Kobiety w sztukach performatywnych
Kuratorka: Monika Wachowicz
Daty:
pt.–niedz. 12–14/11/2021
pt.–niedz. 3–5/12/2021
pt.–niedz. 7–9/01/2022
pt.–niedz. 4–6/02/2022
pt.–niedz. 4–6/03/2022
pt.–niedz. 1–3/04/2022
W swoim najsłynniejszym i najczęściej cytowanym dziele Platon mówi, że o miłości nauczył się od bardzo mądrej kobiety. Była nią Aspazja. Więcej informacji o tej mieszkance Miletu, partnerce Peryklesa, pozostaje tajemnicą lub zajadłym oszczerstwem usiłującym zatrzeć ślad, jaki Aspazja odcisnęła na ówczesnych mieszkańcach polis, nie kierując się żadną ideą polityczną, lecz miłością. W „Uczcie” Platon pisze, że wszystko czego może nauczyć się mężczyzna o miłości [gr. αγάπη, agape] pochodzi od kobiety: „rodzenie w piękności ciałem i duchem” (Platon, „Biesiada”, tłum. Stefan Okołów, Warszawa 1909, symposion. 206 B).
Kobieta w różnych odsłonach; silna, złamana, piękna, kaleka, pożądana, odrzucona.
Kobieta-ciało, Kobieta dająca życie, Kobieta-kochanka, Kobieta-siostra.
ONA – Kobieta przedzierająca się przez szczeliny istnienia, swym oddechem dotyka, pieści najmniejsze pęknięcia, tworząc głęboką rewolucyjną zmianę, która dokonuje się w duchu pierwiastka niesionego z uwagą, aby w ostateczności oderwać się od tradycyjnego postrzegania jej samej. Wymyka się, nie traci poruszenia, idzie głębiej, rozpycha się, wyłania z Platońskiej jaskini. Nie można jej już zatrzymać.
Nasza Kobieta to w swej istocie upływający Czas. Albert Einstein napisał: „Najpiękniejsze doświadczenie, jakie możemy mieć, to doświadczenie nieodgadnionego… Każdy, kto nie zastanawia się, nie dziwi się, może równie dobrze nie żyć, jego oczy są zamglone”.
„Szczeliny. Kobiety w sztukach performatywnych” to cykl wydarzeń na styku teatru i performansu; akcjonizmu i eksperymentalnego body artu; instalacji wizualnej i alternatywnego flash mobu. W programie znajdą się również działania związane z fotografią, filmem jako dokumentem sztuki oraz panele dyskusyjne. Każda odsłona to jedna szczelina, jedno pęknięcie. Tematem przewodnim cyklu jest Kobieta, Ona – kobiecość i rola, jaką Kobieta pełni od pokoleń w społeczeństwie, kulturze, polityce. Jaka jest, jaką ją widzimy, jak jest postrzegana przez siebie samą, przez mężczyznę, przez najbliższych.
Powołując „Szczeliny”, chcę zaproponować szczególnego rodzaju proces, który wymaga otwartości i współodczuwania, tzn. uczuć i postawy, bez których żadna istota ludzka nie będzie gotowa na przyjęcie świata i w końcu „zapomni, o czym zapomniała”. W „Szczelinach” wierzę w wieczne zadanie sztuki; że uchyli i odsłoni, a w konsekwencji rozciągnie kolejną warstwę wrażliwości w oswajaniu świata i doświadczaniu własnego życia.
Jest jeszcze coś, o czym nie wolno mi zapomnieć: o chorobie i cierpieniu. Świat dzisiaj wypiera ze świadomości obecność słabości, choć przecież cały czas zbieramy jej owoce, destruktywne plony. Człowiek boi się cierpienia, z czasem strach zastępując obrzydzeniem. Szuka miejsc, aby zakopać i ukryć je głęboko pod ziemią. Ale cierpienie istnieje i będzie o sobie przypominać naszym głosem, słowem, propriocepcją naszego ciała.
„Szczeliny” stają się wtedy opowieścią; spowiedzią ciała skierowaną do wewnętrza, lecz zarazem otwartą na obecność tych, którzy jej wysłuchają. Takie pęknięcia istnienia nabierają jeszcze innego znaczenia – stają się miejscem, wspólnotą tych, którzy doświadczają boleści, pozostając „w zawieszeniu”, oraz tych, którzy przychodzą, aby uśmierzyć ból, wysłuchać, przywrócić godność.
„Szczeliny” dedykuję Jolancie Brach-Czainie; w głębi serca czuję, że przyczyniła się do ich powołania.
„Trzeba egzystencjalnego otwarcia, byśmy stanąć mogli pośród nieskończonego pasma istnienia. W głębi doświadczania. I wewnątrz słowa, którym mówi ciało świata. Na przejściu wiodącym poprzez nas od przeszłości ku przyszłości, których zwornikiem wolno nam być przez chwilę. Szczeliną w przestworzach” (Jolanta Brach-Czaina, „Szczeliny istnienia”, Dowody na Istnienie, Warszawa 2018, s. 43).
Monika Wachowicz, kuratorka
Spektakl Studia Kokyu
pt.–sob. 12–13.11.2021, 17.00
Studio Na Grobli
Premiera performansu / instalacji wideo i ceremonii przejścia w przestrzeni sztuki Joanny Grabowieckiej
pt. 12.11.2021, 19.00
Piekarnia
Performans/instalacja Moniki Wachowicz
sob. 13.11.2021, 19.00
niedz. 14.11.2021, 17.00
Sala Teatru Laboratorium
Wystawa fotografii Artura Turka inspirowana spektaklami Moniki Wachowicz
sob. 13.11.2021, od 20.00
niedz. 14.11.2021, od 16.30
Foyer Sali Teatru Laboratorium
Performans Aurory Lubos
niedz. 14.11.2021, 19.00
Studio Na Grobli
Koncert/performans w reżyserii Joanny Pawlik
niedz. 14.11.2021, 20.30
Piekarnia
Wystawa/instalacja Joanny Pawlik
pt.–pon. 3–13.12.2021
IP Studio, ul. Ruska 46A, 4 piętro,
Seans teatralny Moniki Wachowicz i Jarosława Freta
Najbliższe spektakle
sob.–niedz. 29–30.01, 19.00
Sala Teatru Laboratorium
Pokaz filmu o Marinie Abramović, Shirin Neshat, Sigalit Landau i Katharinie Sieverding w reżyserii Evelyn Schels
sob. 4.12.2021, 19.00
Czytelnia im. Ludwika Flaszena
Performans Anny Steller
niedz. 5.12.2021, 17.00
Studio Na Grobli
Koncert Magdy Dubrowskiej, Karola Goli, Macieja Dzierżanowskiego, Filipa Różańskiego
niedz. 5.12.2021, 19.00
Piekarnia
Poemat dokumentalny Rity Jankowskiej i Mai Miro
pt. 7.01.2022, 17.00
Studio Na Grobli
Spektakl taneczno-ruchowy Teatru A Part i Teatru Amareya
pt. 7.01.2022, 20.00
Piekarnia
Wykład Natalii Kruszyny
sob. 8.01.2022, 18.00
Czytelnia im. Ludwika Flaszena
Pokaz filmu o Angélice Liddell w reżyserii Manuela Fernándeza-Valdésa
sob. 8.01.2022, 20.00
Czytelnia im. Ludwika Flaszena
Wystawa fotografii Joanny Nowickiej inspirowanych pracami Moniki Wachowicz (m.in. spektaklami Teatru A Part)
niedz. 9.01.2022, 19.00
Piekarnia
Monodram Moniki Wachowicz w reżyserii Artiego Grabowskiego w ramach projektu „Szczeliny”
niedz. 9.01.2022, 20.00
Piekarnia
Spektakl site-specific Teatru A Part dla jednego widza
pt. 4.02.2022, od 17.00
sob. 5.02.2022, od 12.00, 14.30 i 17.00
niedz. 6.02.2022, od 12.00, 14.30 i 17.00
Studio Na Grobli
Spektakl Natalii Chylińskiej i Katarzyny Pastuszak
pt. 4.02.2022, 20.00
Sala Teatru Laboratorium
Spektakl w reżyserii Adama Ziajskiego
sob. 5.02.2022, 20.00
Piekarnia
Interdyscyplinarne zdarzenie/performans Weroniki Fibich i Ewy Łukasiewicz
niedz. 6.02.2022, 18.00
Sala Teatru Laboratorium
Koncert/performans Marty Andrzejczyk
niedz. 6.02.2022, 20.00
Piekarnia
Wykład performatywny Karoliny Wiktor z elementami warsztatów
pt. 4.03.2022, 18.00
Studio Na Grobli
Wydarzenie odwołane
Performans Aurory Lubos
pt. 4.03.2022, 20.00
Sala Teatru Laboratorium
Instalacja Karoliny Wiktor
sob. 5.03.2022, 17.00
BarBara, ul. Świdnicka 8b, Wrocław
Wydarzenie odwołane
Performans Justyny Górowskiej jako WetMeWild
sob. 5.03.2022, 18.00 i 20.00
Sala Teatru Laboratorium
Spektakl taneczny / work in progress Sommer Ulrickson i Anny Peschke
niedz. 6.03.2022, 19.00
Studio Na Grobli
Pokaz filmu w reżyserii Aleksandry Kubiak
pt. 1.04.2022, 18.00
Studio Na Grobli
Konferencja podsumowująca cykl „Szczeliny. Kobiety w sztukach performatywnych”
sob. 2.04.2022, 17.00
Muzeum Współczesne Wrocław, Café Muzeum; pl. Strzegomski 2a
Transmisja online na Facebooku Instytutu Grotowskiego
Wystawa fotografii Małgorzaty Wachowicz
sob. 2.04.2022, 18.00
Muzeum Współczesne Wrocław, V piętro; pl. Strzegomski 2a
Spektakl Teatru Fluid
sob. 2.04.2022, 20.00
Sala Teatru Laboratorium
Spektakl w reżyserii Marty Strzałko
niedz. 3.04.2022, 20.00
Studio Na Grobli
„Szczeliny. Kobiety w sztukach performatywnych” to projekt, w którym pragnę połączyć różne formy sztuki, począwszy od teatru, performansu rozumianego również jako body art, przez instalację, fotografię, film, po muzykę. Z ogromną przyjemnością przyglądam się, jak te struktury przenikają się, mam poczucie, że ta przestrzeń nie ma końca, i to jest fascynujące. Zależy mi na komunikacji poprzez sztukę, gdzie formą będą tylko i aż ciało, dźwięk, jakaś tajemnicza energia, atmosfera, obraz zatrzymany w kadrze czy po prostu słowa. Punktem wyjścia są kobieta, kobiecość, jej rola w społeczeństwie, kulturze czy polityce. Widzę ogromną siłę w tym, jak my, kobiety, potrafimy z największym poświęceniem, miłością oddać się pasji, pracy, sztuce, łączyć to wszystko ze zwykłą codziennością, która może być i jest czymś niezwykłym, wyjątkowym.
Kiedy myślę o „Szczelinach”, przepływa przeze mnie jakaś potrzeba chwycenia „ulotności chwili”, może chodzi o przemijanie… Chciałabym zatrzymać ową ulotność, ale nie zamykać jej w szklanej butli, tylko umieścić w dłoniach i nieść tak, aby nie uronić nawet najmniejszego okruszka. To tak jak z miłością, potrzeba uważności, odwagi, aby ją poczuć i pozostać w niej na zawsze. Tylko ona ma taką siłę, która może najmniejszą szczelinę odsłonić i jednocześnie uchronić. Na tym mi zależy, na odsłanianiu tego, co zakryte, ukryte, aż przestrzeń, do której w danej chwili należymy, staje się krystaliczna.
Jestem przekonana, że artyści, którzy podzielą się swoją pracą, posiadają wyjątkowy „głos wewnętrzny”, nazywam ich „poruszycielami serca”, i dlatego mogą przeprowadzić nas, widzów, niczym Charon przez owe szczeliny.
Monika Wachowicz, kuratorka
Monika Wachowicz to absolwentka filozofii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach oraz Wydziału Aktorskiego Lart Studio w Krakowie. Od 2004 współpracuje z Teatrem A Part w Katowicach, którego dyrektorem i reżyserem jest Marcin Herich. W teatrze pełni również funkcję wiceprezeski. Od 2007 bierze udział w produkcji i organizacji Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Sztuk Performatywnych A Part w Katowicach oraz prowadzi Studio Aktorskie A Part przy Teatrze. Od 2016 prowadzi Studio Ciała i Emocji. Od 2019 jest prezeską Fundacji SZTUKA DLA ŻYCIA im. Marty Paradeckiej. Jest stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury (2011, 2014, 2020).
W latach 1998–2002 związana z będzińskim Teatrem Treści Przenośnych, w 2004 występowała w spektaklach katowickiego Teatru Cogitatur. W ramach działalności w Teatrze A Part współpracowała jako aktorka także z Gliwickim Teatrem Muzycznym i Teatrem Lalek Banialuka w Bielsku-Białej (przedstawienie „Tsunami”), teatrem Cantabile 2 w Vordingborg w Danii i Theaterlabor Bielefeld z Niemiec (spektakle „Labirynt Wenus”, „Haiku”, „Kunstlerspiele” oraz „W dżungli historii. Variete”), Teatrem Amareya (spektakl „Cztery”) oraz z Theaterlabor Bielefeld z Niemiec i Leith Theatre w Edynburgu w Szkocji (spektakl „The Last Days of Mankind – Ostatnie dni ludzkości”).
W 2009 założyła wraz z Karoliną Pietrzykowską z Krakowa i Ewą Balzer z Berlina Kobiecą Grupę Teatralną KoME. W ramach tej współpracy podczas kilkumiesięcznej rezydencji w teatrze Cantabile 2 w Danii powstał międzynarodowy projekt „DNA”, który uzyskał wsparcie finansowe z Ministerstwa Kultury Danii (program „DIVA – W kierunku doświadczenia teatru międzykulturowego i autobiograficznego”).
W 2010 uzyskała dyplom dla aktora dramatu wydany przez Związek Artystów Scen Polskich w Warszawie. Ukończyła Kurs Pedagogiczny dla Instruktorów ARA organizowany przez Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach.
Była koordynatorką międzynarodowego projektu „Ostatnie Dni Ludzkości” w Katowicach podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Performatywnych A Part – Local Project Manager (2019).
W 2015 zrealizowała wspólnie z siostrą Małgorzatą Wachowicz wieczór poetycki i instalację „Ciało”. W 2016 jako autorka scenariusza, choreografii, kostiumu oraz reżyserka zaprezentowała swój projekt solowy „V”.
W 2017 Joanna Nowicka, zawodowa fotografka tworząca reportaże, fotografie portretowe i fotografie architektury, zaprosiła ją do współpracy. Powstała wystawa „Cząstki”, a inspiracją do poszczególnych ujęć były m.in. spektakle Teatru A Part, w których gra i je współtworzy. Miejscem prezentacji była Galeria Teatru Korez w Katowicach.
W 2019 przygotowała wspólnie z Artim Grabowskim projekt solowy „W zawieszeniu”.
W 2020 ukończyła kurs „Ewolucja w kulturze. Emocje: Ujęcie Interdyscyplinarne” na Wydziale Antropologii w Copernicus College w Krakowie oraz kurs „Historia sztuki w praktyce” organizowany przez Galerię Sztuki Współczesnej w Opolu.
Latem 2020 współpracowała z Teatrem Biuro Podróży przy spektaklu „Carmen Funebre” w reżyserii Pawła Szkotaka, występowała podczas rumuńskiego tournée w ramach Festiwalu KaravanAct w Kluż-Napoce i Satu Mare oraz na Festiwalu Kontrapunkt w Szczecinie. Podróż ta nadal jest kontynuowana.
„Zawsze interesowało mnie w teatrze to, czego nie można wypowiedzieć słowami, a można opowiedzieć ciałem, energią i precyzją. Moje dwa światy: teatr i filozofia łączą poznawanie rzeczywistości i samej siebie, swojej natury i organizmu. Te światy stają się dla mnie niekończącą podróżą do wnętrza umysłu i jego granic, na drodze poszukiwań prawdy i kształtowania siebie, gdzie na dalszym etapie granica zaciera się i wtedy już tylko JESTEM”.
Więcej informacji:
www.wachowicz.studio
www.apart.art.pl
www.sztukadlazycia.pl