Szczeliny

Kobiety w sztukach performatywnych

Kuratorka: Monika Wachowicz

Daty:

pt.–niedz. 12–14/11/2021
pt.–niedz. 3–5/12/2021
pt.–niedz. 7–9/01/2022
pt.–niedz. 4–6/02/2022
pt.–niedz. 4–6/03/2022
pt.–niedz. 1–3/04/2022

Miejsca:

Sala Teatru Laboratorium
Studio Na Grobli
Centrum Sztuk Performatywnych Piekarnia

Bilety:

Karnet: 70/110 PLN
Pojedyncze wydarzenie: 20/30 PLN

W swoim najsłynniejszym i najczęściej cytowanym dziele Platon mówi, że o miłości nauczył się od bardzo mądrej kobiety. Była nią Aspazja. Więcej informacji o tej mieszkance Miletu, partnerce Peryklesa, pozostaje tajemnicą lub zajadłym oszczerstwem usiłującym zatrzeć ślad, jaki odcisnęła na ówczesnych mieszkańcach polis, nie kierując się żadną ideą polityczną, lecz miłością. W „Uczcie” Platon pisze, że wszystko czego może nauczyć się mężczyzna o miłości [gr. αγάπη, agape] pochodzi od kobiety: „rodzenie w piękności ciałem i duchem” (Platon, „Biesiada”, tłum. Stefan Okołów, Warszawa 1909, symposion. 206 B).

Kobieta w różnych odsłonach; silna, złamana, piękna, kaleka, pożądana, odrzucona.

Kobieta-ciało, Kobieta dająca życie, Kobieta-kochanka, Kobieta-siostra.

ONA – Kobieta przedzierająca się przez szczeliny istnienia, swym oddechem dotyka, pieści najmniejsze pęknięcia, tworząc głęboką rewolucyjną zmianę, która dokonuje się w duchu pierwiastka niesionego z uwagą, aby w ostateczności oderwać się od tradycyjnego postrzegania jej samej. Wymyka się, nie traci poruszenia, idzie głębiej, rozpycha się, wyłania z Platońskiej jaskini. Nie można jej już zatrzymać.

Nasza Kobieta to w swej istocie upływający Czas. Albert Einstein napisał: „Najpiękniejsze doświadczenie, jakie możemy mieć, to doświadczenie nieodgadnionego… Każdy, kto nie zastanawia się, nie dziwi się, może równie dobrze nie żyć, jego oczy są zamglone”.

„Szczeliny” to cykl wydarzeń na styku teatru i performansu; akcjonizmu i eksperymentalnego body artu; instalacji wizualnej i alternatywnego flash mobu. W programie znajdą się również działania związane z fotografią, filmem jako dokumentem sztuki oraz panele dyskusyjne. Każda odsłona to jedna szczelina, jedno pęknięcie. Tematem przewodnim cyklu jest Kobieta, Ona – kobiecość i rola, jaką Kobieta pełni od pokoleń w społeczeństwie, kulturze, polityce. Jaka jest, jaką ją widzimy, jak jest postrzegana przez siebie samą, przez mężczyznę, przez najbliższych.

Powołując „Szczeliny”, chcę zaproponować szczególnego rodzaju proces, który wymaga otwartości i współodczuwania, tzn. uczuć i postawy, bez których żadna istota ludzka nie będzie gotowa na przyjęcie świata i w końcu „zapomni, o czym zapomniała”. W „Szczelinach” wierzę w wieczne zadanie sztuki; że uchyli i odsłoni, a w konsekwencji rozciągnie kolejną warstwę wrażliwości w oswajaniu świata i doświadczaniu własnego życia.

Jest jeszcze coś, o czym nie wolno mi zapomnieć: o chorobie i cierpieniu. Świat dzisiaj wypiera ze świadomości obecność słabości, choć przecież cały czas zbieramy jej owoce, destruktywne plony. Człowiek boi się cierpienia, z czasem strach zastępując obrzydzeniem. Szuka miejsc, aby zakopać i ukryć je głęboko pod ziemią. Ale cierpienie istnieje i będzie o sobie przypominać naszym głosem, słowem, propriocepcją naszego ciała.

„Szczeliny” stają się wtedy opowieścią; spowiedzią ciała skierowaną do wewnętrza, lecz zarazem otwartą na obecność tych, którzy jej wysłuchają. Takie pęknięcia istnienia nabierają jeszcze innego znaczenia – stają się miejscem, wspólnotą tych, którzy doświadczają boleści, pozostając „w zawieszeniu”, oraz tych, którzy przychodzą, aby uśmierzyć ból, wysłuchać, przywrócić godność.

„Szczeliny” dedykuję Jolancie Brach-Czainie; w głębi serca czuję, że przyczyniła się do jego powołania.

„Trzeba egzystencjalnego otwarcia, byśmy stanąć mogli pośród nieskończonego pasma istnienia. W głębi doświadczania. I wewnątrz słowa, którym mówi ciało świata. Na przejściu wiodącym poprzez nas od przeszłości ku przyszłości, których zwornikiem wolno nam być przez chwilę. Szczeliną w przestworzach” (Jolanta Brach-Czaina, „Szczeliny istnienia”, Dowody na Istnienie, Warszawa 2018, s. 43).
Monika Wachowicz, kuratorka

Program w listopadzie