Głos i ciało w nauczaniu dorosłych

Seminarium praktyczne

pt.-niedz. 10-12.03.2023
Instytut Grotowskiego, Studio Na Grobli
Wstęp wolny: zgłoszenia za pomocą formularza

W języku angielskim

Seminarium praktyczne „Głos i ciało w nauczaniu dorosłych” to zwieńczenie 2 lat pracy 5 europejskich organizacji. Bazując na siedmiu technikach artystycznych i łącząc swoją wiedzę dotyczącą ciała, głosu oraz komunikacji, obraliśmy sobie za cel stworzenie narzędzi, które pozwolą rozwinąć umiejętności edukatorów dorosłych, wpłyną na ich samoświadomość i sprawią, że ich praca będzie bardziej efektywna i stanie się tym samym źródłem większej satysfakcji.

Warsztaty / Kategorie obecności edukatora

Praca nad projektem uzmysłowiła nam, jak szerokim i pojemnym zagadnieniem chcemy się zajmować. Obecność osoby prowadzącej zajęcia wobec uczniów/studentów jest tak samo złożona, jak obecność performera na scenie, występującego wobec widzów. Panują bardzo podobne zasady, wyzwania i trudności. Jedyna różnica polega na tym, że aktorzy, którzy wybrali taką ścieżkę zawodową, otrzymują określone przygotowanie do niej, podczas gdy edukatorzy w większości przypadków niestety nie. Natomiast widownia, z którą się mierzą, jest na pewno dużo bardziej wymagająca niż widownia teatralna, bo dotarcie do niej wiąże się z przekroczeniem o wiele liczniejszych barier.

Wyodrębniliśmy 6 kategorii z tego, co składa się na „obecność” pedagoga:

  • Głos
  • Oddech
  • Ruch
  • Przestrzeń
  • Uziemienie/wertykalność
  • Relacje

Poznając, eksplorując i rozwijając każdą z tych kategorii, mamy szansę na świadomy i zbalansowany rozwój swoich umiejętności. Warsztaty, które proponujemy w ramach seminarium z wykorzystaniem bazowych technik artystycznych budujących projekt, stymulują rozwój każdego z tych aspektów.

W ramach seminarium proponujemy dwie ścieżki programowe: „Zanurz się” oraz „Zajrzyj” oraz otwarte sesje, które umożliwiają odkrywanie projektu w zależności od własnych możliwości czasowych i zainteresowań.

  • Ścieżka „Zanurz się” umożliwia praktyczne spotkanie ze wszystkimi technikami pracy, które stały się fundamentem projektu, obejmuje wydarzenia otwarte oraz intensywną pracę warsztatową w mniejszej grupie. Praca toczyć się będzie w dwóch grupach.
  • Ścieżka „Zajrzyj” skierowana jest do tych osób, które mają mniej czasu, a chciałyby poznać najważniejsze aspekty pracy z ciałem i głosem, istotne w kontekście nauczania dorosłych. Zajęcia zaplanowano na sobotę i niedzielę od 10.00-14.00. Można zapisać się na pojedyncze zajęcia.
  • Otwarte wydarzenia to blok złożony ze spotkania dotyczącego projektu i jego założeń, dwóch intensywnych wieczorów w ruchu, pokazu pracy uczestników VoiceLABu oraz wykładu praktycznego na temat wypalenia zawodowego oraz pracy w stresie.

Wydarzenia

VoiceLAB / Aleksandra Kotecka i Tomasz Wierzbowski (Polska)

VoiceLAB to laboratorium pracy z głosem i poszukiwań w obrębie polifonii, prowadzone przez Aleksandrę Kotecką i Tomasza Wierzbowskiego. Nasza praca wyrasta z głębokiej fascynacji gruzińską muzyką polifoniczną. Jest próbą odpowiedzi na pytania i wyzwania, które stawia przed nami od niemal dwóch dekad.

W swojej pracy skupiamy się przede wszystkim na wymiarze wertykalnym utworów, aby z każdej harmonii wydobyć maksimum brzmienia. Dzięki takiemu podejściu każdy interwał okazuje się jednostką niosącą określone nastroje, napięcia i rozwiązania, same w sobie stanowiące rodzaj mikroopowieści i stawiające przed wykonawcą wyzwanie pełnego zaangażowania w działanie wokalne.

Jednak praca z tak wymagającym materiałem muzycznym bardzo szybko wyszła poza kategorie stricte muzyczne, każąc nam zadawać coraz to głębsze ? choć paradoksalnie coraz bardziej podstawowe pytania o to, czym jest głos jako fenomen; jak go używać, by w pełni lecz bez wysiłku móc wykorzystywać jego potencjał; traktując dźwięk jako zjawisko fizyczne, w jaki sposób pracować z rezonatorami w ciele i jak uzyskiwać pełnię ich potencjału poprzez pracę z oddechem i ze świadomą relaksacją.

Prowadząc długoterminowe sesje pracy zarówno w Polsce, jak i we Francji, od kilku lat badamy mechanizmy stresowe oraz to, jak głos zmienia się w sytuacji performatywnej. Szukamy rozwiązań i narzędzi, które dają aktorom i śpiewakom możliwość świadomego odnajdywania się między zamkniętą pracą laboratoryjną a otwartą sytuacją performatywną. Narzędzia te wyrastają z pogłębionej samoświadomości procesów zachodzących w ciele oraz umiejętności umiejętnego sposobu obchodzenia się z nimi w tak wrażliwej sytuacji, jaką jest występ.

Elan Interculturel we współpracy z Peterem Wilberforce?em (Francja)

Główny profil działalności Elan Interculturel to szkolenia międzykulturowe, które dostosowujemy do potrzeb różnych grup zawodowych z obszarów społecznych, pedagogicznych i zdrowotnych. Od kilku lat pogłębiamy związki z nauczycielami działającymi w edukacji dorosłych, opracowując kursy skierowane do uczących się dorosłych znajdujących się w trudnych sytuacjach. Organizujemy lekcje języka francuskiego dla imigrantów, międzykulturowe szkolenia dla uchodźców itd. O ile komunikacja międzykulturowa od zawsze jest w centrum naszej uwagi, o tyle to, co i jak komunikują pedagodzy, a także jak wykorzystują swoje ciało i głos, zwróciło naszą uwagę dwa lata temu, gdy filmowaliśmy odbywające się w muzeach sesje mediacji kulturowej z migrantami. Uderzyło nas wówczas to, jak wielkie różnice uwidaczniają się między poszczególnymi pedagogami w zakresie jasności i atrakcyjności przekazu, przy czym różnice te warunkowane są przez ich style komunikacyjne. Zapragnęliśmy zrozumieć to zjawisko: co decyduje o tym, jak postrzegamy styl komunikacyjny danego pedagoga, a także co stanowi źródło radości i satysfakcji, jaką pedagog może czerpać z kontaktu z uczniami.

Projekt ?Głos i ciało w nauczaniu dorosłych? to dla nas okazja do bliższego przyjrzenia się tym intrygującym pytaniom, a jednocześnie szansa na poszerzenie naszych możliwości fizycznych i głosowych. Do tych poszukiwań zaprosiliśmy Petera Wilberforce?a, doświadczonego pedagoga głosu i ruchu.
elaninterculturel.com

CESIE we współpracy z Soad Ibrahim (Włochy)

CESIE to założony w 2001 roku europejski ośrodek studiów i inicjatyw z siedzibą w Palermo, któremu przyświecają idee inspirowane teoriami i praktyką socjologa Danilo Dolciego (1924?1997). Misją CESIE jest promowanie innowacji w edukacji, partycypacji i rozwoju. Ośrodek aktywnie łączy poszukiwania z działaniem poprzez wykorzystywanie zarówno sformalizowanych, jak i nieformalnych metodologii nauczani. Działania CESIE skupiają się na następujących tematach i obszarach: szkolnictwo wyższe i badania; prawa i system sprawiedliwości; migracja dorosłych; szkoła; młodzież.

Misją CESIE jest promowanie sztuki i kultury jako narzędzi wspierających edukację i partycypację, zawsze z poszanowaniem różnorodności. W swoim dorobku CESIE ma wiele projektów wykorzystujących metody artystyczne oraz współpracę z ekspertami z dziedziny tańca, sztuk wizualnych i teatru, których celem było opracowanie programów i inicjatyw edukacyjnych na poziomie lokalnym, europejskim i międzynarodowym.
cesie.org

Soad Ibrahim jest pedagożką ruchu, wszechstronną tancerką i terapeutką tańca, specjalizującą się w pracy nad projektami z zakresu integracji społecznej, skierowanymi do osób znajdujących się w trudnym położeniu społecznym. Uczy w Danza Duende International School i prowadzi badania skupiające się na podstawowych założeniach Szkoły (wolność, dyscyplina, walor).

La XiXa / Meritxell Martinez Bellafont i Adrián Crescini (Hiszpania)

La Xixa to organizacja non-profit z siedzibą w Barcelonie, której celem jest badanie, rozwijanie i powielanie narzędzi edukacyjnych i teatralnych jako środków umożliwiających społeczną przemianę. Wśród podejmowanych przez nas działań są warsztaty, szkolenia i spektakle dla przedstawicieli rozmaitych grup społecznych. Wierzymy w siłę ucieleśnionego doświadczenia i w różnorodność opinii. W naszej pracy pedagogicznej szczególny nacisk kładziemy na komunikację werbalną i niewerbalną, na głos i ruch ? najpotężniejsze narzędzia, jakimi dysponujemy, pozwalającymi uruchamiać procesy przemiany indywidualnej i grupowej w takiej skali, na jakiej nam zależy.

Doświadczenie pracy z rozmaitymi metodami pozwoliło nam opracować własną, stworzoną na podstawie pedagogiki emancypacyjnej i badań nad edukacją partycypacyjną Paula Freirego, metodę pracy z wykorzystaniem takich metodologii jak Teatr Uciśnionych, klaunada oraz psychologia procesu.

In Touch we współpracy z Kathariną Conradi, LABAN/Bartenieff Movement System (Holandia)

In Touch to organizacja pozarządowa z Amsterdamu, której celem jest promowanie zdrowych związków na poziomie interpersonalnym, grupowym, a także w odniesieniu do całego społeczeństwa. Pomagamy budować mosty między odrębnymi kulturami, językami, pokoleniami oraz pochodzeniem społecznym czy kulturowym. Rozwijamy projekty dotyczące osobistych sfer życia, takich jak poród, wzrost, schronienie, lecznictwo, seksualność (ars erotica), przejście, żałoba i śmierć. Tworzymy różnego rodzaju przestrzenie twórcze i edukacyjne dla naszych grup docelowych, w których uczestnicy mogą czuć się bezpiecznie, by ze śmiałością odkrywać, uczyć się, nawiązywać kontakty i rozwijać się.

W ramach projektu współpracujemy z Kathariną Conradi, tancerką i choreografką, certyfikowaną analityczką ruchu, pedagożką ruchu somatycznego i terapeutką. Refleksja Kathariny na temat tańca jest najlepszym streszczeniem tego, jak widzimy naszą rolę w projekcie ?Głos i ciało w nauczaniu dorosłych?:

?Taniec może dla mnie obejmować zarówno wzięcie oddechu, poruszenie jedną ręką, jak i wykonanie złożonej choreografii. Ruch pozwala nam znaleźć połączenie z naszym światem wewnętrznym i zrozumieć, że jesteśmy częścią tego świata; częścią ziemi, grawitacji oraz wszystkiego, co żyje. Pozwala nam na interakcje i komunikację z tego właśnie miejsca. Ciało ma wiele historii do opowiedzenia. Wierzę, że cała historia człowieka znajduje odzwierciedlenie w ciele. Poprzez taniec i ruch możemy znaleźć połączenie z naszymi historiami, uświadomić sobie nasze utarte wzorce ruchu i dokonać zmiany, jeśli zechcemy?.

Ścieżka Zanurz się

Zanurz się / grupa 1

pt. 10.03.2023

18:00?19:15, Sala Studyjna
Sztuka jako narzędzie
Spotkanie otwierające seminarium

19:30?20:30, Sala Studyjna
Praktyczne wprowadzenie do Systemu Analizy Ruchu Labana-Bartenieff
Warsztaty z Kathariną Conradi

sob. 11.03.2023

10:00?11:50, Sala Treningowa
Pozwól swojemu głosowi przemówić
Warsztaty z Aleksandrą Kotecką i Tomaszem Wierzbowskim

12:00?13:50, Sala Treningowa
Odkryj swoją wertykalność
Warsztaty z Peterem Wilberforce?em

14:00?15:20
Wspólna przerwa obiadowa

15:30?17:20, Sala Treningowa
Ze środka na zewnątrz
Warsztaty z Soad Ibrahim

17:45?18:30, Sala Studyjna
Mozaika dźwięku
Pokaz pracy VoiceLAB wraz z uczestnikami z poprzednich edycji rocznych programów

18:45?20:15, Sala Studyjna
5 rytmów
Warsztaty z Peterem Wilberforce?em

niedz. 12.03.2023

10:00?11:50, Sala Treningowa
W relacji
Warsztaty z Meritxell Martine z Bellafont i Adriánem Crescinim

Zanurz się / grupa 2

pt. 10.03.2023

18:00?19:15, Sala Studyjna
Sztuka jako narzędzie
Spotkanie otwierające seminarium

19:30?20:30, Sala Studyjna
Praktyczne wprowadzenie do Systemu Analizy Ruchu Labana-Bartenieff
Warsztaty z Kathariną Conradi

sob. 11.03.2023

10:00?11:50, Sala Prób
Przestrzeń kształtuje ciało ? Ciało kształtuje przestrzeń
Warsztaty z  Kathariną Conradi

12:00?13:50, Sala Prób
Ze środka na zewnątrz
Warsztaty z Soad Ibrahim

14:00?15:20
Wspólna przerwa obiadowa

15:30?17:20, Sala Prób
W relacji
Warsztaty z Meritxell Martine z Bellafont i Adriánem Crescinim

17:45?18:30, Sala Studyjna
Mozaika dźwięku
Pokaz pracy VoiceLAB wraz z uczestnikami z poprzednich edycji rocznych programów

18:45?20:15, Sala Studyjna
5 rytmów
Warsztaty z Peterem Wilberforce?em

niedz. 12.03.2023

10:00?11:50, Sala Prób
Pozwól swojemu głosowi przemówić
Warsztaty z Aleksandrą Kotecką i Tomaszem Wierzbowskim

 

Ścieżka ?Zajrzyj?

sob. 11.03.2023

10:00?11:50, Sala Studyjna
Grawitacja i ruch w przestrzeni
Warsztaty z Soad Ibrahim

12:00?13:50, Sala Studyjna
Pozwól swojemu głosowi przemówić
Warsztaty z Aleksandrą Kotecką i Tomaszem Wierzbowskim

niedz. 12.03.2023
10:00?11:50, Sala Studyjna
Świadomość i kontakt
Warsztaty z Peterem Wilberforce?em

 

Wydarzenia otwarte

pt. 10.03.2023

18:00?19:15, Sala Studyjna
Sztuka jako narzędzie
Spotkanie otwierające seminarium

19:30?20:30, Sala Studyjna
Praktyczne wprowadzenie do Systemu Analizy Ruchu Labana-Bartenieff
Warsztaty z Kathariną Conradi

sob. 11.03.2023

17:45?18:30, Sala Studyjna
Mozaika dźwięku
Pokaz pracy VoiceLABu wraz z uczestnikami z poprzednich edycji rocznych programów

18:45?20:15, Sala Studyjna
5 rytmów
Warsztaty z Peterem Wilberforce?em

niedz. 12.03.2023

12:30?14:30, Sala Studyjna
Stres i wypalenie zawodowe
Wykład praktyczny Anny Kuliberdy

 

Zapisy

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest wolny. Liczba miejsc jest ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń. Zgłoszenia za pomocą formularza.
Kontakt:  voicelab2020@gmail.com

Podstawowym założeniem projektu ?Głos i ciało w edukacji dorosłych? jest wykorzystanie elementów zaczerpniętych ze sztuk performatywnych do stworzenia metodologii treningowej pozwalającej na efektywniejsze wykorzystanie głosu i ciała w pracy pedagogów uczących dorosłych: poprawienie zdolności komunikacyjnych (komunikacja werbalna i niewerbalna / mowa ciała), szeroko rozumianej obecności, a także pełniejsze i możliwie bezwysiłkowe użycie głosu.

Praca nad stworzeniem takiej metodologii to próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że niektórzy pedagodzy mają niemal magiczną obecność, która zdaje się wypełniać całe pomieszczenie i przyciągać uwagę wszystkich słuchaczy niezależnie od treści, jaką mają do przekazania, podczas gdy inni ? choćby nawet mówili o czymś naprawdę fascynującym ? mają kłopot z utrzymaniem na sobie uwagi słuchaczy, przez co spora część ich potencjalnie ciekawego przekazu umyka. Myśląc o takich jakościach, często przypisujemy je pewnego rodzaju charyzmie, wrodzonym zdolnościom, które albo się ma, albo nie. W ramach projektu ?Głos i ciało w edukacji dorosłych? przyjęliśmy inne założenie: że jest to w znacznej mierze kwestia budowania świadomości oraz umiejętności, które można nabyć poprzez odpowiedni trening. Postanowiliśmy stworzyć metodologię treningową i narzędzia pozwalające poprawić wszystko to, co składa się na obecność, zdolności komunikacyjne i siłę przekazu pedagogów, bo chcąc wywierać wpływ na uczniów, studentów czy słuchaczy, edukatorzy i pedagodzy muszą zwracać uwagę na jakość własnej obecności i doskonalić umiejętności z zakresu wielokanałowej komunikacji.

W jaki sposób metody artystyczne mogą przyczynić się do poprawy zdolności komunikacyjnych i szeroko rozumianej obecności pedagogów?

Człowiek uczy się wtedy, gdy wypuszcza się w nieznane i bada coś, czego nie znał do tej pory, nawet jeśli wydaje się to wielkim wyzwaniem. Proces nauczania naturalnie zakłada podjęcie pewnego ryzyka związanego z popełnianiem błędów. Nie składa się wyłącznie z nabierania gotowych umiejętności, bezpośrednio w ich idealnej docelowej formie ? kluczowa jest ciekawość w odkrywaniu nowych obszarów, by zdobywać nową wiedzę i umiejętności, a następnie zintegrować je ze swoim dotychczasowym doświadczeniem i codzienną praktyką. Teoria opisująca uczenie się poprzez doświadczenie głosi, że uczniowie nie muszą mieć pełnej świadomości procesu nauczania, by był on efektywny. Gdy doświadczamy nowych rzeczy, często nie wiemy nawet, w którym momencie posiedliśmy nową umiejętność.

Sztuka jest potężnym narzędziem pozwalającym doświadczać świata w sposób bardziej świadomy i namacalny. Jest też ściśle związana z ciekawością i szukaniem coraz to nowszego spojrzenia na otaczający nas świat i na nas samych. Ponadto ciało i głos stanowią podstawowe narzędzia artystów performatywnych ? a każda metoda artystyczna zawiera zestaw ćwiczeń pozwalających dokładniej przyjrzeć się tym narzędziom i wypracować takie ich jakości, które pozwalają na jak najefektywniejsze ich użycie. Choć w pedagogice najważniejsza jest wiedza i umiejętności przekazywane podczas zajęć, siłą rzeczy przekaz ten odbywa się za pośrednictwem ciała i głosu pedagoga. Głos i ciało wspólnie tworzą kanał, którym przekazywana jest wiedza, i stanowią podstawowe narzędzie komunikacji ? zarówno werbalnej, jak i niewerbalnej.

Sztuki takie jak teatr, taniec czy śpiew, kładą pierwszorzędny nacisk na ciało i głos, a proces ich nauki jest procesem twórczym. W projekcie ?Głos i ciało w nauczaniu dorosłych? korzystamy z metod wypracowanych przez praktyków tych sztuk, jednak bez zbędnej aspiracji, by dzięki nim stać się artystą.

erasmus voice_logo_vertical

Partnerzy

voice partners logos video