. Zagadnieniom tańca poświęciła m.in. pionierskie na gruncie polskim publikacje dotyczące Oskara Schlemmera i jego poszukiwań w Bauhausie: „Warsztat teatralny i scena Bauhausu” [w:] „W kręgu zagadnień awangardy”, t. 3, red. G. Gazda i R. Kluszczyński (Łódź 1990); „Przestrzeń sceniczna jako funkcja formy, barwy i ruchu. «Balet triadyczny» na tle koncepcji teatru Oskara Schlemmera” [w:] „W kręgu zagadnień awangardy”, t. 5, red. G. Gazda i M. Leyko (Łódź 1995); „I Am not a Worshiper of Dionysius” [w:] „Modern Theatre in Different Cultures”, red. E. Udalska (Warszawa 1997); wydała antologię: O. Schlemmer, „Eksperymentalna scena Bauhausu”, wstęp, przeł. i oprac. M. Leyko (Gdańsk 2010). Była jednym z kuratorów wystawy „Schlemmer / Kantor” w Cricotece (2016/2017). W książce „Teatr w krainie utopii. Monte Verità, Mathildenhöhe, Hellerau, Goetheanum, Bauhaus”, (Gdańsk 2012) zajmowała się także wczesnymi poszukiwaniami R. Labana, współpracą É. Jaques-Dalcroze’a z A. Appią w Hellerau, eurytmią R. Steinera i sceną Bauhausu. W latach 2015–2020 kierowała zespołem przygotowującym „Słownik tańca współczesnego” (w druku).