Aktualnie jesteś: Otwarty Uniwersytet Poszukiwań / Semestry autorskie / TEATR W KRAINIE UTOPII Monte Veritá – Mathildenhöhe – Hellerau – Goetheanum – Bauhaus
Wykład V prof. dr hab. Małgorzaty Leyko w ramach OUP
21/05/2012 {poniedziałek} 17:00
Sala Kinowa
Działająca od 1919 w Weimarze, a następnie w Dessau i Berlinie, szkoła rzemiosł artystycznych Bauhaus prowadziła interdyscyplinarny program kształcenia studentów-czeladników bezpośrednio współpracujących z artystami-mistrzami. Założycielska idea Waltera Gropiusa i skupionych wokół niego twórców ustanawiała niezależność szkoły od wszelkich ideologii, co miało gwarantować całkowitą wolność poszukiwań artystycznych. W okresie berlińskim nie udało się jednak obronić szkoły przed wpływami politycznymi, podobnie jak nie udało się uzyskać nadrzędności architektury w procesie kształcenia ani – ze względu na koszty wyrobów – doprowadzić do ścisłego związku rzemiosła i sztuki. Osiągnięciem Bauhausu było natomiast interdyscyplinarne traktowanie sztuki, które coraz silniej zaczęło charakteryzować kreacje artystyczne XX wieku. Jednym z przejawów takiego podejścia był warsztat teatralny prowadzony w latach 1923–1928 przez malarza i rzeźbiarza Oskara Schlemmera. Warsztat sceniczny stał się laboratorium nowych form widowiskowych, w którym badaniu poddawano relacje między elementami plastycznymi a ciałem tancerza w przestrzeni sceny. Najgłośniejszym przedstawieniem Bauhausu był Balet triadyczny Schlemmera pokazywany wielokrotnie od 1922 roku w Niemczech i w Paryżu. Nałożone na ciała tancerzy wielobarwne kostiumy plastyczne, będące kombinacją brył geometrycznych i form wywiedzionych z natury, w połączeniu ze specyficznym układem ruchu służyły badaniu powstających relacji przestrzennych. Eksperymenty te kontynuował Schlemmer w cyklu Tańców przestrzeni, w których koncentrował się na efektach wynikających z posłużenia się dominującym elementem – drążkami, szkłem, metalem. Współpracownicy i studenci Schlemmera badali także alternatywne formy mechanizacji działań scenicznych. Doświadczenia sceny Bauhausu miały duży wpływ na redefiniowanie ciała ludzkiego w przestrzeni sceny w nowych nurtach tańca scenicznego, a także tych typach widowisk, które wprowadzały w obręb sceny działające formy nieożywione (w Polsce np. teatr Tadeusza Kantora, Józefa Szajny).
Małgorzata Leyko – profesor Uniwersytetu Łódzkiego, zajmuje się badaniami w dziedzinie teatrologii, specjalizując się w dziejach teatru oraz historii europejskich doktryn i teorii teatralnych. Jej prace naukowe koncentrują się wokół zagadnień: teatr niemieckojęzyczny od pocz. XIX wieku, teatr żydowski w Polsce, polsko-niemieckie stosunki teatralne oraz rozwój teorii teatralnych od początku XIX wieku. Z tego zakresu opublikowała autorskie opracowanie Reżyser masowej wyobraźni. Max Reinhardt i jego „teatr dla pięciu tysięcy” (Łódź 2002) oraz liczne artykuły i rozprawy. Jest redaktorem tomów zbiorowych Łódzkie sceny żydowskie (Łódź 2000) i Teatr masowy – teatr dla mas (Łódź 2011) oraz współredaktorem kilkunastu tomów zbiorowych wydanych w Polsce i w Niemczech. Ważną część jej dorobku naukowego stanowią przekłady tekstów naukowych z języka niemieckiego, m.in. pierwszego u nas akademickiego podręcznika Wprowadzenie do nauki o teatrze Christophera Balme’a (wspólnie z Wojciechem Dudzikiem, Warszawa 2003, wyd. II – 2005) oraz pięciu tomów w serii „Theatroteka” – Georga Fuchsa O scenie przyszłości (Gdańsk 2005), Maxa Reinhardta O teatrze i aktorze (Gdańsk 2006), Ludwiga Tiecka O cudowności u Shakespeare’a (Gdańsk 2006), Ekspresjonizm w teatrze niemieckim (wspólnie z Wojciechem Dudzikiem, Gdańsk 2009) oraz Oskara Schlemmera Eksperymentalna scena Bauhausu (Gdańsk 2010).