Aktualnie jesteś: Otwarty Uniwersytet Poszukiwań / Kursy wiodące / Awangarda teatralna Europy Środkowo-Wschodniej i jej obecność w teatrze współczesnym
Wykład prof. Dariusza Kosińskiego w ramach OUP
pt. 14.10.2022, 17:00
Instytut Grotowskiego, Czytelnia im. Ludwika Flaszena
W odniesieniu do polskiej awangardy teatralnej utrzymuje się wciąż teza sformułowana przez najważniejszy autorytet rodzimej historii teatru – prof. Zbigniewa Raszewskiego. Według niego awangarda była „epizodem wyrastającym na uboczu, z dala od głównych linii rozwojowych”, na których „znalazł się u nas […] teatr monumentalny Schillera i Horzycy” jako najważniejsze „ogniwo łączące stary teatr z nowym, zapewniające naszemu teatrowi ciągłość rozwoju”. W trakcie wykładu postaram się udowodnić, że z perspektywy dzisiejszej teza ta jest błędna, ponieważ historyczna awangarda teatralna w Polsce rozpoczęła procesy, których powojenne kontynuacje zaowocowały najważniejszymi osiągnięciami artystycznymi polskiej sztuki scenicznej oraz rewolucjami teatralnymi o światowym zasięgu. Odwołując się do kluczowych w tym kontekście odkryć dotyczących performatywności wydarzenia teatralnego dokonanych przede wszystkim przez Helenę i Szymona Syrkusów, Witolda Wandurskiego i artystów z kręgu krakowskiego Cricotu, postaram się wykazać, że to nie anachroniczny dziś całkowicie teatr monumentalny, ale właśnie awangarda zapewniła polskiemu teatrowi ciągłość rozwoju.
Dariusz Kosiński jest profesorem Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, od roku 2019 w Instytucie Glottodydaktyki Polonistycznej. Jest uczniem prof. Jana Michalika, pod którego opieką napisał pierwsze prace dotyczące historii i teorii sztuki aktorskiej XIX wieku. Główny nurt jego badań stanowi polska tradycja teatralna i performatywna („Polski teatr przemiany”, Wrocław 2007; „Teatra polskie. Historie”, Warszawa 2010 – nagroda Znaku Hestii im. ks. prof. Józefa Tischnera 2011, Nagroda Naukowa im. Jerzego Giedroycia 2012; przekłady: niemiecki, chiński, rosyjski, angielski). Podejmował też prace związane z poszczególnymi twórcami tej tradycji: Juliuszem Osterwą, Stanisławem Wyspiańskim, a przede wszystkim Jerzym Grotowskim. Jest autorem popularnej biografii artysty „Grotowski. Przewodnik” (Wrocław 2009), wydał dwie monografie poświęcone jego wczesnym przedstawieniom („Grotowski. Profanacje”, Wrocław 2015; „Farsy-misteria. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego w Teatrze 13 Rzędów (1959–1960)”, Wrocław 2018). W latach 2010–2013 był dyrektorem programowym Instytutu im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu. Należał do zespołu redakcyjnego „Tekstów zebranych” Grotowskiego (Wrocław – Warszawa 2012). Założył portal grotowski.net oraz pismo „Performer”, którego redaktorem naczelnym jest do dziś. Badania nad polską tradycją performatywną łączy z analizami współczesnych przedstawień i dramatów społecznych („Teatra polskie. Rok katastrofy”, Warszawa 2012). Był współzałożycielem i przez kilkanaście lat pracownikiem Katedry Performatyki na Wydziale Polonistyki UJ („Performatyka. W(y)prowadzenia”, Kraków 2016). W latach 2014–2018 był zastępcą dyrektora Instytutu Teatralnego Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Stworzył projekt badań nad awangardą teatralną Europy Środkowo-Wschodniej „Odzyskana Awangarda”. W latach 2017–2020 kierował projektem badawczym „Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku”. Od 2016 stale współpracuje jako krytyk teatralny z „Tygodnikiem Powszechnym”. Od roku 2014 wraz z prof. Wojciechem Dudzikiem jest redaktorem naczelnym internetowej Encyklopedii Teatru Polskiego. Od 2016 stale współpracuje jako krytyk teatralny z „Tygodnikiem Powszechnym”. W roku 2020 założył z Katarzyną Woźniak „żywosłowie. wydawnictwo”, którego jest dyrektorem programowym i redaktorem. Ostatnią jego książką jest „Teatr, który nadchodzi?” (Gdańsk 2023).
pt. 14.10.2022, 17:00
Jeśli są Państwo osobami ze specjalnymi potrzebami i planują wziąć udział w wydarzeniu, prosimy o kontakt mejlowy lub telefoniczny minimum 3 dni wcześniej: sekretariat@grotowski-institute.pl, tel. 71 34 45 320. Taka informacja pozwoli nam wdrożyć rozwiązania, które sprawią, że wydarzenie będzie dla Państwa dostępne.
Organizatorzy: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
Współorganizacja
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Projekt współfinansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego